David Brunnstrom / Tom Miles
DAVOS/CENEVRE, 22 Ocak (Reuters) - ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Suriye'de barışın sağlanmasına yönelik hükümet ile muhalifler arasındaki görüşmelerin Cenevre'de yapılacağını tekrar belirtirken, müzakerelere hangi grupların davet edileceğine yönelik tartışma devam ediyor.
Kerry, 25 Ocak'ta başlaması planlanan müzakerelerin kayabileceğini ancak büyük bir gecikme olmasını beklemediğini ifade ederek, Birleşmiş Milletler (BM) Suriye temsilcisi Staffan de Mistura'nın Pazar günü müzakerelere katılacak taraflara davetiyeleri göndereceğini ifade etti.
Kerry, dün Davos'ta düzenlenen bir yuvarlak masa toplantısında, "Pazartesi günü (Cenevre'de) bazı görüşmeler olacak, fakat tarafların Salı ve Çarşamba günü geleceğini söyleyebilirim. Bunu lojistik (bir konu) olarak görüyoruz. Taşları yerine koyuyoruz diyebilirim. Ne aşamadayız göreceğiz" dedi.
Yaklaşık beş yıldır devam eden ve 250,000'den fazla kişinin ölümüne yol açan krizin sonu savaşarak gelecek gibi görünmüyor. Kerry ve Rus mevkidaşı Sergei Lavrov, müzakerelerde muhalifleri kimin temsil edeceği konusunda uzlaşı olmamasına rağmen barış görüşmelerinin başlayacağını Çarşamba günü yaptıkları açıklamada belirtmişlerdi.
Müzakerelerin ilk aşamasını "dolaylı görüşmeler" olarak niteleyen, tarafların aynı odada veya yüz yüze görüşmeyeceklerini ifade eden Kerry, "Masaya karşılıklı oturdukları, birbirlerine bağırdıkları bir ortam olmayacak. Bir süreç oluşturmanız gerekiyor, burada o süreç başlatılacak" diyerek sözlerini şöyle sürdürdü:
"Suriye hükümeti sayın Staffan (de Mistura) nerede isterse orada olacak... (muhalifler de) o nerede isterse orada olacak. Başkalarıyla da görüşmek istiyorsa görüşecek."
Barış görüşmelerine katılacak tarafların ana destekçileri ABD, Rusya, Türkiye, Suudi Arabistan ve İran arasında hangi grupların "terörist" olarak niteleneceği konusundaki anlaşmazlık devam ediyor. Anlaşmazlığın De Mistura'nın Cenevre müzakereleri için mekik dokurken bile devam edeceği tahmin ediliyor.
Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ı destekleyen ülkelerden Rusya ve İran, Suudi Arabistan'ın müzakerelere katılacak muhalif delegasyonu organize etmesine karşı çıkıyorlar.
Rusya muhalif müzakere ekibinde kendisine yakın aktörlerin yanı sıra Suriyeli Kürtlerin temsilen PYD ve PYD'ye bağlı YPG milislerinin yer almasını istiyor. Ancak muhalifler Rusya'nın müzakere ekibinde değişiklik taleplerinin karşılanması halinde görüşmeleri boykot edeceklerini belirtiyorlar.
MÜZAKEREDE KİMLER OLACAK?
Rusya'nın karşı çıktığı unsurlar arasında muhalif delegasyonun baş müzakereciliğini Muhammed Alloush'un yapması geliyor.
Alloush, Ceyş ül-İslam silahlı örgütünün siyasi kanadının üyeleri arasında yer alıyor. Rusya örgütü terörist olarak nitelerken, diplomatlar Muhammed'in geçen ay Rusya'nın hava saldırısında öldürülen örgüt lideri Zahran Alloush'un yakın akrabası olduğunu belirtiyorlar.
Buna karşılık Esad'a karşı olan gruplardan çoğu Ceyş ül-İslam'ı muhalefetin meşru unsurlarından biri olarak görüyor.
Alloush, müzakerelerin başlayabilmesi için Suriye hükümetinin sivillere yönelik saldırılara ve ablukalara son vermesini istemişti.
Reuters'a yaptığı açıklamada Alloush, "Önlemler uygulamaya alınmadan görüşmeler gerçekleşmeyecek... önlemlerin alınmaması halinde (görüşme) ihtimali sıfır. Cenevre'ye sırf fotoğraflarda yer almak için gitmeyeceğiz" demişti.
Rus bir diplomat ise Alloush önderliğindeki delegasyonun Cenevre görüşmelerini boykot etmesi halinde Suriye hükümetinin alternatif bir muhalif delegasyon ile görüşebileceğini, görüşmelerin başlaması için belirlenen son tarihin 29 Ocak Cuma günü olduğunu ifade etti.
Batılı bir diplomat ise Rus meslektaşının açıklamalarına itibar etmeyerek, muhalif delegasyonun boykotu halinde görüşmelerin yapılamayacağını ifade ederken, Alloush, Rusya'nın muhalif delegasyona girmesini istediği PYD gibi grupların Suriye hükümeti tarafında yer alması gerektiğini belirtti.
Başbakan Ahmet Davutoğlu da dün Davos'taki Dünya Ekonomik Forumu'nda yaptığı konuşmada, YPG gibi "terörist gruplar"ın müzakerelere alınmasında direten Rusya'nın barış görüşmelerini tehlikeye attığını ifade etti.
Davutoğlu, "Rusya gibi bazı çevreler muhalif tarafı bozmak; Suriye rejimi ile işbirliği yaparak ılımlı muhaliflere saldıran YPG gibi unsurları muhaliflerin arasına katmak istiyorlar" dedi.
İran ise muhalif delegelerden 10'unun el Kaide üyesi olduğunu ve bunların müzakerelere davet edilmemesi gereken üç gruptan biri olduğunu belirtti.
Üst düzeyli Fransız bir diplomat ise görüşmelere başlamadan önce güvenilir bir müzakere çerçevesi oluşturulması gerektiğini ifade ederek, bunun için daha fazla zamana ihtiyaç duyuyorsa BM'nin bunu göz önüne almasını istedi.
Suriye'de barış için 2014'te yapılan ancak başarısız olan müzakerelere atıfta bulunan diplomat, "Cenevre 2'nin tekrarını istemiyoruz. BM Güvenlik Konseyi'nin kararı açık. BM özel temsilcisi De Mistura Riyad'da oluşturulan muhalif grup ile çalışmalı. Üçüncü bir odak oluşmasının arzu edildiğini sanmıyorum" dedi.
Haberin orijinali için tıklayınız: Bu haber, linkleri yukarıda belirtilen haber ya da haberlerden derlenmiştir. Tam çevrilmiş metin olmayabilir.