ANKARA, 20 Nisan (Reuters) - Türkiye'nin AB ile vize serbestisi sağlanabilmesi için yükümlülükleri arasında yer alan ve insan haklarının korunması için bir mahkeme gibi görev yapacak olan İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kurulması Hakkındaki Kanun Resmi Gazete'de yayımlandı.
Türkiye ile AB arasında göçmen sorununa çözüm bulmak amacıyla başlatılan müzakereler kapsamında Ankara'nın istediği vize muafiyetinin Haziran'da hayata geçebilmesi için yerine getirmesi gereken kriterler çerçevesinde bazı yasaları geçirerek çeşitli düzenlemeler yapması gerekiyor.
Yasaya göre, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, insan onurunu temel alarak insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, işkence ve kötü muameleyle etkin mücadele etmek ve bu konuda ulusal önleme mekanizması görevini yerine getirmek üzere kurulacak.
İdari ve mali özerkliğe sahip, özel bütçeli, Başbakanlık ile ilişkili bir yapıda kurulacak olan kurum, insan haklarının korunmasına, geliştirilmesine, ayrımcılığın önlenmesine ve ihlallerin giderilmesine yönelik çalışmalar yapacak.
Kurumun karar organı, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu olacak. Kurul, görev ve yetkilerini bağımsız olarak yerine getirecek. Başkan ve üyeler ile kurum personeli, edindikleri gizli bilgileri, kişisel verileri, ticari sırları ve bunlara ait belgeleri, kanunen yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamayacak.
Yasayla, "cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, mezhep, felsefi ve siyasi görüş, etnik köken, servet, doğum, medeni hal, sağlık durumu, engellilik ve yaşa dayalı" ayrımcılık yasak olacak. Ayrımcılık yasağının ihlali halinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ihlali sona erdirmek, tekrarlanmasını önlemek, adli ve idari yoldan takibini sağlamak üzere gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacak.
Ayrıca, taşınır ve taşınmazların kamuya açık satışa veya kiralamaya sunulması ile dernek, vakıf, sendika, parti ve meslek örgütü üyeliklerinde ve faaliyetlerinde de ayrımcılık yapılamayacak.
İşveren istihdam başvurusunu gebelik, annelik ve çocuk bakımı gerekçeleriyle reddedemeyecek ve serbest mesleğe kabul, ruhsat, kayıt, disiplin ve benzeri hususlar bakımından ayrımcılık uygulanamayacak.
Yasa ile ayrımcılık iddiasının ileri sürülemeyeceği haller ve istisnalar da düzenlenirken, sadece belli bir cinsiyetin istihdamını zorunlu kılan durumlarda ve belirlenen başka bazı durumlarda ayrımcılık iddiası ileri sürülemeyecek.
Ayrımcılık yasağının ihlali iddiasıyla kuruma yapılan başvurularda, başvuranın iddiasının gerçekliğine ilişkin kuvvetli emarelerin ve karine oluşturan olguların varlığını ortaya koyması halinde, karşı tarafın ayrımcılık yasağını ve eşit muamele ilkesini ihlal etmediğini ispat etmesi gerekecek.
Yasağın ihlali halinde, ihlalden sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile kişiler hakkında bin liradan 15,000 liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
(Haberi Yazan Mehmet Dinar; Redaksiyon Orhan Coşkun)