(Detaylar eklendi.)
ANKARA, 14 Kasım (Reuters) - Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD-Türkiye ilişkilerinde tek meselenin ABD'li rahip Andrew Brunson olmadığını belirterek, Fethullah Gülen'le ilgili iade taleplerine olumlu cevap verilmemesi ve YPG/PKK'ya verilen ABD desteğinin ilişkilerdeki diğer iki önemli mesele olduğunu belirtti.
Çavuşoğlu, Dışişleri Bakanlığı bütçesinin TBMM Plan Bütçe Komisyonu'ndaki görüşmelerinde dış politikadaki gelişmeleri ve Türkiye'nin farklı ülkelerle ilişkilerini değerlendirdi.
Bakanlığın bütçesi ile ilgili olarak dağıtılan Çavuşoğlu'nun bütçe sunum metninde Türkiye ABD ilişkileri konusunda şunları söyledi:
"PKK ile PYD'nin aynı oluşum oldukları gerçeğini her platformda ısrarla ortaya koymaktayız; başta ABD olmak üzere muhataplarımızla yapılan temaslarda bu husus vurgulanmaktadır. ABD'nin tüm telkinlere rağmen DEAŞ ile mücadeleyi öne sürerek PKK'nın Suriye kolu PYD/YPG'ye destek vermeye devam etmesi ikili ilişkilerimizde sorun oluşturmaya devam ediyor. Karşıt çevrelerin girişimleriyle ABD Kongresi'nde Türkiye aleyhindeki girişimler hız kazandı, ülkemizi hedef alan tasarıların gündemden düşürülmesi için çalışıyoruz. ABD ile ikili ekonomik ilişkilerimizin siyasi sorunlardan etkilenmemesi konusunda gayret etmekteyiz."
Türkiye-ABD ilişkilerinde ABD'li rahip Andrew Brunson'ın "terör örgütleri ile bağlantıları olduğu" iddiasıyla tutuklanması ve Brunson'ın yargı süreci krize neden olmuştu. Brunson'ın serbest bırakılması yönünde ABD'den gelen çağrılara rapmen Brunson'ın ev hapsine alınması ABD'nin Türkiye'ye yönelik yaptırımlar açıklamasına neden olmuştu. Brunson'ın Ekim ayındaki son duruşmasında hapis cezasına çarptırılması ancak cezaevinde kaldığı süre gözönünde bulundurularak serbest bırakılması ve ABD'ye dönmesinin ardından ilişkilerde bir ivme yaşanmıştı.
ABD Brunson davasına tepki olarak Türk adalet ve içişleri bakanlarına yönelik aldığı yaptırım kararını kaldırmış, Türkiye bu adıma aynı şekilde karşılık vermişti.
Çavuşoğlu, bütçe sunumu ile ilgili komisyonda yaptığı konuşmada ise Türkiye-ABD ilişkilerine ilişkin, "ABD üç PKK'lı elebaşı için ödül koydu, bunlar olumlu ancak geç ve yetersiz adımlardır."
Çavuşoğlu, "ABD ile ilişkilerimizde mesele sadece Brunson değil; ilişkileri geren esas iki mesele FETÖ'yle ilgili iade taleplerimize olumlu cevap verilmemesi ve YPG/PKK'ya verilen destektir. ABD ile çalışma grupları kurulmuştu, çalışılan konularda somut adımlar görürsek ilişkiler daha sağlıklı seviyeye gelir" ifadelerini kullandı.
Türkiye ve ABD arasında sağlanan mutabakat çerçevesinde Suriye'de Menbiç yol haritasının uygulandığını da hatırlatan Çavuşoğlu, "Menbiç'te ABD ile müşterek devriyeler başladı, asıl hedef tüm YPG'lilerin Menbiç'i terk etmesi. (Menbiç'in ardından) Fırat'ın doğusunun istikrara kavuşturulması için de gerekli adımları atacağız" dedi.
Türkiye ve ABD silahlı kuvvetlerinden unsurlar iki hafta önce Menbiç yol haritası uyarınca Menbiç çevresinde ortak devriye faliyetlerini başlatmıştı.
Konuşmasında Suriye'deki gelişmeler ve Türkiye'nin bu konuda attığı adımlara ilişkin de bilgi veren Çavuşoğlu "Suriye'de siyasi sürecin yeniden canlandırılması için çaba sarfediyoruz, Anayasa Komitesi'nin ilk toplantısını yıl sonuna kadar yapabilmesinin çabasındayız" dedi.
ABD'nin İran yaptırımlarını da doğru bulmadıklarını ifade eden Çavuşoğlu, "İran ile ilişkilerimize olumsuz etkisini en aza indirmek için tüm taraflarla yakın işbirliği yapıyoruz" ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ
Çavuşoğlu, bakanlığının bütçe görüşmelerinde Türkiye-AB ilişkilerinde gelinen nokta ve önümüzdekü günlerde atılacak adımlara ilişkin de bilgi verdi.
Çavuşoğlu'nun sunum metninde, "Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Siyasi Diyalog toplantısı 22 Kasım'da yapılacak....Öncelikli hedeflerimizden biri Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin denetim sürecinden çıkmaktır. AB'ye üyelik hedefi doğrultusunda önümüzdeki süreçte çalışmalarımıza kararlılıkla devam edeceğiz" ifadelerine yer verildi.
Ankara AB ile ilişkilerde özellikle yeni müzakere başlıklarının açılması, vize serbestisi ve Gümrük Birliği'nin güncellenmesi konularında ilerleme kaydedilmesini arzu ediyor. Son dönemde Almanya ve Hollanda gibi bazı ülkelerle de üst düzey ziyaretlerle ilişkilerde bir normalleşme sürecinin geliştirilmesi hedefleniyor.
Çavuşoğlu komisyondaki konuşmasında da "AB ile önümüzde vize serbestisi meselesi var, altı kriterin gerçekleşmesi konusunda AB ile çalışıyoruz. AB ile Gümrük Birliği'nin güncellenmesi önceliğimizdir, bu konuya da odaklanacağız" ifadelerini kullandı.
Konuşmasında "Doğu Akdeniz'de en uzun kıyı şeridi olan ülkeyiz, meşru hak/çıkarlarımızı korumak için gerekli tedbirleri aldık, kimsenin macera içine girmesini istemeyiz" diyen Çavuşoğlu, Türkiye-Rusya ilişkileri konusunda ise "Rusya ile ilişkilerimiz olumlu gelişmeye devam ediyor; her konuda fikir birliği içinde değiliz ama en sorunlu zamanda bile çıkış yolu buluyoruz" ifadelerini kullandı.
Asya-Pasifik ülkeleri ile ilişkilerin geliştirilmesi için de yoğun çalışmalar yürütüldüğünü belirten Çavuşoğlu, konuşmasında serbest ticaret anlaşması konusunda Japonya ile görüşmelerin yoğun olarak sürdüğünü ve gelecek yılın ilk yarısında bu anlaşmanın imzalanmasının hedeflendiğini söyledi.
Çavuşoğlu'nun sunum metninde Ortadoğu bölgesindeki ülkelerle ilişkilerin anlatıldığı bölümde "Gerek KİK içinde, gerek İslam dünyasında oynadığı rol bakımından Körfez bölgesinde stratejik öneme sahip Suudi Arabistan'la ilişkilerimizin tüm veçheleriyle derinleştirilerek geliştirilmesi amaçlanmakta olup, bu ülkeyle bölgesel ve uluslararası konularda diyalog sağlanmaya ve bölgesel meselelerdeki hassasiyetimize ilişkin olarak Suudi Arabistan tarafında farkındalık yaratılmaya çalışılmaktadır" ifadelerine yer verildi.
Türkiye ve Katar ticari ve ekonomik ilişkilerinin de ivme kazandığının belirtildiği sunum metninde Türkiye'nin Katar ve diğer Körfez ülkeleri arasında yaşanan krizin dostane biçimde çözümüne önem verdiği de belirtildi.