İSTANBUL, 30 Nisan (Reuters) - Turizm Araştırmaları Derneği (TURAD) Başkanı ve eski Turizm Bakanı Bahattin Yücel, sektörde bozulan rekabet ortamına ilişkin endişeler oluşmaya başladığını belirterek; yeni yasa tasarısının bu endişeleri giderecek şekilde hazırlanması çağrısı yaptı.
Mevcut Turizm Bakanı'nın sektörün lider oyuncusu konumundaki Etstur'un sahibi olmasının, bu şirketin sektördeki zaten hakim pozisyonunu daha da güçlendirebileceğini belirten Yücel; son dönemde 70 civarında otelin diğer operatörleri bırakarak Etstur ile çalışmaya başladığını, bunun da pazardaki diğer oyuncuların sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri yaratmaya başladığını söyledi.
Bu nedenle yeni yasanın rekabet ortamını garanti altına alıp güçlü bir denetim mekanizması oluşturacak şekilde kurgulanması gerektiğini belirten Yücel, yasa çalışmalarının "kapalı kapılar ardında" değil, daha katılımcı, demokratik ve şeffaf şekilde yürütülmesi gerektiğini söyledi.
Yurt içinde ve dışında paket tur ve otel konaklama hizmetleri veren Etstur'un sahibi Mehmet Nuri Ersoy, 9 Temmuz 2018'de Kültür ve Turizm Bakanı olarak göreve başlamıştı. Bakanlığın internet sitesinde yer alan bilgiye göre, Ersoy 11 Temmuz 2018 itibarıyla şirketindeki bütün görevlerini ve unvanlarını profesyonellere devretmişti.
Yücel'in verdiği bilgiye göre, Etstur'un iç turizmde yaz tatili bölümünde yüzde 60'ın üzerinde pazar payı bulunuyor.
Turizm sektöründeki gelişmelerle ilgili bugün basınla biraraya gelen Yücel, "Pazar payını büyük ölçüde elinde tutan aynı zamanda kural koyucu ise, burada çok hassas bir denge ortaya çıkıyor. Bunun da gözetilmesi gerek. Bu gözetimin yolu da denetim mekanizmalarının ve açık yönetim tarzının hakim olması ile sağlanabilir. Burada önemli olan bu. Çünkü 8,000 seyahat acentasından bahsediyoruz. Onların hepsinin eşit olduğu bir durum sağlanmak zorunda" dedi.
"ETSTUR'UN BÜYÜYEN PORTFÖYÜ"
Tur şirketlerinin Türkiye'de otellerle mühnasırlık sözleşmeleri yapmak suretiyle çalıştığını belirten Yücel,
Ersoy bakan olduktan sonra Etstur'un portföyüne 70 otel daha kattığını; bunun da rekabet ortamının sürdürülebilirliğine ilişkin endişe yaratmaya başladığını söyledi.
Bu nedenle tur şirketleri ve acentaları doğrudan etkileyecek yeni yasa çalışmalarının büyük önem taşıdığını ifade eden Yücel, "Sıkıntılı bir sürece girdiğimiz görülüyor. Tartışılmadan yapılan, sektörle kamuoyu ile tartışılmayan birtakım uygulamaların ileride daha ağır sonuçlar doğuracağı ortada. Kapalı kapılar ardında bir çalışmanın yapılması bana garip geliyor" dedi ve ekledi:
"Son kararı siyasi otorite verecektir, son sözü parlamento söylecektir, buna kimsenin itirazı yok. Ama bunun daha katılımcı, daha demokratik bir yöntemle ele alınması gerekirdi. O konuda bir eksiklik var. O eksikliğin sektörü olumsuz etkilememesini diliyoruz."
Yücel şöyle devam etti:
"Konu elbette Ets ya da Ets'nin sahibinin bakan olması değil. Birincisi, rekabete aykırılık nedeniyle tüketici zarara uğruyor mu? İkincisi hizmet nitelik ve standartları, en üst uygulama merci olan bakanlık tarafından hayata geçirilmek yerine farklı bir takım kısıtlamalarla pazarda ayrıcalık mı yaratılıyor buna bakmak gerekiyor. Yerli tur operatörü yabancı tur operatörü ayrımının yapılması, bir yandan uluslararası rezervasyon ağlarının Türkiye'deki çalışmalarının dijital kapitülasyon iddiasıyla yasaklanmasına ilişkin görüşlerin kural koyucu makamda bulunan bakan tarafından dile getirilmesi sadece bizi değil dışarıyı da etkileyecek bir durum."
Toplantıda konuyu rekabet hukuku açısından ele alan Avukat Murat Uysal da yeni yasanın çok titizlikle hazırlanması ve herhangi bir kesime rekabet avantajı sağlayacak yapıda olmaması gerektiğini vurguladı.
Uysal, "Yerli tur operatörlerinin biraz daha güçlü olduğu, acentalık işinin biraz daha zorlaşıyor olduğu, teminatların biraz daha yükseltildiği bir taslak geliyor gibi görüyorum. Yerli tur operatörlerini güçlendiriyor olmak bir yerde kendi şirketlerini güçlendiriyor olarak algılanabilir" dedi ve ekledi:
"Pazardaki en büyük oyuncunun sahibi bakan olduğu zaman, siz kanun taslağı hazırlarken pazarın, derneklerin, STK'ların oyuncularını davet ediyorum demeniz lazım. Taslağı hazırlarken bu durumda kendi şirketinizin fikirlerini de almak zorundasınız çünkü şu anda görünen en büyük oyuncu onlar. Basit bir şüphecilikle bakarsanız, bakanlığı döneminde yeni bir taslak- ki 40 küsur senedir varolan bir kanunu değiştiren bir taslak bu- yapıyor olmak pazarda en büyük oyuncu olan şirketin sahibi iken mutlaka soru işareti yaratır."
Uysal, "Ets 2011'de de pazarda en büyük şirket, 2018'de de. 2011'den 2018'e kadar yüzde 12 otelle daha fazla anlaşmış. Yani bakanlıktan evvel de pazar payını artırmış. Bu bile rekabeti zorlar ve sürdürülebilir olmaktan çıkarırken, üzerine bir de bakanlık gücü eklenince... Spesifik olarak bakanlık gücünü şurada kullandı diye bir iddiam kesinlikle yok ama kullanabilir" diye konuştu.
Uysal şöyle devam etti:
" Taslak böyle çıkarsa... pazardaki oyuncuların bazı işlere girmesinin önünü kesmek, dolayısıyla o işleri belli yerlere kanalize edip, belli yerlerde o gücü tutmak gibi anlıyorum. Şu andaki kanun taslağı da bana göre rekabete sekte vuran ve aykırı bir şekilde ilerliyor."