(Macron'un sözleri ve Trump'ın konuşmasından ayrıntılar eklendi)
Steve Holland / Parisa Hafezi
NEW YORK, 26 Eylül (Reuters) - ABD Başkanı Donald Trump ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dün Birleşmiş Milletler genel kurul toplantısında, karşılıklı iğnelemeler ve tehditler taşıyan konuşmalar yaptılar.
Trump İran'ı daha fazla yaptırımlarla tehdit ederken, Ruhani de ABD Başkanını "zeka zafiyeti" ile suçladı.
Trump BM Genel Kurulu'na hitaben yaptığı konuşmada İran'ın "yozlaşmış diktatörlüğünü" eleştirdi, geçen yıl kötülediği Kuzey Kore liderini övdü ve küreselleşmeye karşı çıkarak Amerikan çıkarlarını koruyacağını söyledi.
"İran'ın liderleri kaos, ölüm ve yıkım tohumları ekiyorlar. Komşularına, sınırlara ve ulusların egemenlik haklarına saygı göstermiyorlar."
Ruhani ise dünya liderlerine hitabında, Trump'ın 2015 tarihli İran nükleer anlaşmasından çekilmesini sert ifadelerle eleştirdi ve ABD başkanının ülkesini uluslararası kurumlardan çıkarmasının bir karakter bozukluğu olduğunu söyledi.
İran lideri, "Çok-yanlılığa karşı çıkmak bir güç işareti değildir. Tersine bir zeka zafiyetidir. Kompleks ve yakın bağlantılı bir dünyayı anlamadaki yetersizliği gösterir" dedi.
Trump'ın konuşması, ABD'nin tüm dünyadaki müttefikleriyle ilişkilerinde gerginliğe yol açmış olan "tek başına davranma" tarzından hâlâ rahatsızlık duyan dünya liderleri tarafından sessizlikle karşılandı.
Trump, sakin konuşmasına rağmen "Önce Amerika" politikasını çok katı bir biçimde yineledi. Trump, ülkesini nükleer anlaşma ile Paris ilim anlaşmasından çekmesi ve NATO üyelerini daha fazla savunma harcamaları yapmazlarsa cezalandırmakla tehdit etmesi dünyanın düzenini bozan adımlar oldu.
Ülkesindeki seçmen tabanının beğendiği bir üslup kullanan Trump, "Amerikan egemenliğini asla seçimle gelmemiş, hesap vermeyen bir küresel bürokrasiye teslim etmeyeceğiz. Amerika'yı Amerikalılar yönetir. Biz küresellik ideolojisini reddediyoruz ve yurtseverlik ideolojisini benimsiyoruz" dedi.
Trump Çin'i de ticaret uygulamaları nedeniyle eleştirdi ancak Suriye savaşına dahil olması ve Amerikan seçimlerine yaptığı iddia edilen müdahaleden dolayı Rusya'ya hiçbir eleştiri getirmedi.
Ruhani, "İran açıkça şunu söylüyor: savaşa, yaptırımlara, tehditlere, zorbalığa hayır; sadece hukuka ve yükümlülüklere uygun davranılmalı" dedi.
MACRON'DAN ALTERNATİF GÖRÜŞ
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise konuşmasında Trump'ın görüşlerine alternatif olarak, en güçlü olanın bekası, korumacılık ve yalnızlık gibi tavırların ancak daha ağır gerilimlere yol açacağını söyledi.
Çok taraflılık politikasını ve küreselliği savunan Macron, milliyetçiliğin başarı getirmeyeceğini ve eğer ülkeler temel ilkeleri savunmaktan vazgeçerlerse bunun sonucunun savaş olacağını belirtti.
"Çok taraflılığın silinmesini ve tarihimizin dağılmasını kabul etmiyorum. Çocuklarımız bizi izliyor."
İki yıldan az sürede gerçekleştirdiği ekonomik başarıları överek ABD'de yaklaşan seçim dönemine uygun ifadeler kullanan Trump, dünya liderlerine karşı da aynı söylemi kullanarak bugüne kadarki tüm ABD başkanlarından daha başarılı olduğunu söyledi.
Ancak bu sözleri genel kurul salonunda gülüşmelere yol açınca Trump, "Bu tepkiyi beklemiyordum ama neyse" dedi.
Trump, 5 Kasım itibariyle İran'a karşı yeni yaptırımların devreye gireceğini söyledi ve "...arkadan başka yaptırımlar da gelecek; İran'dan petrol ithal eden ülkelerle bu alımlarını büyük ölçüde azaltmaları için çalışıyoruz" dedi.
Trump ABD'nin Körfez ülkeleri, Ürdün ve Mısır arasında bölgesel bir stratejik ittifak oluşturacağını ifade etti. ABD bu ittifakı İran'ın karşısında duracak bir güç olarak görüyor.
ABD Başkanı geçen yıl BM konuşmasında "roket adam" diye alay ettiği ancak Haziran ayında zirve görüşmesi yaptığı Kuzey Kore lideri Kim Jong Un hakkında ise, ülkesinin nükleer denemelerini durdurduğu için övücü sözler kullandı.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyelerine de sert bir mesaj gönderen Trump, bu ülkelerin petrol fiyatlarını artırmaktan vazgeçmelerini ve savunma masraflarını kendilerinin karşılamalarını istedi.
Trump, ABD askeri yardımının sadece ABD'ye dostça davranan ülkelere verileceğini de ekledi.
Trump'ın ulusal güvenlik danışmanı John Bolton ise dün Nükleer İran'a Karşı Birlik adlı bir gruba hitaben yaptığı konuşmada, İran nükleer anlaşmasını "Amerikan tarihinin en kötü bozgunu" olarak niteledi ve "Tahran'daki mollaları" şöyle uyardı:
"Eğer bize, müttefiklerimize ya da ortaklarımıza karşı çıkarsanız, eğer vatandaşlarımıza zarar verirseniz, yalan söylemeye, hile yapmaya ve aldatmaya devam ederseniz, evet, VAY HALİNİZE."
Haberin orijinali için tıklayınız: Bu haber, linkleri yukarıda belirtilen haber ya da haberlerden derlenmiştir. Tam çevrilmiş metin olmayabilir. (Haberi çeviren Ayşe Sarıoğlu; Redaksiyon Birsen Altaylı)