Emtia tacirleri için, Donald Trump'ın NAFTA'yı yenilemekte başarılı olması ancak Çin ile bir ticaret anlaşması yapmayı ya da İran ile nükleer görüşmelere başlamayı reddetmesi; bakırı pound başına 2,50 Dolar'ın, petrolü de varil başına 100 Dolar ve üzerine çıkarmanın büyük kar getireceği anlamına geliyor.
1994'te yürürlüğe giren Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması'nın (NAFTA) yerini alacak olan ABD-Meksika-Kanada Anlaşması'na (USMCA) reaksiyon olarak Dow'un yaklaşık 200 puan artış göstermesiyle ABD hisse piyasalarında büyük bir yükseliş yaşandı. Beyaz Saray ticaret danışmanı Peter Navarro "Amerika için yükseliş günü" yorumu yaparken, ABD'nin artık dünyanın "kumbarası" olmayacağını söyledi.
Ancak USMCA'ya emtianın reaksiyonu daha ölçülüydü; Kanada ya da Meksika'dan çok İran yüzünden petrol en uç değer oldu.
4 Kasım'da ABD'nin İran'ın petrol ihracına getireceği yaptırımların yarattığı korkuların devam etmesiyle birlikte Brent ham petrol %3'lük artışla son dört yılın en yüksek seviyesi olan varil başına 85 Dolar'a ulaştı. Wall Street analistlerinin büyük bir kısmına göre, krize bir çözüm getirilmediği sürece Brent yıl bitmeden ya da yeni yılın başlarında 100 Dolar seviyesini görecek.
Aynı zamanda ABD bakırı sadece %0,6'lık bir düşüş yaşamış olsa da, Çin'in altyapı materyaline olan devasa iştahı sebebiyle dikkat verilmesi gereken bir diğer emtiaydı.
New York bazlı 50 Park Investments CEO'su Adam Sarhan için Trump'ın Çin ile yapılacak bir ticaret anlaşmasına ayak diremesi "müşterilerine bakırı 2,50 Dolar ya da daha aşağıdan satmalarını istemeye itiyor çünkü bir ticaret anlaşması yapılana kadar bakır bu seviyelere gelebilir." Bakır Pazartesi'yi pound başına 2,788 Dolar'da kapattı.
Bazı ekonomistlere ve dış politika uzmanlarına göre Trump yönetiminin Meksika ve Kanada'yla sağlamayı başardığı anlaşmaların ABD'ye getirisi çok az olacak, çünkü fabrika işlerini ülkeye geri getirme sözüyle beraber araba ve diğer ürünlerin maliyetlerinde artış olabilir. Montreal'deki McGill Universitesi'nde siyaset bilimi profesörü ve aynı zamanda küresel ticaret uzmanı Krzysztof Pelc'e göre, "Özet olarak, Trump yönetimi bir kriz yaratıyor ve sonra bunu çözmeyi kabul ediyor."
Pelc için USMCA ile ilgili en iyi haber "bir şekilde anlaşma sağlanmış olması ve bunun sonucu olarak süregelen belirsizlik havasının ortadan kalkması." Pelc ekliyor:
"Piyasaların verdiği tepki buna yönelik, çünkü herkes bir anlaşmaya ulaşılamayacağına ve bunun sonucu yaşanacak belirsizlik ortamına hazırlanmıştı."
Mandıra Anlaşmasından Yeteri Kadar Süt Sağlanamayacak Mı?
Reuters'ın kaynaklarına göre USMCA ile beraber Kanada, ABD mandıracılarına yıllık yaklaşık 16 milyar Dolar'lık bir piyasa olan yerel mandıra piyasasının %3,5'lik bir kısmına erişim izni verecek. Kanada aynı zamanda ABD çiftçilerini Kanada mandıra piyasasının dışında bırakan süt sınıf ve kategorilerini kaldırmayı kabul etti.
Bir tarihçi ve dış politika analisti olan Max Boot, Washington Post'taki yazısında geçen yıl ABD'nin zaten Kanada'dan 474 milyon Dolar'lık mandıra ürünü ticaret fazlası olduğunu hatırlatarak, ABD'li çiftçilerin Kanada'ya sattığı mandıra ürünlerinin ABD'li tüketicilerin Kanada'dan aldığı miktarın beş katı olduğunu söyledi. "Ne olursa olsun, süt ürünleri ABD-Kanada ticaretinin sadece %0,06'sını oluşturuyor ve bunun %99'u zaten gümrük vergisine tabi değildi."
USCMA Pazar günü ABD mandıra vadeli işlemlerinde pek bir hareketlilik yaratamadı. En fazla işlem gören ABD 3. Sınıf Süt sadece %0,6'lık bir artışla pound başına 15,90 centte kapandı.
Buna karşılık, 2 Eylül'de yerel üreticilerin lehine bir anlaşma olacağı konuşmaları varken ABD süt fiyatları son 10 ayın en yüksek seviyesi olan 16,55 cent noktasına ulaşmıştı.
USMCA'nın bir başka hedefi ABD'de satılan arabaların üretiminin düşük maliyet sebebiyle Meksika'da yapılmasını engellemekse de, Boot'a göre araba üreticileri fabrikalarını Meksika'da tutmak için %2,5'lik vergiyi ödeme yoluna gidebilir. Üreticiler aynı zamanda işçilerin daha büyük bir kısmının yerine robotlar getirebilir ve montaj kısmını tamamen ABD dışına çıkarabilir. Boot'a göre "Ne olursa olsun, ABD'li tüketicinin ya da araba üretilerinin bundan nasıl bir fayda sağlayacağını görmek çok zor."
Çin ve İran Açmazları Daha Karmaşık
USMCA gösteriyor ki, Trump'ın için asıl zorluk Çin ve İran'dan, Kanada ve Meksika'dan aldığından daha anlamlı imtiyazlar alabilmek. St. Charles, Illinois bazlı tahıl piyasası uzmanı Dan Hueber, "ilkinin halledilmesiyle, geriye ikisinin kaldığı beklentisi var." diyerek, Kuzey Amerika anlaşmasının başkan için 3 yüzlü bir ticaret yapbozunun ilk parçası olduğu teorisine atıfta bulunuyor.
Trump Pazartesi günü Çin'in konuşmalara başlamak için çok istekli olduğunu ancak kendisinin ertelediğini söyledi. ABD geçen ay 200 milyar Dolar'lık Çin ürününe %10'luk bir ilave gümrük vergisi getirirken, Çin'de buna 60 milyar Dolar'lık ABD ürününe getirdiği vergilerle karşılık verdi.
Soya Pazartesi günü Chicago borsasında son altı haftanın en yüksek seviyesi olan kile başına 8,64 Dolar'a ulaşarak, bir zamanlar tamamen Çin talebinin yönlendirdiği piyasada toparlanmanın sinyalini verdi. Bazı tacirlere göre bu, iki tarafın da bir anlaşmaya ulaşmak için acelesinin olmadığının bir işaretiydi. Hueber'e göre "Bir anlaşma, işleri daha da zorlaştırabilir."
İran cephesinde, Trump yönetimi İran'ın balistik füze programında ve nükleer çalışmalarında daha sıkı incelemelerin yanında, İran'ın bölgesel müdahalelerini de kısıtlamak istiyor. Tahran bu şartlar altında bir müzakereye yanaşmazken, Obama döneminde imzalanan nükleer anlaşmaya uymaya devam edeceğini belirterek AB üyesi partnerlerinin desteğini kazanıyor.
Sarhan'a göre "İran'ın Trump'ın yaptırımlarına karşı bulduğu çözüm gerçekten başarılı olmuş olabilir çünkü Avrupalılar Obama'nın yaptığı ve İran'ın nükleer ilerleyişini etkili bir şekilde durduran anlaşmayı kurtarmak istiyor." Sarhan ekledi: "Bu yüzden, petrol 100 Dolar seviyesine ulaşabilir ve İran da bir kısmını ihraç ederek bundan faydalanabilir."