(Detaylarla yenilendi)
ANKARA, 10 Şubat (Reuters) - Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başkanlık sistemini de içeren anayasa değişikliğini onaylarken, güçlü yetkiler verilmiş bir cumhurbaşkanını öngören düzenleme için 16 Nisan'da referandum yapılması bekleniyor.
Cumhurbaşkanlığı, başkanlık sistemini de içeren anayasa değişikliğinin Erdoğan tarafından onaylandığını açıkladı.
Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Cumhurbaşkanımız, 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'u, Anayasanın 175'inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince halkoyuna sunulmak üzere yayımlanması için Başbakanlığa göndermişlerdir" denildi.
Erdoğan'ın düzenlemeyi onayladığının açıklanmasının hemen ardından Afyon'da gazetecilere konuşan Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, artık gözlerin Yüksek Seçim Kurulu'nda (YSK) olduğunu söyleyerek, YSK'nın muhtemelen 16 Nisan'ı referandum tarihi olarak açıklayacağını söyledi. göre referandum aralığında kabul edilen anayasa değişiklikleri Cumhurbaşkanı'nın onayı ve Resmi Gazete'de yayımlanmalarının ardından geçecek 60 gün sonraki ilk Pazar günü referanduma götürülüyor.
Haber sitelerinde Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Sadi Güven'in de referandum kararı ile ilgili açıklama için kararın Resmi Gazete'de yayınlanmasını beklediklerini söylediği duyuruldu.
DÜZENLEME NELER İÇERİYOR
Türkiye'nin yönetim sistemini değiştirerek, cumhurbaşkanına güçlü yetkiler veren, AKP ile MHP'nin uzlaşıyla getirdiği 18 maddelik anayasa değişikliği teklifi TBMM Genel Kurulu'nda 21 Ocak'ta kabul edilmişti.
Teklif 18 madde olmasına karşın, anayasadaki 70 maddeyi ilgilendiriyor ve bu nedenle referandumda kabul edilmesi durumunda TBMM'nin bu maddelerle ilgili uyum yasalarını çıkarması gerekiyor.
Düzenleme ile milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılırken, milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indiriliyor.
Genel seçimler dört değil, beş yılda bir yapılırken, bu kapsamda cumhurbaşkanı seçimleri de beş yılda bir olacak ve seçmenler iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi aynı gün ve 3 Kasım 2019'da yapılacak. Yerel seçimler de 2019'un Mart ayında düzenlenecek.
"Devletin ve yürütmenin başı olarak" tanımlanan cumhurbaşkanı, 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek.
Genel oyla yapılacak cumhurbaşkanı seçiminde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci Pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek.
Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atayacak ve görevlerine son verecek. Ayrıca cumhurbaşkanı üst düzey kamu yöneticilerini atayacak ya da görevlerine son verecek.
Düzenlemeyle cumhurbaşkanının partisiyle ilişiği kesilmeyecek, cumhurbaşkanı partisinin genel başkanı da olabilecek.
Yürütme yetkisine ilişkin konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek olan cumhurbaşkanı, temel hak ve hürriyetler ile siyasi hak ve hürriyetler alanlarında, anayasada kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda ise bunu yapamayacak.
Kanunlarda, kararname konusu ile aynı konuda farklı hüküm bulunması halinde kanun uygulanacak. TBMM'nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda ise Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelecek.
Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler de çıkarabilecek.
Cumhurbaşkanı, "tabii afet, ağır ekonomik bunalım hallerinin yanı sıra savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması" gibi çeşitli durumlarda yurdun tamamında veya bir bölgesinde OHAL ilan edebilecek.
Bu arada düzenlemeye göre TBMM, seçimlerin yenilenmesine ancak 360 milletvekilinin imzası ile karar verebilirken, cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesini istemesi durumunda önünde bir engel bulunmuyor. Ancak bu kararı alırken "karşılıklılık ilkesi" çerçevesinde kendisinin de seçime gitmesi gerekiyor.