(Gün içindeki gelişmelerle güncellendi)
Ellen Francis / Jack Stubbs
BEYRUT/MOSKOVA, 10 Nisan (Reuters) - Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad, Batılı ülkelerden gelebilecek olası bir askeri karşılığın önüne geçmek için Duma kentine yapıldığı iddia edilen kimyasal saldırı iddialarını incelemesi için uzmanlardan oluşan uluslararası bir heyeti ülkeye davet etti.
ABD Başkanı Donald Trump, Suriye'de bu hafta sonunda kimyasal olduğu düşünülen saldırıya hızlı ve güçlü bir tepki gösterme sözü verdi. Dünkü bu sözüyle askeri bir müdahale önermiş gibi görünen Trump, Suriye kriziyle ilgilenmek için Cuma günü yapılacak olan Amerika kıtası ülkeleri zirvesine de katılmayacak.
Suriyeli bir yardım örgütüne göre Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ı destekleyen güçlerin kuşatması altındaki muhalif Duma kentine yapılan kimyasal silah saldırısında en az 60 kişi öldü, 1,000'den fazla kişi yaralandı.
Suriye hükümeti ve Rusya saldırıda kimyasal silah kullanıldığını gösteren herhangi bir kanıt bulunmadığını, iddianın doğru olmadığını ifade ediyorlar.
Ancak olay Suriye'de yedi yıldır devam eden iç savaşı tekrar uluslararası toplumun gündeminin tepesine taşıdı.
Rusya ile birlikte Esad'ı destekleyen İran ise Suriye devletine ait askeri Pazartesi yapılan hava saldırısına karşılık vereceği tehdidinde bulundu. İran, Rusya ve Suriye saldırıdan İsrail'i sorumlu tutuyor.
Lahey merkezli Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPWC) Duma kentinde olanları tespit etmek için hali hazırda çalışma yürüttüğünü açıkladı.
Ancak OPCW'ye mensup soruşturmacıların, 2013 yılından bu yana kimyasal silah saldırılarına uğrayan yerlere girmeye çalışırken iki kez saldırıya uğramış olmaları nedeniyle, tekrar inceleme yapmak için Suriye'ye gidip gitmeyecekleri belli değil.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, iddia edilen kimyasal silah saldırısının incelenmesi için OPCW'nin görevlendirilmesini Moskova'nın BM Güvenlik Konseyi'ne teklif edeceğini söyledi.
ASKERİ MÜDAHALE SEÇENEKLERİ
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov, Suriye'deki durumun ABD ile Rusya arasında asker çatışmaya sebep olma ihtimali bulunmadığını söyledi.
TASS haber ajansına göre Bogdanov Rusya ve ABD'li yetkililerin Suriye konusunda "iletişimde olduğu" ve sağduyunun üstün geleceğini ifade etti.
ABD değerlendirmelerine göre saldırılarda hangi maddelerin kullanıldığı kesin olarak belirlenemedi ve Esad hükümeti güçlerinin saldırının sorumlusu olduğu da kesinlikle söylenemiyor.
Askeri komutanlar ve ulusal güvenlik danışmanları ile dün yaptığı toplantıda konuşan Trump, kısa sürede bir karar alacağını söyledi ve ABD'nin Suriye konusunda "çok sayıda askeri seçeneği" olduğunu da ekledi.
Trump "Hepimizin tanık olduğu böyle bir vahşete izin veremeyiz. Bunun bizim dünyamızda olmasına izin veremeyiz... özellikle de ABD'nin, ülkemizin gücünden dolayı bunu durdurabiliyorsak" dedi.
ABD, diplomatların verdiği bilgiye göre Suriye'de kimyasal silah kullanımı konusunda yeni bir inceleme başlatılması gündemiyle Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin bugün TSİ 2200'de toplanmasını talep etti. Alınacak karar büyük ihtimalle Suriye'nin müttefiki Rusya tarafından veto edilecek.
ABD'nin Birleşmiş Milletler temsilcisi Nikki Haley, Güvenlik Konseyi'nin adım atıp atmadığına bakmaksızın Washington'un "saldırıya" karşılık vereceğini söyledi.
Avrupa Birliği ülkeleri devlet başkanları konseyinin Birleşmiş Milletler uzmanı Richard Gowan, "Bu diplomatik bir tuzak. Rusya ABD'nin Esad'ı eleştiren kararını veto edecek ve Washington bunu askeri müdahaleyi meşrulaştırmak için kullanacak. BM seviyesinde çözümsüzlük, Fransa'nın saldırıyı meşrulaştırmasını da kolaylaştırır" dedi.
Fransa kimyasal saldırıyı Esad güçlerinin yaptığının kanıtlanması halinde karşılık vereceğini açıklamıştı. Fransız hükümetinin danışmanları karşılığın büyük ihtimalle ABD ile eşgüdüm içinde verileceğini belirtiyor.
İngiliz hükümeti de Suriye'deki saldırıya askeri karşılık vermeyi değerlendiriyor. Başbakan Theresa May bugün Trump ile görüşecek.
ABD bir yıl önce, Suriyeli muhalifleri hedef alan ve kimyasal silah olarak kullanılan sarin gazıyla yapılan bir saldırının ardından Suriye'ye ait bir hava üssünü güdümlü füzelerle vurmuştu.
Haberin orijinali için tıklayınız: Bu haber, linkleri yukarıda belirtilen haber ya da haberlerden derlenmiştir. Tam çevrilmiş metin olmayabilir. (Haberi çeviren Canan Sevgili, Can Sezer; Redaksiyon Orhan Coşkun)