(Demirtaş'ın açıklaması eklendi)
İSTANBUL, 20 Kasım (Reuters) - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) eski HDP eşbaşkanı Selahattin Demirtaş'ın makul sürede yargılanma ve yargılanma süresince serbest kalma hakkının ihlal edildiğine hükmetti ve tutukluluğuna son verilmesi için devletin tüm önlemleri almasını istedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan kararın Türkiye'yi bağlamayacağını ifade ederken, avukatı Mahsuni Karaman Demirtaş'ın tahliyesi için mahkemeye başvuru yaptığını açıkladı.
Kasım 2016'da tutuklanan Demirtaş'ın eş başkanlığı döneminde HDP mecliste üçüncü büyük parti haline geldi. Parti başkanlığını bu yıl bırakan Demirtaş, milletvekili olmasına rağmen iki yıldan uzun süredir tutuklu yargılanıyor.
AİHM'nin karar metninde, "Yetkili yargı kurumları, (Demirtaş'ın) tutukluluk süresini 'yeterli' olarak değerlendirilemeyecek gerekçelerle uzatmışlardır" denildi.
Mahkeme ayrıca Demirtaş'ın yargılanırken tutukluluğuna son verilmesi için Türkiye'nin "gereken tüm tedbirleri" almasına hükmetti.
AİHM ayrıca Demirtaş'ın tutukluluk süresinin 2017 yılındaki referandum ve bu yılki cumhurbaşkanlığı seçimini kapsayacak şekilde uzatılmasının demokratik toplumu oluşturan temel değerleri ihlal ettiğini belirtti.
Metinde, "(Demirtaş'ın) tutukluluğunun, özellikle de iki önemli seçim dönemi sırasında uzatılması... çoğulculuğu bastırmak ve siyasi tartışma özgürlüğünü sınırlama art amacına hizmet etmiştir" denildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise TBMM'de gazetecilerin soruları üzerine AİHM'nin kararı hakkında "Kararı bizi bağlamaz... Onun karşılığında bizim de yapabileceğimiz çok şey var. Biz karşı hamlemizi yapar, işi bitiririz" dedi.
Adalet Bakanı Abdülhamit Gül de Demirtaş hakkındaki kararı Türkiye'deki mahkemelerin vereceğini belirtti.
HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan kararı memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, "Şu andan itibaren Demirtaş'ın ve arkadaşlarımızın tutuklu bulunması hem yasal hem anayasal hem de uluslararası hukuka aykırı olduğunu ve sevgili Demirtaş'ın derhal serbest bırakılması gerektiğini ifade ediyoruz" dedi.
DEMİRTAŞ: HAKKIMDAKİ DAVALAR ÇÖKTÜ
Kararın ardından avukatları aracılığıyla tutuklu bulunduğu cezaevinden açıklama yapan Demirtaş, "Yargılandığım davalar ve isnatlar tümden çökmüştür. Anayasa Mahkemesi dahil, bizim hakkımızda bu süre zarfında yasa dışı karar veren bütün mahkemelerin çok ağır ihlaller yaptığı, AİHM kararıyla kesinleşmiştir" dedi.
Demirtaş, siyasetin yargı üzerinde vesayet kurduğunu ve Erdoğan'ın yaptığı son açıklamayla bu mahkeme kararına rağmen hukuku, kanunu ve Anayasa'yı tanımayacağını ifade ettiğini belirterek, "Bu benim şahsımla ilgili bir mesele değil, AİHM kararında temsil edildiği gibi bütün Türkiye toplumu ve demokrasi açısından çok vahim bir durumdur" ifadesini kullandı.
AİHM: TUTUKLULUK DEMİRTAŞ VE SEÇMENİN HAKLARINI ENGELLEDİ
AİHM tutuklu yargılanmasının Demirtaş'ın seçilme hakkı ve Demirtaş'a oy veren seçmenin temsil haklarını engellediğine de hükmetti.
Kararda Demirtaş'ın serbest bırakılması için yapılan savunmanın mahkeme tarafından herhangi bir şekilde "ayrıntılı olarak ele alınmamasının şaşkınlık verici" olduğu da ifade edildi.
Demirtaş, çoğu terör suçlarıyla ilgili olmak üzere hakkında açılan 32 ayrı davada toplam 142 yıla kadar hapis cezasıyla yargılanıyor.
Türk mahkemeleri yargılama sürecinde Demirtaş için ilk kararı Eylül ayında vermiş ve 2013 yılında yaptığı bir konuşma nedeniyle Demirtaş'ı terör örgütü propagandasından suçlu bularak, 4 yıl 8 ay hapis cezasına hükmetmişti.
AİHM'nin verdiği kararların bağlayıcılığı olsa da, Türkiye'nin uygulamadığı mahkeme kararları bulunuyor. (Haberi bildiren Gülsen Solaker; Haberi yazan Can Sezer; Redaksiyon Birsen Altaylı)