Ocak ayı başında ABD güçlerinin İranlı general Kasım Süleymani'yi öldürmesi ve Tahran'ın buna Irak'taki ABD üslerine roket saldırılarıyla cevap vermesinin ardından tacirlere adeta ham petrol fiyatlarının hangi seviyeye yükseleceğine yönelik herhangi bir sayı seçmeleri söylendi. Şimdi ise korona virüs krizinin devam etmesiyle birlikte fiyatların düşeceği seviyeyi söylemeleri isteniyor.
OPEC ve müttefikleri tarafından piyasaya bir taban koyma yolu bulmak amacıyla yapılacak iki günlük teknik toplantı açıklamasına rağmen ham petrol fiyatları Pazartesi günü bir hayat belirtisi göstermedi. Ocak ayında çift haneli yüzdelik düşüş yaşayarak üç çeyreğin en kötü aylık kaybını yaşayan Brent ve WTI için yakın vadede anlamlı bir toparlanma bekleyen analist sayısı çok az.
Diğerlerinden Çok Farklı Bir Siyah Kuğu Mu?
"Korona Virüs Diğerlerinden Çok Farklı Bir Siyah Kuğu Olabilir" başlıklı yazısında Moody's Analytics, "Korona virüsün ortaya çıkışından önce de küresel endüstriyel aktivite çok yavaş bir hızda sabitti," dedi ve ekledi:
"Eğer hayal edilemeyen gerçekleşirse ve küresel çapta tam bir salgın yaşanırsa, endüstriyel emtia fiyatlarında ciddi bir düşüş yaşanır."
Moody's'e göre, sadece ham petroldeki aylık ortalamaları 2015-2016 kâr resesyonu döneminin diplerine çekmek "WTI'ın fiyatını %43 düşürür."
Moody's yayınladığı grafikte bu ihtimal dahilinde varil başına 40 Dolar altında bir uç örnek de gösterdi. Asya'da Pazartesi günkü öğlen seansında WTI kilit 50 Dolar seviyesinin altına inmeye 1 Dolar'dan daha yaklaştı.
Çin'in Wuhan şehrinde ortaya çıkan ve bir aydır devam eden korona virüs salgınının şimdiye dek 360 kişiyi öldürmesi ve 17.000'den fazla kişiye bulaşmasının ardından uzatılmış Yeni Ay Yılı tatili sonrasındaki ilk işlem seansında Çin'in hisse ve emtia piyasaları açılışta ciddi bir düşüş yaşadı.
Çin'in Sermaye Aktarımları Pek Yardımcı Olmuyor
Çöküş, Çin Merkez Bankası'nın hissiyatı yükseltmek adına piyasalara 1,2 trilyon Yuan'lık (174 milyar Dolar) likidite aktaracağının güvencesini vermesine rağmen gerçekleşti.
Pazar günkü enerji yatırım notunda Goldman Sachs geçen hafta Batı Kıyısı'nda yatırımcılarla gerçekleştirdiği toplantı sonrasında "2021-22 için makro düzende bir iyileşmeye yönelik daha pozitif bir pozisyon almaya yönelik ilgi yok gibi görünüyor," dedi.
Korona virüs kriziyle ilgili asıl sorun, kimsenin önümüzdeki günlerde, haftalarda, hatta aylarda neler olabileceğini doğru bir şekilde ölçememesi gibi görünüyor. Wall Street bankaları ve araştırma kurumları şimdiye dek sadece akıllı tahminlerde bulunabildi.
Sanford C. Bernstein & Co. OPEC'in müdahalesi olmazsa petrolün varil başına 50 Dolar civarına kadar düşebileceğini belirtiyor. Şirket benzin talebi tahminini günlük 50.000 varil, dizel tüketim tahminini ise günlük 40.000 varil düşürdü.
Morgan Stanley'e göre virüs üç ya da dört ay daha yayılmaya devam ederse Çin'in 2020 petrol talep büyümesinde günlük 75.000 varile yakın bir düşüşe yol açabilir. Eğer salgın bir iki ay içinde zirve yaparsa, ilk çeyrek talep büyümesi günlük 310.000 varilden 150.000 varile gerileyebilir.
Şirket ayrıca uçuşların iptalinin ilk çeyrek jet yakıtı talebinde günlük 400 ilâ 700 bin varillik kayba, dizel talebindeki zayıflamanın da rafineri aktivitelerinde azalmaya yol açabileceğini belirtiyor.
S&P Global Platts bir en kötü ihtimal senaryosu olarak küresel petrol talebinin "devasa ve neredeyse yıkıcı bir şekilde" Şubat ayında günlük 2,6 milyon, Mart ayında ise 2 milyon düşeceğini söylüyor. Bunun da jet yakıtı için önümüzdeki ayda talepte günlük 1 milyon varillik bir azalma anlamına geleceğini ekliyor.
OPEC'in 18 Aylık Uğraşı 4 Haftada Boşa Gitti
Korona virüs sadece dört haftada, OPEC'in kurmak için bir yıldan uzun süredir uğraştığı düzeni yerle bir etti. Kartel geçtiğimiz 18 ayda söz verilen kesintilerin uygulanması için Irak, Libya ve Nijerya gibi en kayıtsız üyelerine baskı yapmıştı.
ABD Başkanı Donald Trump'ın 2018'de Cumhuriyetçi adaylar için seçime mâl olabilecek yüksek pompa fiyatlarını düşürmeye yönelik tweetlerine karşın (ki Demokratlar yine de Meclis'i kazandı) OPEC'in odağı mesajını iletmek oldu.
Yine de, OPEC'in geçtiğimiz bir buçuk yıl içinde yaptığı hiçbir hamle piyasayı mevcut kriz için hazırlayamazdı. Korona virüs piyasadaki güveni tamamen yok etti ve yerine sadece korku bıraktı.
Brent'i Ekim 2018'de — 2013'teki varil başına 100 Dolar'lık günlerden beri en yüksek seviye olan — 86 Dolar üzerine çıkaran ve yine son birkaç aydır yaşanan dalgalanmanın ardından bu yıl 71 Dolar üzerinde zirveye taşıyan yükseliş eğilimi platformunun temeli, krizle birlikte sarsıldı. Şimdi ise tacirlerin aklındaki tek şey piyasanın daha ne kadar düşebileceği, çünkü virüs bir yere gitmiyor.
Altın Hala 1.600 Dolar Yolunda Ancak Yükseliş Pürüzsüz Olmayacak
Peki altın için senaryo nasıl?
Virüs salgınına karşı — tabi ki ABD Hazine tahvilleri ve Japon Yeni dışında — herkesin favori koruma aracı olan altın, Süleymani'nin öldürülmesinin ardından Ocak başında ulaştığı, ons başına 1.600 Dolar seviyesinin üzerindeki yedi yıllık zirvelere geri dönmek için istikrarlı bir momentum oluşturuyor gibi görünüyor.
Ancak Pazartesi günkü Asya seansında hem külçe altın, hem de vadeli işlemler düşerek piyasalardaki riskten kaçınma hissiyatına rağmen son haftalardaki dalgalalılıklarını ortaya koydu.
Bazıları için altının son dönemdeki performansı bir hayal kırıklığı. Ancak Capital Economics analistlerine göre salgın yayılmaya devam ettikçe altının gideceği tek yön yukarı:
"Wuhan virüsünün önümüzdeki haftalarda sınırlandırılamaması durumunda altın çok ciddi bir yükseliş yaşayabilir. Çin'de kapatılan fabrika sayısı artarsa, küresel çapta ekonomik bir çöküş yaşanabilir ve bu da altın fiyatlarını destekler."