(Detaylarla yenilendi)
ANKARA, 17 Nisan (Reuters) - Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD'nin İran yaptırımlarına karşı olduklarını belirterek, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ile İran ile ticarette Avrupa ülkelerinin kurdukları INSTEX gibi mekanizmaların nasıl kurulabileceğini değerlendirdiklerini söyledi.
ABD Başkanı Donald Trump, İran ile Batılı ülkeler arasında 2015'te yapılan nükleer anlaşmadan çekilerek, İran'a yönelik bazı yaptırımları geçen yıl yeniden hayata geçirdi.
İran'ın petrol gelirlerini azaltmayı amaçlayan ABD, Tahran'ın başlıca petrol müşterileri arasında yer alan Türkiye dahil sekiz ülkeye geçen yıl Kasım ayında yaptırımlardan altı aylık muafiyet de sağladı.
Ankara'yı ziyaret eden Zarif ile görüşmelerinin ardından basın toplantısı düzenleyen Çavuşoğlu, Zarif ile başta ticaret olmak üzere ikili ilişkilerin her boyutunu ele aldıklarını belirterek 2018'de iki ülke arasındaki ticaret hacminde bir düşüş yaşandığını, ancak ticareti artırmak gerektiğini belirtti.
"İran yaptırımlarına karşı olduğumuzu her vesileyle kamuoyuna açıklıyoruz. Başta ABD'ye olmak üzere ilgili tüm taraflara bu yaptırımların doğru olmadığını ifade ediyoruz" diyen Çavuşoğlu, "Kardeş İran halkının cezalandırılmasına gönlümüz razı değil ... İran'a yönelik dışlayıcı politikaların doğru olmadığını düşünüyoruz" ifadelerini kullandı.
Zarif de iki ülke arasında belirlenen 30 milyar dolar ticaret hacmi hedefinden uzak olunduğunu belirterek, Çavuşoğlu ile görüşmede özellikle bankacılık konusunu ve AB ile İran arasında kurulan "Instrument in Support of Trade Exchanges" (INSTEX) adlı mekanizmayı konuştuklarını söyledi.
Fransa, Almanya ve İngiltere, ABD'nin İran yaptırımlarının bu ülkeyle yapılan ticareti etkilememesi için INSTEX adlı özel bir mekanizma kurmuştu. en başta İran'ın sattığı petrol ve doğalgaz ile eş değerde Avrupa'da üretilen malı satın almasını sağlayacak bir mekanizma olarak tasarlandı, ancak daha sonra kapsamı daraltıldı.
İran son olarak Mart ayında mekanizmanın birkaç hafta içinde devreye alınacağını tahmin ettiğini açıklamıştı.
Çavuşoğlu da, "30 milyar dolarlık ticaret hedefine ulaşmak için birlikte çalışmaya devam etmemiz gerekiyor. Bunun için var olan mekanizmaların yanında, INSTEX gibi yeni mekanizmaları nasıl kurabiliriz, bunları değerlendirdik. Samimi olarak birlikte çalışırsak bu hedeflere ulaşabiliriz" dedi.
"ESAD'LA GÖRÜŞMEYE DAİR RAPOR"
Çavuşoğlu ve Zarif basın toplantısında iki ülkenin Suriye konusunda Astana süreci ve siyasi çözüm konusunda attıkları adımları ve işbirliğini de değerlendirdiklerini belirtti.
Zarif Türkiye ve Rusya ile birlikte Suriye'de siyasi çözüm için çabalara devam edeceklerini belirtirken, iki gündür Suriye'nin başkenti Şam'da temaslarda bulunarak başta Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad olmak üzere Suriyeli yetkililerle kapsamlı görüşmeler yaptığını belirtti.
Suriye'den Ankara'ya herhangi bir mesaj getirip getirmediği sorulan Zarif, Çavuşoğlu ile görüşmesinde Şam temaslarına ilişkin bilgi verdiğini belirtirken, "Esad'la uzun bir görüşme yaptım. Bu görüşmenin bir raporunu da Sayın Erdoğan'a sunacağım. İran olarak bölgedeki komşu tüm ülkelerin iyi ilişkileri olsun istiyoruz" dedi, ancak detay vermedi.
Zarif Türkiye'nin Fırat'ın doğusuna ilişkin endişeleri ve operasyon hazırlıkları konusunda İran'ın tavrının sorulması üzerine ise, "Türk kardeşlerimizin endişelerini anlıyoruz. Ama biz her zaman şunu ifade ettik. Bölgede huzurun sağlanmasının en etkin yolu sınırlarda Suriye ordusunun etkin olması olabilir" ifadelerini kullandı.