Yazar: Jesse Cohen
Son zamanlarda petrol piyasasında işlem yapan yatırımcıların aklında bir soru var: Emtia fiyatları dip seviyelerden mi işlem görüyor, yoksa 2016 yılında yeni dip seviyeler görülecek mi?
Geçtiğimiz Cuma günü ABD merkezli Ham Petrol fiyatları haftayı varil başına 40,70 dolardan kapattı. Brent Petrol ise 44,50 dolar seviyesindeydi. Sadece 18 ay önce Haziran 2014’te bir varil petrol 100 dolardan fazla değere sahipti.
2015 yılının başından beri ABD ve Brent petrol fiyatları yaklaşık 18% değer kaybetti. 2014 Haziran’dan beri ise bu düşüşün yaklaşık 60% olduğunu görüyoruz. Bu, soluk kesen bir düşüş ancak sona erdiğine inanmak için bir sebep yok.
Çünkü beş adet ayı piyasası faktörünün piyasalar üzerindeki etkisi sürüyor. Petrol fiyatlarının gelecek yıl 25 – 35 dolar seviyesine çekileceğine inanıyorum.
1. ABD’deki üretim artışı ve OPEC’in geçtiğimiz yıl üretimi azaltmama kararı alarak arz kotasını düşürmemesinin ardından küresel ham petrol arzında bir aşırılık meydana geldi. Son tahminlere göre OPEC, Suudi Arabistan gibi büyük üreticilerin pazar payını korumayı hedefleyerek üretimi azaltmama kararlarının ardından (aşağıdaki grafiği inceleyiniz) Ekim ayında günlük yaklaşık 31,64 milyon varil ham petrol arzı gerçekleştirdi, bu da rekor seviyeye oldukça yakın.
2. OPEC arzının İran’ın Temmuz ayındaki nükleer anlaşması sonrası yaptırımlarının sona ermesinin ardından piyasaya giriş yapmasıyla yükselmesi bekleniyor. Tahran ham petrol ihracatını 2016 ortasında günlük 2,3 milyon varil ile iki katına çıkarmayı planlıyor, bu da arz fazlası olan piyasaya daha fazla petrol girişi anlamına geliyor.
3. ABD’deki arzın sondaj kuyusu sayısının azalmasına rağmen artmakta olması da önümüzdeki yıl için ayı piyasasına katkıda bulunan bir etmen olarak görülüyor.
Sanayi araştırma grubu Baker Hughes'a (N:BHI) göre ABD’deki ham petrol sondaj kuyusu sayısı geçtiğimiz hafta 574 adet ile 2010 Haziran’dan (aşağıdaki grafiğe bakınız) beri en düşük seviyesine yakın seyrediyor. Geçtiğimiz 11 hafta boyunca ABD’de toplam 101 adet sondaj kuyusu kapandı. ABD’deki sondaj kuyusu sayısının azalması genellikle üretimin azalacağı beklentilerini gündeme getirmesi sebebiyle boğa piyasası olarak yorumlanmaktadır.
Ancak, ABD’deki ham petrol üretimi geçtiğimiz yıl boyunca günlük 9 milyon varil ile 1970’lerin başından beri en yüksek seviyesindeydi. Aynı zamanda ABD’deki toplam ham petrol stokları da 80 yılın en yüksek seviyesine yakın seyrediyor.
4. Küresel ekonominin sağlığı ile ilgili kaygılar, arz fazlasının bir süre daha piyasalarda etkili olacağı beklentilerini güçlendirerek ayı piyasasına yönelik görüşleri arttırdı.
Çin’in zayıflayan ekonomisi ile ilgili kaygılar ve bunun petrol piyasalarına etkisi de yatırımcıların dikkatinden kaçmıyor. Çin, 2015 yılında küresel finansal krizden beri en zayıf yıllık büyümesini gerçekleştirdi.
Çin’de üçüncü çeyrekte GSYİH 6,9% olarak belirlendi. Hükümetin hedefi 7% olarak belirlenmişti. Sanayi üretimi verileri ise yine beklenenden zayıf geldi. Sabit varlık yatırımları ise sabit kaldı. Analist Cam Hui’nin de belirttiği gibi Çin’in, gücünü sanayi ihracatı ve altyapı harcamalarından alan geleneksel büyüme motoru, "çeşitli yönlerden yavaşlamakta.”
Çin, Eylül ayı için günlük petrol talebinin 8 aydan beri en yavaş büyüme olarak 226.500 varile gerilediğini belirtti. Çin, ABD’den sonra dünyanın en büyük ham petrol tüketicisi olarak görülmektedir.
5. Ham petrol fiyatları, Fed’in faiz oranlarını artıracağı ve daha sıkı bir para politikasına geçiş yapacağı beklentileriyle yükselen Amerikan dolarından etkilendi. Çoğu kişinin Aralık ayında yapılacağını öngördüğü politika değişiminin Amerikan dolarını yükseltmesi ve dolar bağlantılı emtianın daha masraflı hale gelmesine sebep olması bekleniyor.
Tüm bu etmenler, arz ve talep dengesinin uzak olduğunu ve petrol fiyatlarının bir süre daha düşük kalacağını gösteriyor.
Teknik analizler de bu görüşü destekler nitelikte. 1999 yılına kadar giden trend çizgisini aşağı yönlü kırdıktan sonra 25 – 30 dolar seviyesine kadar gözle görülür bir destek bulunmamakta.
Çeşitli temellere ve teknik sinyallere bağlı kalarak, küresel ekonomideki olayları da göz önüne aldığımızda petrol fiyatlarının 2016 yılında 25 dolar dip seviyesini göreceğine inanıyorum.