Steve Holland / John Walcott
WASHINGTON, 12 Ekim (Reuters) - ABD Başkanı Donald Trump, yönetiminden ve dışarıdan gelen uyarılara rağmen, ülkesinin inanılırlığını zedeleyebilecek bir kararla İran'ın nükleer anlaşmasını onaylamayı reddedebilir.
Trump, İran ile ABD'yi karşı karşıya getirebilecek kapsamlı İran stratejisini muhtemelen Cuma günü açıklayacak.
Ancak "Yapılmış en kötü anlaşma" dediği 2015 nükleer anlaşmasına İran'ın riayet ettiğini onaylaması ihtimali hâlâ var.
Üst düzeyli ABD yetkilileri, Avrupalı müttefikler ve önde gelen Amerikalı Kongre üyeleri anlaşmayı onaylamazsa Trump'ın ABD'yi yalnızlaştıracağı, diplomaside İran'ın haklı konuma getireceği ve sonuçta anlaşmanın çökmesine yol açacağı uyarıları yaptılar.
ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya, Çin ve İran tarafından imzalanan anlaşma nükleer silah programını sınırlaması karşılığında İran'ın maruz kaldığı yaptırımları hafifletmişti.
Trump daha üç ay önce, İran'ın anlaşmaya uyduğu konusunda onay vermeyeceğini söylediğinde, danışmanları göz önüne alabileceği değişik seçenekler geliştirdiler.
Adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili, "Başkan açıkça onaylamayacağını söylediği için, önem verilen noktaları koruyacak bir plan yapıldı. Artık (onaylama) ihtimali kalmadı" dedi.
Yetkili, Trump'ın yabancı ülke liderlerine, İran anlaşmasının, onaylanmazsa bile bozulmayacağını söylediğini belirtti.
"Trump anlaşmayı reddetmiyor. Eğer anlaşmayı daha iyi bir hale getirmek için (diğer liderler de) çaba gösterirlerse, Başkan'ın anlaşmayı reddetmesi ihtimali azalır."
Beyaz Saray yetkilileri, Trump'ın açıklayacağı geniş kapsamlı ve daha agresif bir stratejinin, İran'ın nükleer ve balistik füze programları gibi, Hizbullah ve başka aşırı eğilimli gruplara verdiği mali ve askeri desteği azaltmasını hedeflediğini söylediler.
Trump anlaşmanın İran'a karşı çok müsamahakar olduğunu ve bu ülkeyi nükleer silah yapmaktan vazgeçirmeyeceğini söylüyor.
Anlaşmanın, "günbatımı hükümleri" denilen ve uygulanması belli bir süre sonra sona erecek olan maddelerini özellikle eleştiren Trump, balistik füzeler ve denetmelerle ilgili metinlerin daha sertleştirilmesini istiyor.
YENİDEN MÜZAKERE OLMAZ
Avrupalı liderler anlaşmanın yeniden müzakereye alınmasını kesinlikle reddediyorlar ancak İran'ın Ortadoğu'daki istikrar bozucu etkisinden duyulan kaygıları Trump'la paylaştıklarını da ifade ediyorlar.
İran, ABD anlaşmadan çekilirse, kendisinin de çekileceğini söylüyor. Onaylanmazsa, ABD anlaşmadan çekilmiş olmakla kalmayacak, ayrıca Kongre de 60 gün içinde askıya alınmış olan yaptırımların yeniden uygulamaya konulup konulmayacağına da karar verecek.
Bir Amerikalı yetkili, İran'ın anlaşmaya riayet ettiğini onaylamayı reddetmesinin, ABD'yi bir tarafta, anlaşmayı imzalayan diğer tüm ülkeleri ayrı tarafta bırakacağını söyledi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Theresa May, bu hafta ayrı ayrı Trump'la konuşarak İran anlaşmasının uzatılmaması ihtimalinden duydukları kaygıları ifade ettiler.
Adlarının açıklanmasını istemeyen iki Amerikalı yetkili, Trump'ın bazı konulardaki kavgacı tavrının hem yakınındaki yardımcılarında hem de ABD'nin müttefiklerinde kaygı yarattığını söylediler.
İki yetkiliye göre bazı müttefikler, özel konuşmalarda Amerikalı yetkililere, Trump'ın asıl amacının İran'ın nükleer tesislerine saldırmak olup olmadığını soruyorlar.
Trump'ın destekçisi olan çevreler ise, Başkan'ın baskılar karşısında zayıflama belirtisi gösterip göstermediğini yakındandan izliyorlar.
Trump'ın ulusal güvenlik konularında yardımcısı Sebastian Gorka, "Başkan (anlaşmayı) onaylamayacak. Ben hiç kaygı duymuyorum. Başkan'ın içgüdüleri son derece doğrudur" dedi.
Haberin orijinali için tıklayınız: Bu haber, linkleri yukarıda belirtilen haber ya da haberlerden derlenmiştir. Tam çevrilmiş metin olmayabilir (Haberi çeviren Ayşe Sarıoğlu; Redaksiyon Birsen Altaylı)