ANKARA, 14 Nisan (Reuters) - Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Nils Muiznieks, Türkiye'de "terörle mücadele çerçevesinde yürütülen operasyonların" insan hakları alanında yarattığı sorunlara dikkat çekerek güvenlik ve insan hakları arasında bir denge bulunması gerektiğini belirtirken, ifade özgürlüğü ile yargı bağımsızlığına yönelik tehditlere dikkat çekti.
Dokuz günlük Türkiye ziyareti kapsamında İstanbul, Ankara ve Diyarbakır'da temaslarda bulunarak, içişleri ve adalet bakanı, yüksek yargı organlarının temsilcileri, gazeteciler, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ile görüşen ve gözlemlerini Ankara'da düzenlediği basın toplantısında değerlendiren Muiznieks, ziyareti kapsamında güneydoğudaki durum, ifade/basın özgürlüğü ile yargı bağımsızlığı konuları üzerinde yoğunlaştığını belirtti.
Güneydoğu'da devam eden saldırıları ve güvenlik güçlerinin düzenlediği operasyonları değerlendiren Muiznieks, özellikle insan hakları ve güvenlik arasında bir "denge" bulunması gerektiğini belirtti.
"Terörle mücadele etmek Türkiye'nin hakkı ve görevidir" diyen Muiznieks, ancak bu mücadelenin insan hakları alanında ve sivil halk üzerindeki etkileri konusunda endişeli olduğunu belirtti.
"Ağustos 2015'ten beri yürütülen terörle mücadele operasyonlarının en dikkat çekici özelliği güneydoğudaki bazı il ve ilçelerde 24 saat süreyle, ucu açık olarak ve giderek artan düzeyde uzun süren sokağa çıkma yasaklarıdır" diyen Muiznieks, "Bu sokağa çıkma yasaklarının meşruiyeti konusunda ciddi şüphelerim var" dedi.
Sürdürülen güvenlik operasyonlarının "ölçülülük" ilkesine uygun olması gerektiğini de belirten Muiznieks, "Mesela hükümet bana Sur'daki operasyonlarda 50 teröristin öldürüldüğü bilgisini verirken, aynı yerde 20,000 kişi evlerini terketti, sayısız bina imha edildi ve birçok sivil hem teröristler hem de operasyonların neden olduğu kayıplar nedeniyle şüphesiz büyük acılar çekti" değerlendirmesinde bulundu.
Muiznieks, hükümetin bölgede yaşanan tüm can kayıpları konusunda ciddi soruşturmalar yürütmesi gerektiğini ve sivillere zararları için tazminat ödenmesi gerektiğini de belirtti
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VE YARGI BAĞIMSIZLIĞI
Ziyareti kapsamında özellikle ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğü konularına da odaklandığını belirten Muiznieks, bu konuda ciddi endişeler bulunduğuna dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a yönelik hakaret davalarının sayısının 1845 olduğunu belirten Muiznieks, "Bu, Avrupa'da duyulmamış bir şeydir" değerlendirmesinde bulundu. Kendisinden önceki komiserin 2011'de gerçekleştirdiği ziyaretten bu yana Türkiye'de engellenen internet sitelerinin sayısının neredeyse 10 kat arttığına ve Twitter'da engellenen hesaplar konusunda Türkiye'nin dünya rekorunu elinde bulundurduğuna da dikkat çekti.
Muiznieks, "casusluk" suçlamasıyla yargılanan gazeteci Can Dündar ile de görüştüğünü belirterek hem bu dava hem de genel olarak basın özgürlüğü konusunda şunları söyledi:
"Kamuoyunun yakından ilgilendiği bir konuyla ilgili doğru bilgilerin yayınlanmasını bir tür casusluk olarak nitelendirmek gazetecilik mesleğine yönelik bir tehdittir. Bazı gazetelere ve TV'lere kayyum atanması ve bu kişilerin bu kurumların yayın politikalarını değiştirmesi son derece endişe verici ve Türkiye'de çoğulculuk ve basın özgürlüğüne zarar veriyor" dedi.
Türkiye'de liderlerin kullandığı dilin yargının yetkilerini gözardı eder nitelikte olduğunu ve yargının bağımsız olmadığı sinyali verdiğini belirten Muiznieks "Yargıya duyulan güvende yıpranma var...Cumhurbaşkanının Anayasa Mahkemesi konusundaki son açıklaması ve diğer siyasetçilerin bazı açıklamaları halkın yargı bağımsızlığına duyduğu güvene zarar verdi" dedi.
Türkiye ziyaretinde elde ettiği bu bulgular ışığında bir rapor hazırlayacağını ve Türk hükümetinin bu rapora yönelik yorumlarını da alacağını belirten Muiznieks, birkaç ay sonra tüm bunları kamuoyuna açıklayacağını belirtti.