ABD'nin Venezuela petrolüne yönelik beklenen yaptırımları hayata geçti. Ancak Amerikalı rafinerilerin dizel ve diğer ulaşım benzinleri üretmek için ihtiyaç duyduğu ağır, sülfürlü ham petrol arzındaki azalma, petrol fiyatında bir yükseliş sağlayamadı.
Salı günkü erken seansta dünyanın en büyük iki petrol vade benchmarkı ABD West Texas Intermediate ve Londra Brent, Singapur'da sadece %0,5'in altında bir yükseliş kaydetti. ABD'li firmaların Venezuela milli petrol firması PDVSA ile iş yapmasının yasaklanmasına rağmen küresel petrol fiyatlarında kayda değer bir artış görülmemesi, yaptırımların beklenen etkisi hakkında çok şey söylüyor.
Pazartesi günü WTI ve Brent vadelerinin %3'lük bir düşüş yaşadığını da düşünürsek önemli bir yükseliş yaşanmamış olması daha da endişe verici. Salı günü vadelerde orantılı bir toparlanma yaşanmış olsaydı, özellikle ABD'nin Meksika Körfezi Kıyısı'ndaki rafinerilerin Venezuela'dan tedarik ettiği kükürtlü ham petrol eksikliğini haklı çıkarırdı.
Yükselişi Durduran Birden Fazla Faktör Var
Ancak mevcut haliyle, Caracas'da yaşanan siyasi krizden kar etmeyi bekleyen petrol yatırımcılarının önünde engel yaratan birkaç faktör var.
New York bazlı PSW Investments'ın kurucusu Phil Davis'e göre bu faktörlerin başında, OPEC'in üretim kesintisiyle yarattığı arz sıkışıklığının düzeltemeyeceği kadar hızlı bozulmakta olan küresel ekonomi görünümü var.
Çinli endüstri firmalarının karlarının Aralık ayında azalarak, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) küresel ekonomiye yönelik endişe verici bir görünüm sunmasının hemen ardından dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin verdiği zayıflık sinyallerini artırması, Pazartesi günü petrol fiyatlarında düşüşe neden oldu. Aynı zamanda Pekin bir hafta önce, 2018'de ekonominin son 30 yılın en yavaş hızında büyüdüğünü açıklamıştı. Çin'de imalat yapan Caterpillar (NYSE:CAT) ve NVIDIA (NASDAQ:NVDA) gibi ABD'li firmalar da kar uyarılarında bulunmuştu.
Zayıf Talep
Davis ekliyor:
"Bütün bunların sonucu ise benzinden dizele, uçak yağından tren yakıtına tüm petrol ürünlerine yönelik talepte bir zayıflama. ABD'de Ulusal Anma Günü'ne kadar önemli bir tatil seyahati yaşanmayacak, bu da benzin istasyonlarında işlerin daha yavaş olması demek. Kargo hizmetleri sebebiyle yüksek oranda kamyon taşımacılığı gerçekleşmeyecek. Bu yüzden, dizel üretimi açısından kükürtlü ham petrol sıkışıklığı yaşansa da, dizele yönelik gerçek talep petrol fiyatlarında sürekli bir yükseliş sağlamak için gerekli olan seviyenin çok altında."
Suudi Arabistan, Rusya ve OPEC+'in diğer üyelerinin Aralık'tan beri uyguladığı üretim kesintilerine rağmen küresel bir petrol eksikliği yaşanmıyor.
Uluslararası Enerji Ajansı Eylül ayında, küresel petrol arzının Ağustos'ta tarihi bir rekor olan günlük 100 milyon varile ulaştığını söylemişti. ABD benzin stokları geçen hafta rekor zirvelere ulaştı ve American Petroleum Institute bu stokların "külfetli bir seviyeye ulaşarak", WTI vadelerindeki yıllık bazda %15'lik yükselişe rağmen geçen yılın %40'lık düşüşünden güçlükle toparlanmış olan petrol fiyatlarına daha çok zarar verebileceğine yönelik uyarıda bulundu.
Venezuela Hala ABD Dışındaki Ülkelere İhracat Yapabilir
Trump yönetiminin açıkladığı yaptırımların telafi edici bir yanı ise; PDVSA'nın ABD'ye ihraç etmesini yasaklamasına rağmen, Venezuela petrolünün diğer ülkelere satışına bir kısıtlama getirmemesi oldu. Bunun anlamı da, Washington'ın artık Caracas'ın meşru lideri olarak tanımadığı Nicholas Maduro hükümetinin ham petrolü diğer ülkelere yönlendirmekte serbest oluşu.
Venezuela'nın yıllar boyunca devam yoksullaşması ve üretime yönelik yatırım eksikliği sebebiyle ülkenin ABD'ye yönelik petrol ihracatı günlük 1,2 milyon varilden 500.000 varil altına kadar geriledi. Bu da ABD'nin toplam petrol ithali olan haftada günlük 5-8 milyon varillik miktarın %10'undan daha azını oluşturuyor.
Ağırlıkla Venezuela petrolüne bağlı olan ABD'li Körfez Kıyısı rafinerileri geçtiğimiz yıllar içinde, Meksika'daki üretimin azalması ve yakın dönemde OPEC ihracatının da düşmesi yüzünden kükürtlü ham petrol arzının azalması yüzünden hafif ve orta oktanlı petrole dönmeye çabaladı. Valero (NYSE:VLO), Chevron (NYSE:CVX) ve Citgo, Venezuela ham petrolü ithal eden ABD'li firmaların başında geliyor.
Ağır oktanlı petrol kaynağı sağlamanın zorlaşması, geçen hafta kükürtlü Mars Blend'in WTI karşısında son beş yılın en yüksek seviyesine çıkmasına neden oldu.
ABD'nin en çok petrol ithal ettiği ülke olan Kanada yeterli miktarda ağır oktanlı petrole sahip ancak boru hatlarının yetersiz olması sebebiyle petrolünü Körfez Kıyısı'na taşımakta zorlanıyor.
Yaratıcılık ABD'li Rafinerilerin Alternatifler Bulmasına Yardımcı Olacak
Ancak Venezuela'nın ABD'ye satış yasağı yüzünden petrolünü Asya'ya yönlendirmesi durumunda Irak, Kolombiya ve Meksika, daha ağır oktanlı petrollerinin bir kısmını ABD'ye yönlendirebilir.
Bütün bunlar bir şeyi kanıtlıyor: biraz yaratıcılık ve planlamayla ABD'li rafineriler yaptırımların üstesinden gelebilir.
Rafineri sektörünün %95'ini temsil eden American Fuel & Petrochemical Manufacturers, geçmişte Venezuela petrolünün yasaklanmasına yönelik girişimlere karşı önemli lobi faaliyetlerinde bulunmasına rağmen Salı günü Washington'ın PDVSA'ya yönelik yaptırımlarına neredeyse hiç karşı çıkmayarak bunun sinyallerini şimdiden veriyor.
Son Olarak: Trump Faktörü
Piyasadaki benzin kaynaklarının bolluğunu düşünürsek, ABD'deki benzin istasyonlarındaki fiyatların yaptırımlar yüzünden yükselmesi olası görünmüyor.
Tabii ki, Maduro'nun beklenenden çok daha uzun süre görevde kalarak Washington'ın Caracas'ın yeni lideri olarak tanıdığı muhalefet lideri Juan Guaido'nun yükselişini engellemesi bütün bunları değiştirebilir.
Kriz yüzünden ham petrol vadeleri hızlı bir yükselişe geçerse, yüksek petrol fiyatlarına karşıtlığıyla tanınan Başkan Donald Trump, geçen yıl olduğu gibi piyasayı düşürmek için İran petrolüne karşı yeni yaptırımlar getirebilir.
PSW'den Davis:
"Petrol piyasasındeki tüm bilinmezler içinde, Trump en başta geliyor. Neler yapabileceğini hiç bilemezsiniz."