ABD Merkez Bankası FED’in dün açıklanan FOMC toplantı tutanaklarında, mali desteğin yokluğunun, tasarrufları tükendiğinde düşük ve ılımlı gelirli hane halkının harcamalarını keskin şekilde azaltmaları ihtiyacını ortaya çıkarabileceği endişesini dile getirmiştir. Bunun yanında FED’in tahvil alım hızını yavaşlatabileceğini tartışması piyasaların pek hoşuna gitmemiştir.
Avrupa tarafında Avrupa Merkez Bankası ECB, normalleşmenin ilk aşamalarında salgın desteğinin sonlandırılması ardından ekonomilerin büyük ölçüde artan borçla boğuşacağını belirtmiş, Euro bölgesindeki bankaların muhtemelen zararları telafi etmek için daha fazla para ayırmaları gerekeceği uyarısında bulunmuştur. Kurum, acil durum desteği çekildiği zaman bazı şirketlerin geri ödemelerini karşılayamayıp bankaları stres altına sokabileceğinden endişe etmektedir.
İngiltere tarafında ise İngiltere Maliye Bakanı Rishi Sunak parlamentoda yaptığı konuşmasında, 2020 yılında ülkenin 300 yılın en sert daralmasını yaşayacağını açıklamıştır. 2020-2021 döneminde 394 milyar sterlinlik bir bütçe açığı öngördüklerini belirten Sunak, 485,5 milyar sterlin ile rekor borçlanmaya gideceklerini duyurmuştur. İngiltere Maliye Bakanı Rishi Sunak’ın açıklamaları ve sunduğu tablo ile krizin etkilerinin ekonomi üzerinde oldukça sert ve kalıcı izler bıraktığı görülmektedir.
Yurt içerisine döndüğümüzde, siyasi gelişmeler ve gerilimleri bir kenara bıraktığımızda, Cumhurbaşkanı Erdoğan partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada bütçe görüşmelerinin ardından kapsamlı reformların birer birer hayata geçirileceğini söylemiş ve son dönemdeki değişimin devamına dair daha net bir tarih sunmuştur.
Küresel piyasaların geneline bakıldığında, Avrupa endeksleri ECB tarafından yapılan uyarı sonrasında bankacılık sektöründeki satışlar nedeni ile olumsuz etkilenmiştir. ABD endeksleri dün negatif kapanış gerçekleştirerek bir gün önceki kazanımlarının bir kısmını geri vermiştir. Yine de Dow Jones endeksinin 1987’den beri en iyi kasım ayını yaşadığı belirtilmektedir. ABD vadelileri ise Amerikan borsalarının kapalı olduğu bugün için yatay bir görünüm sunmaktadır. VIX korku endeksi 21,15 ile üç ayın en düşük seviyelerinde bulunurken, Dolar Endeksi DXY ise 91,93 ile Eylül ayından beri gördüğü en düşük seviyeye gerilemiştir. Asya tarafında hisse senedi piyasalarında karışık bir görünüm söz konusudur.
Bist 30 endeksine baktığımızda, dün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmaları sürecinde ve öncesinde pozitif fiyatlamanın ön planda olduğu görülürken, daha sonra Avrupa tarafında piyasaların bozması ile satışların etkinlik kazandığı söylenebilir. Yukarıda 1490 direncinin aşılamaması ile devam eden yatay süreç yakından takip edilirken, bir geri dönüşün arifesinde olup olmadığımız sorusuna cevap aranmaktadır. Bu soruya en net cevabı ise 1457 - 1460 bölgesi verecek olup, alımların devreye girdiği bu destek bölgesi aşağısına geçilmesi durumunda piyasa beklentisinde bozulma güçlenecektir. Buna rağmen bir çok yorumcunun belirttiği gibi teknik olarak genel pozitif görünüm şimdilik korunmaktadır.
Dolar/TL tarafına baktığımızda, bir gün önce belirttiğimiz 8,05 kritik direncin aşılmadığı ve tekrar 7,92 destek seviyelerine doğru bir geri çekilme olduğu görülmektedir. Bu noktada kur tarafında belirsizliğin devam ettiği söylenebilir. Önümüzdeki süreçte 7,92 destek seviyesinin aşağı yönlü geçilmesi halinde yatırımcı tarafında daha rahat bir nefes alınacaktır. Tam tersi şeklinde 8,05 üzerine doğru hareketler, yatırımcıları tekrar alıma yönlendirecektir.
Herkese iyi günler ve iyi seanslar dilerim.
Emrah Parlan