Bu makale 18.11.2021 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Petrol endüstrisini değerlendirme konusunda finans kurumlarından gelen tahminlerle, endüstriyle ilişkili kuruluş ve ajanslardan gelenler arasında büyüyen bir farklılık var. OPEC, IEA ve EIA petrol piyasasının, arz eksikliğinden arz fazlasına beklenenden daha kısa sürede geçmeye hazır olduğunu gösteren yeni tahminler yayınladı. Bu elbette fiyat baskılarının azalmasına yardımcı olabilir.
Öte yandan bankalar, petrol fiyatlarının daha da yükselmeye – bazı durumlarda üç haneli seviyelere – hazırlandığını öngören tahminlerin arkasında durmaya devam ediyor.
İşte bu tahminlerin her birinin altında yatan faktörlere ve yatırımcıların kısa vadede her biri için nelere dikkat etmesi gerektiğine daha yakından bakalım:
OPEC
OPEC’in son aylık piyasa raporu, küresel petrol talebine yönelik tahminini günlük 160.000 varil düşürdü ve 2021 için toplamda yalnızca günlük 96,4 milyon varil bekliyor. Grup ayrıca salgın öncesi tüketim seviyelerine dönüş tahminini de 2022’nin sonlarına öteledi.
OPEC Genel Sekreteri Muhammed Barkindo, Abu Dabi’deki ADIPEC konferansında daha da düşük bir öngörüde bulunarak katılımcılara OPEC’in, arz ve talep durumunda tahmin edilenden daha hızlı bir değişim olacağını düşündüğünü söyledi. Küresel petrol piyasasında artık Aralık ayı gibi erken bir tarihte arz fazlalığı yaşanmasının beklendiğini söyledi.
Bu değişim için sunulan sebepler arasında daha önce grubun, 2022 başına kadar artış yaşanmayacağını düşündüğü petrol stoklarında geçtiğimiz altı hafta boyunca yaşanan artışa ve başta Hindistan ve Çin’de olmak üzere yüksek enerji fiyatlarının talebi düşürdüğüne dair kanıtlar yer alıyor.
IEA
Bu haftanın başında Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), arz kıtlığında ve talep durumunda gevşeme öngören bir aylık rapor çıkardı. IEA, 2021 sonuna kadar petrol arzında günlük 1,5 milyon varil artış bekliyor. Günlük 750.000 varilin Suudi Arabistan, Rusya (üretimde OPEC+’nın belirlediği kota artışlarına göre ilave yapma planlarına göre) ve ABD’deki diğer üreticilerden geleceğine inanıyor.
IEA aynı zamanda Avrupa’daki yeni vaka dalgası ve buna karşılık hükümet kısıtlamalarının yanı sıra daha yüksek enerji fiyatları nedeniyle endüstriyel faaliyette yaşanan zayıflığın, petrol piyasasını düşünülenden daha fazla frenleyeceğini öngörüyor.
EIA
ABD Enerji Bilgilendirme Dairesi (EIA) Kısa Vadeli Enerji Görünümü’nde, küresel petrol tüketiminin temposunda yavaşlama olacağını ve OPEC+, ABD kayaç petrol ve OPEC dışı diğer üreticiler nedeniyle arzdaki artışın, 2022 başında talebi geçeceğini tahmin etti. Petrol fiyatlarına gelince EIA, Brent petrolün 82 dolar civarında stabilize olacağını ve dördüncü çeyreğin kalanı boyunca orada duracağını düşünüyor.
Finans Analistleri
Bu öngörülere karşı piyasa tepkisi zayıftı, Salı günü petrol fiyatları yalnızca ufak hareketler yaşadı. Bunun cevabı belki de finans endüstrisinden gelen ve daha sıkı arz ve daha yüksek fiyat hareketliliği öngören tahminleri dayatmaya devam eden açıklamalarda bulunabilir.
Goldman Sachs kısa süre önce “boğa görüşüne” bağlı olduğunu söyledi. Analistlerinin görüşüne göre küresel petrol piyasası arz eksikliği içinde olmaya ve “petrol talebindeki mevcut güçlenme” de fiyatları yükseltmeye devam edecek. Goldman, petrol fiyatı tahminini 80 dolardan 90 dolara çıkardı.
UBS de petrol fiyatlarının 2022 yılında da “yüksek” kalacağını ve Brent petrolün 2022’de 85 dolara inmeden önce Aralık ayında 90 doları göreceğini söyleyerek benzer bir rapor yayımladı.
Commerzbank’ın bir analisti bu hafta bir açıklama yayımladı ve “petrol piyasasının kısa vadede sıkı olmaya devam edeceğini ki bunun da fiyatları destekleyeceğini” söyleyerek OPEC ve IEA’nın yeni tahminlerini küçümsedi.
Bank of America yüksek fiyatlar konusunda daha bile güçlü bir tahmin sundu: Brent ham petrolün 2022 Haziran ayında 120 doları göreceğini düşünüyor.
Ana Fikirler
Yatırımcılar piyasa ve fiyat tahminlerini her zaman eleştirel bir gözle değerlendirmeli. Çünkü tahminler nadiren doğru çıkar, bu yüzden görünüşe aldanmamalı. Bununla beraber bu tahminleri yaparken hesaba katılan etkenler, piyasa dinamiklerini anlamanın anahtarıdır.
Örneğin OPEC, bir piyasa göstergesi olarak küresel petrol stoklarındaki düşüş veya artışa, diğer kurumlara göre daha çok önem verir. OPEC ayrıca üyeleri, Çin’in en büyük petrol tedarikçileri olduğundan Çin’deki endüstriyel zayıflığa ve taşımadaki durgunluklara da kayıtsız kalmaz. Yine de bu faktörler, grubun tahminlerinde çok ağır basıyor olabilir.
EIA, diğer kurumlara göre ABD kayaç petrolü endüstrisinden kaynaklı daha yüksek bir büyüme görüyor. 2021’in çoğu için üretim büyümesini olduğundan fazla öngördüğü düşünülürse EIA’nın, ABD kayaç petrol endüstrisine yönelik büyüme tahminlerini yüksek tutuyor olması mümkün.
Bankalar, özellikle de finansal olarak ABD’deki petrol üreticisi şirketlerle ilişkili olanlar, ABD’deki üretim büyümesi potansiyelini hafife alıyor olabilir. Bu ilişkiye dayanarak EIA’nın dikkate almadığı bilgileri görüyor ve bazen de hissedarlar olarak şirketlerini üretimi artırmamaya zorluyor olabilirler.
Ancak borç yükü altında olmayan ve kısa vadede üretim artışı sağlamaya hazır özel sermayeden fon alan yeni petrol şirketleri var.
Yatırımcılar, bankaların da piyasa oyuncuları olduğunu ve kendi pozisyonlarını aldığını anlamalı. Bankaların, bu yönde kendi yatırımlarını yaptıklarında daha yüksek fiyatlar öngörmeleri normal.