Dün Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre 2019 yılının Ocak-Nisan dönemindeki bütçe açığı 54,5 milyar lira oldu.
Bütçe, sadece Nisan ayında ise 18,3 milyar lira açık verdi.
2018 yılı Nisan ayında 356 milyon TL faiz dışı fazla verilmiş iken 2019 yılı Nisan ayında 13,2 milyar TL faiz dışı açık verilmiştir.
Hatırlarsak, her yıl Nisan ayında yapılan TCMB kar transferinin bütçeye bu sene Ocak ayında aktarılması sebebiyle bütçe Ocak ayında 5.1 milyar TL fazla vermişti ve yine bu sebeple Nisan ayında bu aktarım yapılmadığı için bütçe açığı yüksek oldu.
Dönem kaymasını bir tarafa bırakırsak, 2018 yılı Ocak-Nisan döneminde 23,2 milyar TL açık veren bütçe, 2019 yılı Ocak-Nisan döneminde 54,5 milyar TL açık vermiştir.
2019 yılı Ocak-Nisan döneminde bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre %18,9 oranında artarak 276 milyarTL olarak gerçekleşirken, Bütçe giderleri ise %29.5 oranında artarak 330.4 milyar TL olarak gerçekleşti. Faiz hariç bütçe giderlerinde artış %27 !
2019 yılı Ocak-Nisan döneminde gerçekleşen faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre %51.5 yükselerek 38 milyar 447 milyon liraya ulaştı !!!
Böylece, yılın ilk dört ayında 2019’un tamamı için hedeflenen bütçe açığının %67.6’sı gerçekleşmiş oldu. Yani bütçe açığı ciddi bir sorun haline gelmiş durumda.
Reuters’da bu hafta yayımlanan bir haberde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, bütçenin daha fazla bozulmaması için için TCMB’nin 40 milyar liralık ihtiyat akçesini merkezi yönetim bütçesine aktarmayı planladığı bildirildi.
2016’da yaşanan darbe girişimlerinin etkisinin azaltılmasına ilişkin alınan önlemlerle başlayan bütçede dengesindeki bozulma, başta Kuzey Irak ve Suriye olmak üzere jeopolitik gelişmeler nedeniyle güvenlik harcamalarındaki artış ile hızlandı, geçen sene 24 Haziran seçimleri öncesi kamu emekli ve çalışanlarına yönelik atılan genişlemeci adımlar ise harcamalarda artışları beraberinde getirdi (benzer şekilde Ramazan bayramı öncesi bu ay da ilgili ödemenin yapılması bekleniyor).
Yine bazı düzenlemeler sebebiyle dahilde alınan katma değer vergisi %16.8, özel tüketim vergisi %7.8 ve harçlar %3.1 azaldı.
Geçen seneden bu yana seçim ve güvenlik harcamaları sebebiyle Bütçe üzerine ciddi bir yük bindiği anlaşılıyor (ki zaten beklenen bir durum olduğu söylenebilir).
Artan harcamalar sebebiyle oluşan borçlanma ihtiyaçları yüksek enflasyon ile birleşince faizlerde ve maliyetlerde ciddi yükselişleri de beraberinde getiriyor.
Türkiye ekonomisi bir taraftan daralırken diğer taraftan yüksek faiz, yüksek enflasyon ve artan işsizlik ile mücadele etmeye çalışıyor, yüksek faizlerle borçlanıyor. Son birkaç senedir yaşanan seçim maliyetleri de cabası.
Mutlaka bütçe gelirlerinin artırılması, bozulan bütçe disiplinin tekrar tesisi gerekmektedir.
Sanırım pek yakında buna ilişkin önlemleri de görmeye başlayacağız, hatta görmeye başladık bile.
Daha önceki yazılarımda söylediğim gibi 2019 ve 2020 Türkiye ekonomisi için zorlu günler olacak gibi görünüyor.
Günün sözü ;
“Sadece güneşli günlerde yürüyerek hedefinize ulaşamazsınız”
Bol kazançlı günler dilerim.
Celalettin Güleryüz