BEYRUT/CENEVRE/PARİS, 28 Ocak (Reuters) - Suriye'de devam eden iç savaşın sona ermesini hedefleyen ilk müzakerelerin gerçekleştirilmesi için iki yıldır sürdürülen çabalar, muhalefetin, sivillerin yaşadığı bölgelere saldırıların sonlandırılması taleplerine Birleşmiş Milletler'in karşılık vermemesi durumunda görüşmelere katılmayacağını söylemesiyle tehlikeye girdi.
Birleşmiş Milletler Suriye özel elçisi Staffan de Mistura'nın, beş yıldır devam eden ve 250,000 kişinin yaşamına mal olan savaşın sonlanması için Cenevre'de başlatmayı umut ettiği dolaylı görüşmelere Suriye hükümeti katılmayı kabul etti.
Washington da "tarihi bir fırsat" olarak tanımladığı görüşmelere muhalefetin herhangi bir ön şart sürmeden katılması çağrısı yaptı.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mark Toner, "Muhalefet gruplarının eline Cenevre'ye giderek bir ateşkesin uygulanması, insani yardımların ulaştırılması ve güven inşa edilmesi için diğer önlemleri önermeleri adına tarihi bir fırsat geçti ve onlar da bunu bir ön şart sürmeden kullanmalı" dedi.
Rusya ve İran'ın da desteği ile kaybettiği toprakları yeniden ele geçirmeye başlayan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile muhalefetten kimin görüşeceğine dair anlaşmazlıklar, hazırlıkların önünde engel oluşturdu.
Kuzey Suriye'de geniş bir bölgeyi kontrol eden Kürtler görüşmelere çağrılmazken, görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanacağı öngörüsünde bulundular.
Toner, görüşmelerin başlamasının aciliyet gerektiren bir mevzu olduğunu söyleyerek, "Suriye halkı bu süreci izliyor ve kaderlerinin sürekli çatışmada yaşamak olmadığına dair bir umut ışığına ihtiyaçları var" dedi.
Suudi Arabistan'ın desteklediği ve ülkenin başkenti Riyad'da toplanan muhalif gruplar, Suriye'de siyasi çözümü desteklediklerini söylerken, muhalif grupları temsil eden Yüksek Müzakere Komitesi (HNC) herhangi bir görüşmeden önce sivillerin yaşadığı bölgelere saldırıların durması gerektiğini söylüyor.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon'a yazılan bir mektupta kuşatma altındaki bölgelere yönelik ablukanın da kaldırılması istendi.
HNC üyesi Asaad al-Zoubi, Suudi televizyon kanalı Al Ikhbariya'ya verdiği demeçte, "Öncelikle de Mistura'nın cevabını bekliyoruz, sonra da daha önemlisi, Ban ki-Moon'un... Eğer olumluysa belki bir anlaşma olur" dedi.
KÜRTLERE DAVETİYE YOK
Suudi Arabistan destekli HNC içerisinde Esad ile Suriye'nin batısında savaşan güçlü gruplar bulunurken, Rusya Kürtlerin de dahil olduğu daha geniş bir katılım talep ediyor.
Suriye'de YPG milisleri ile bağlantılı Kürt parti PYD, Türkiye'nin isteği üzerine davetliler listesinin dışında kaldı.
Rusya tarafından önerilen potansiyel delegeler arasında yer alan PYD'nin Fransa temsilcisi Halid Eissa, Kürtlerin engellenmesinden Türkiye başta olmak üzere uluslararası güçleri sorumlu tutarken, görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanacağı öngörüsünde bulundu.
Eissa, "Lübnan'ın üç katı büyüklüğünde bir bölgeyi kontrol eden bir gücü görmezden gelemezsiniz. Bizim katılımımız olmadan alınacak hiçbir karara saygı duymayacağız" dedi.
Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı Gennady Gatilov ise PYD'nin sonraki safhalarda görüşmelere katılabileceğini söyledi.