2020’ye iyi başlamadık ve ilk bir ay içinde yaşanan önemli gelişmelere baktığımızda;
-ABD-İran arasındaki gerilim jeopolitik riske neden oldu. Korkulan savaşın eşiğinden şimdilik dönülse de İran zaten Ekim ayından beri ekonomik ve baskıcı koşulların vatandaşları zorlaması nedeniyle oldukça zor zamanlar geçiriyor. Yaşam şartlarının insanları zorlaması nedeniyle yaşanan iç gerginlikte maalesef ki can kayıpları da yaşandı. Durumda henüz iyi bir değişim yok ancak gündem Çin’de yaşanan virüs nedeniyle şimdilik ikinci planda kalıyor.
-2002 yılında görülen SARS virüsü ciddi can kaybına neden olmuş ve birçok ülkeye de yayılmıştı. SARS virüsü o dönem Çin ekonomisine de oldukça ciddi maliyet oluşturmuştu. Şimdi ise Çin’de yeni bir virüs salgını var ve ilk olarak Çin yetkilileri virüsün henüz nasıl bir özellik taşıdığını araştırdıklarını açıklarken Dünya Sağlık Örgütü ise virüsün küresel alarm verilecek boyutta olmadığını açıkladı. Geçen hafta itibariyle koronavirüs salgınında ölü sayısının artması ve salgının hızla yayılmasıyla Çin’deki müdahale de arttı. Ülke yönetimi seyahat sınırlaması koyarken yılbaşı tatilini de uzattı. Son olarak can kaybının 100’ü aşması ve vaka sayısının da 4000’i aşmasıyla ülkede önlemler artırıldı. Dünya Sağlık Örgütü ise yaptığı son açıklamada bir önceki raporlarda hata yaptıklarını ve söz konusu ölümcül salgınının uluslararası alandaki aciliyetinin yüksek olduğunu belirtti. Çin’de başlayan ve yayılan virüs piyasalarda da negatif fiyatlamaya neden oldu ve hisseler rallisine ara verirken S&P endeksi ve MSCI endeksi dün %1,5 değer kaybetti. Risk iştahının azalması nedeniyle altın, yen ve frank gibi güvenli varlıklara olan talep ise arttı. Petrol ise artan maliyet ve endişelerle talepte de düşüş olacağı beklentisiyle 58,50$ seviyesine kadar geriledi.
-ABD ve Çin arasındaki birinci faz ticaret anlaşması da bu gelişmeler nedeniyle istenen etkiyi sağlayamadı. Ön anlaşmada mevcut yaptırımların devam etmesi kararı da etkiyi sınırladı. ABD Başkanı Trump, Çin ile 2. anlaşmanın da yakında yapılacağını ve bu anlaşmanın da son olacağını yani ticaret savaşlarında nihai karar alınacağını açıkladı, ancak ifadeleri seçim sonrasını gösteriyordu. Mart 2017’den beri piyasaları meşgul eden ve büyüme üzerinde de ciddi baskıya neden olan ticaret savaşlarında henüz somut karar alınmış değil, yine de durum geçen seneye göre daha iyimser.
-Merkez bankalarına gelince, Fed’in 2020 ilk toplantısı yarın olacak ve kurulun faizlerde değişikliğe gitmesi beklenmiyor. ABD-Çin ön anlaşması ve son ayda daha iyi gelen verilere karşın enflasyondaki zayıflık Fed’in gözlemlemeye devam etmesini sağlayabilir. ECB tarafında ise büyümede kısmi toparlanma olmasına karşın bölge belirsizliklerinin hala yüksek olduğunu ifade eden Lagarde, gerekirse tüm araçları kullanırız dedi ve euronun daha değer kaybetmesine neden oldu. BOE’de ise faiz indirimi beklentileri arttı ve ilk toplantıda 0,25 bp indirim kuvvetli görünüyor.
-Yurt içinde ilk önce Doğu Akdeniz ve Libya meselesi gündemdeydi, ancak diğer ülkelerle de yapılan toplantıların ardından durum sakin. Ülkenin gündeminde haliyle hepimizi üzen deprem ilk sırada. Bu travmayı defalarca yaşamış bir toplum olarak herkesin temennisi bir daha yaşanmaması, ancak olasılıklara karşı da yetkililerin artık daha doğru adımlar atması gerekiyor. Nasıl ki yeri gelince faiz ya da büyüme konusunda Japonya ile mukayese ediyorsak kendimizi, aldığımız önlemler konusunda mukayese bir yana hiç değilse üzerimize düşeni yapalım, bilene danışarak, uzmanından görüş alarak…
2020 iyi başlamadı, diliyoruz ki gelecek günler bugünleri unutturur ve iyi gelişmeler yaşanır...