(Kahraman'ın bugünkü açıklaması eklendi)
Orhan Coskun / Ercan Gurses
ANKARA, 26 Nisan (Reuters) - TBMM Başkanı İsmail Kahraman'ın "dindar bir anayasa yapılması ve yeni anayasada laikliğin olmaması" gerektiği açıklaması, anayasada başkanlık sistemi ısrarı ve değiştirilemez madde olmaması yaklaşımı nedeniyle destek bulmakta zorlanan AKP'nin yeni anayasa çalışmalarını daha da olumsuz etkileyebilir.
İstanbul'da dün düzenlenen "Yeni Türkiye Konferansları"nda konuşan Kahraman, Türkiye'deki mevcut darbe anayasasının değişmesi gerektiğini belirterek, "Laiklik bir kere yeni anayasada olmamalıdır" demişti.
Kahraman'ın dünkü açıklamalarına destek vermeyen ve bunun "kişisel bir değerlendirme" olabileceğini söyleyen AKP'li yetkililer ise çalışması devam eden anayasa metinlerinde laiklik maddesinde değişiklik yapılması yönünde bir çalışma bulunmadığının altını çiziyorlar. Ancak buna rağmen Kahraman'ın açıklamalarının yeni anayasa yapım sürecinde olumsuz etkisine dikkat çekiyorlar.
AKP'den üst düzey bir yetkili, yeni anayasa çalışmalarının devam ettiğini ve şu anda çalışmalarda laiklik ile ilgili bir düzenleme yapılması ya da laiklik ifadelerinin kaldırılması gibi bir gündemlerinin bulunmadığını belirterek, "Bu konu çok net. Bu yapılan açıklamalar yeni anayasa çalışmalarını zorlaştıracaktır" dedi.
Yeni anayasanın çıkarılması için bir konsensüs sağlanmasının hedeflendiğini ve bu yönde anayasa çalışmalarının hızının bir miktar yavaşlatıldığını vurgulayan aynı yetkili, şunları söyledi:
"Çünkü bunu topluma çok iyi anlatmak gerekiyor. Bu yönde bir uygulama yapılırken Meclis Başkanı'nın açıklamalarının süreci zorlaştıracağı bir gerçek. Yapılan anayasa çalışmalarında bu yönde bir yaklaşım olmadığını kamuoyuna net şekilde anlatmamız gerekecek ama dünkü açıklamadan sonra bunu yapmanın çok da kolay olmayacağını söylemek zorundayım."
Bir başka AKP'li üst düzey yetkili de,"Başkanın böylesi bir durumda zaten muhalefetle aramızda başkanlık sorunu olduğu bir ortamda bizim için hiç iyi olmadı. Kendisinin bir misyonu yok. Bu konuda etkin bir makamda bulunmuyor. Kesinlikle böyle bir çalışma da yok" dedi.
KAHRAMAN'DAN YENİ AÇIKLAMA
Tartışmaların ardından Kahraman bugün yaptığı yazılı açıklamada yeni anayasa ile ilgili şahsi düşüncelerini ifade ettiğini vurguladı.
Kahraman açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
"Yeni anayasaya ilişkin şahsi düşüncelerimi ifade ettim... Laikliğin farklı inanç gruplarına sağladığı hürriyetlerin mevzuatta yer bulması, devlet ve milleti karşı karşıya getirmeyen bir laikliğin tarifi ve tatbikatı yeni anayasada olmalıdır."
BAŞKANLIK SİSTEMİ, DEĞİŞTİRELEMEZ MADDE BULUNMAMASI TALEBİ
AKP dışında TBMM'deki üç parti de başkanlık sistemini de getirmeyi amaçlayan düzenlemeye şiddetle karşı çıkarken, AKP'nin parti içinde oluşturduğu yazım komisyonunun hazırlayacağı yeni anayasa taslağı için partideki ağırlıklı görüş metinde "değiştirilemez madde" bulunmaması yönünde. yürürlükteki anayasasında yer alan ilk dört madde değiştirilemediği gibi, değiştirilmesi teklif dahi edilemiyor.
Bu maddeler, devletin yönetim şeklinin cumhuriyet olması, laik sosyal hukuk devleti ilkesi, devletin dili, bayrağın şekli, başkent ve milli marşla ilgili düzenlemeleri içeriyor.
"LAİKLİK ANAYASA METNİNDE VAR, KALDIRILMASI TARTIŞILMIYOR"
Kahraman'ın dünkü açıklamasının ardından bugün gazetecilere açıklamalarda bulunan TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, laiklik kavramının AKP'nin halen hazırlıkları devam eden anayasa metninde bulunduğunu belirterek, anayasadan laiklik ilkesinin kaldırılmasını tartışmadıklarını söyledi.
AKP MKYK üyesi ve Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Burhan Kuzu da, hazırlanan anayasa teklif metninde laiklik ifadelerinin bulunduğunu, Kahraman'ın açıklamalarının kendi temennisini yansıttığını belirterek, "Şu anda böyle bir tartışma yok, aynen devam edecek. Meclis Başkanı kendi ifade özgürlüğünü kullanmıştır" dedi.
MUHALEFETTEN SERT TEPKİ
Kahraman'ın açıklamasının ardından muhalefet de açıklamaya tepki gösterirken, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu Twitter hesabından, laikliğin her şeyden önce bir toplumsal barış ilkesi olduğunu belirterek, "Toplumsal barışımıza çoktandır kastedenlerin bu ilkeyi yok saymasına şaşırmamalıyız. Ortadoğu bataklığı sizin gibi dini siyasete alet eden zihniyetlerin eseri. Laiklik herkes dinini özgürce yaşasın diye var İsmail Kahraman!" mesajı attı.
Kılıçdaroğlu bugün ayrıca anayasanın değiştirilemez dört maddesine dokunulmasına karşı olduğunun da altını çizdi.
Laikliğin tartışılmaya açılmasının doğru olmadığını kaydeden MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise, "Kahraman bu yanlıştan dönmeli" dedi.
HDP Eşbaşkanı Figen Yüksekdağ da, Türkiye'nin içinde bulunduğu ortam dikkate alındığında, "gerçek ve özgürlükçü" bir laiklik istediklerini belirtti.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, bu ayın başında önümüzdeki iki-üç ay içinde anayasa taslağını TBMM'ye sunmayı planladıklarını bildirmiş, muhalefet partileri bu süreçte AKP'ye destek vermeyeceğini açıklamıştı. Parlamento'da 317 sandalyeye sahip AKP'nin oy kullanma imkanı olmayan Meclis Başkanı da hesaba katıldığında, bir anayasa değişikliğini Meclis'ten referandumsuz geçirebilmesinde gereken 367 sandalyeye ulaşmak için en az 49 sandalyeye ihtiyacı bulunuyor.
AKP anayasa değişikliğini referanduma taşımak için gereken 330 rakamına ulaşmak içinse 14 sandalyeye daha gereksinim duyuyor.
KAHRAMAN'IN AÇIKLAMALARINA PROTESTOYA MÜDAHALE
Öte yandan Birleşik Haziran Hareketi, Kahraman'ın açıklamalarını protesto etmek için bugün öğle saatlerinde TBMM önünde toplanma çağrısı yaptı.Bazı CHP'li milletvekillerinin de destek verdiği grubun dağılmasını isteyen polis, daha sonra gazla müdahalede bulundu.Müdahalenin ardından grup TBMM'nin önünden dağıldı.