(Detaylar eklendi)
İSTANBUL, 21 Kasım (Reuters) - Yıllık 25 milyon adet üretimle Çin'in ardından dünyanın en büyük ikinci beyaz eşya üreticisi konumundaki Türkiye'de iç pazar Ekim ayında bu yıl ilk kez küçülürken; dolardaki sert yükselişin de etkisiyle önümüzdeki aylarda daha da şiddetlenmesi beklenen daralma sektör temsilcilerini endişelendiriyor.
Dört temel beyaz eşya ürünündeki satışların Aralık-Mart döneminde önceki yılların ortalaması olan aylık 450,000 adetten 400,000 seviyelerine gerilemesini öngören sektör temsilcileri, acil olarak hayata geçirilecek bir ÖTV teşviki ile satışların 600,000 seviyesine çıkabileceğini belirtiyor.
Geçen yıl yüzde 5.4 büyüyen iç pazarın bu yılı yatay tamamlaması beklenirken; ekonomi ve siyasetteki belirsizlikler nedeniyle sektör 2017 için hedef belirlemekte ise zorlanıyor.
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) tarafından düzenlenen değerlendirme toplantısında konuşan dernek başkanı Ergün Güler, "Son rakamlara bakıldığında sektör açısından olumsuz sinyaller gelmeye başladı. Son dört senedir iç satışlarda Ekim ayında ilk defa keskin bir küçülme yaşandı. İç pazar (dört ana üründe) yüzde 2.4 daraldı" dedi ve ekledi:
"Ekim ayında kurdaki sert yükseliş de daha tam hissedilmemişti. Kur etkisini asıl olarak Kasım ayından itibaren görmeye başlayacağız. Önlem alınmazsa önümüzdeki aylarda da iç pazardaki daralma sürecek."
TÜRKBESD verilerine göre, altı ana ürün baz alındığında Ekim ayında iç satışlar 619,093 adet olarak gerçekleşirken; bir önceki yıl Ekim ayına göre yüzde 0.2 küçüldü.
SON 4 YILIN EN DÜŞÜK DÖNEMSEL BÜYÜME ORANI
İç pazardaki kötüleşmenin 15 Temmuz darbe girişiminin ardından yılın ikinci yarısında hissedilmeye başlandığını belirten Güler, "Beyaz eşyada ilk yarıda yüzde 8'lik büyüme yaşanırken, Ağustos-Eylül-Ekim aylarını kapsayan dönemde sektör ortalama büyümesi bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yalnızca yüzde 0.8 büyüme sağladı. Bu oran son dört senenin en düşük dönemsel ortalama büyüme oranı" dedi.
Bu tablo karşısında acil olarak önlem alınmazsa, daralmanın önümüzdeki aylarda da devam edeceğini belirten Güler, ÖTV teşviki ile iç pazarın yeniden canlandırılabileceğini söyledi.
Güler, "Geçmiş yıllara baktığımızda Aralık-Ocak-Şubat-Mart'ta dört büyük beyaz eşyada aylık ortalama 450,000 adet satıyorduk. Eğer ÖTV teşviki gelmezse bu ivmeyle satışlar 400,000'in altına düşecek. Teşvik gelirse öngörümüz ise aylık asgari satışın 600,000'e çıkacağı" dedi ve ekledi:
"Dolayısıyla devlet 200,000 adetlik ilave KDV matrahı, ilave kurumlar vergisi, ilave stopaj geliri, ilave muhtasar geliri elde etmiş olacak. Ayrıca ekonomi de canlanmış olacak. Bu artılar doğacak ÖTV kaybını fazlasıyla telafi ediyor."
ÖTV TEŞVİKİ PAZARI CANLANDIRIR
Mevcut durumda beyaz eşyaya yüzde 6.7 ÖTV uygulandığını belirten Güler, taleplerini "Geri getirilen her eski ürün için ÖTV'nin kaldırılması" olarak niteledi.
Güler, "Biz beyaz eşya üreticileri olarak eski ürünleri toplama taahhüdü veriyoruz. Topladığımız her eski ürüne enerji tasarrufu sınıfına göre 100-300 lira ÖTV teşviki versinler. Topladığımız her eski ürünü Çevre Bakanlığı'na onaylatalım ve bu tutarı mahsup edelim. Böylece, hem sektör canlanır, hem enerji verimli ürünlerin alımı desteklenerek enerji sarfiyatı düşürülür, hem de cari açık için kazanım elde etmiş oluruz" diye konuştu.
Toplantıda verilen bilgiye göre, Türkiye yıllık yaklaşık 25 milyon adetlik üretimle Çin'in ardından dünyanın en büyük ikinci beyaz eşya üreticisi konumunda bulunuyor. Türkiye, beyaz eşya üretiminin yüzde 75'ini ihraç ederken; Avrupa Birliği ülkeleri Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı konumunda bulunuyor. Sektörün toplam cirosu ise 30 milyar lira seviyesinde bulunuyor.
İÇ PAZAR YILI YATAY KAPAR, İHRACAT SEKTÖRE NEFES ALDIRIYOR
TÜRKBESD verilerine göre; buzdolabı, fırın, çamaşır ve bulaşık makinesinden oluşan dört ana ürün grubu baz alındığında ilk 10 ayda iç piyasa yüzde 2, ihracat ise yüzde 7 büyüdü. Ancak ilk altı aydaki büyüme oranları iç pazarda yüzde 4.7, ihracatta yüzde 9.2 olarak gerçekleşmişti.
Güler, yılın kalanında özellikle kur etkisiyle iç pazardaki olumsuz gidişin devam etmesini öngördüklerini belirterek sektörün, 2016'yı iç pazarda yüzde 0-1 büyüme ile tamamlayabileceğini söyledi. Güler, yılın ilk iki çeyreğinde Avrupa'da tüketici güveninde gözlenen toparlanmanın etkisiyle ihracatta ise yılı yüzde 6 büyüme ile tamamlamayı beklediklerini söyledi.
Sektör 2015 yılını ise iç pazarda yüzde 5.4, ihracatta ise yüzde 6 büyüme ile tamamlamıştı.
Güler, 2017 öngörüleri ile ilgili sektör temsilcilerinin bir tahmin oluşturamadığını belirterek, "Yurtiçi ve yurtdışındaki belirsizlikler nedeniyle 2017 beklentileriyle ilgili bir konsensüs henüz oluşturamadık... Şu anda hedef belirleyecek bir zemin yok" diye konuştu.
TÜRKBESD verilerine göre, Ocak-Ekim döneminde altı ana ürün bazında iç satışlar bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 3.2 artışla 6.25 milyon adet, ihracat ise yüzde 7.9 artışla 16 milyon adet olarak gerçekleşti.
Güler, dolardaki sert yükselişin beyaz eşya fiyatlarına kası sürede mutlaka bir yansıması olacağını belirtti; ancak fiyat ayarlamalarının şirketler bazında gerçekleştirilecek olması nedeniyle ne kadarlık bir fiyat artışı olabileceği konusunda yorum yapmadı.