Nevzat Devranoglu
ANKARA, 6 Haziran (Reuters) - Katar ve bölge ülkelerinin yaşadığı sıkıntılar Türkiye ekonomi yönetimi tarafından da yakından takip edilirken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın başlattığı görüşmelerin önemli olduğunu ve bunun sonuçlarının izlenmesi gerektiği belirtilerek, mevcut durumda Türkiye'yi ekonomik olarak etkileyecek yönelik doğrudan bir etki öngörülmüyor.
Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn dün eşgüdümlü olarak Katar ile diplomatik bağlantıları kestiklerini açıkladılar. Daha sonra Yemen, Libya'nın doğu hükümeti ve Maldivler de bu ülkelere katıldı ve Katar ile ulaşım bağlantıları kesildi. Ülkeler terörizmi desteklediği gerekçesiyle Katar ile ilişkilerini keserken yaşananlar Basra Körfezi'ne kıyısı olan petrol üreticisi Arap ülkeleri arasında son yılların en sert geriliminin yaşandığını ortaya koydu.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bu gelişmenin ardından dün Katar, Rusya, Kuveyt ve Suudi Arabistan liderleriyle telefonda görüşerek Katar konusundaki son gelişmeleri ele aldı ve diyalogun önemini vurguladı. Öte yandan Kuveyt haber ajansı Kuna'da dün yer alan habere göre, Kuveyt emiri Sabah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah, ülkeler arası gerilimin yatışması için aracılık yürütmeye başladı.
Katar Dışişleri Bakanı Mohammed bin Abdulrahman el Thani de, ülkesiyle Suudi Arabistan başta olmak üzere bazı Arap ülkeleri arasındaki gerilimde arabuluculuk yapılmasını kabule hazır olduğunu söyledi.Bakan elThani, Katar emirinin Kuveyt'in arabuluculuk çalışmalarına fırsat vermek için, halka hitaben yapacağı bir konuşmayı ertelediğine de dikkat çekti. bilgi veren bir ekonomi yetkilisi, "Katar ve bölge ülkelerinin yaşadığı sıkıntıları yakından takip ediyoruz. Şu anda ilk etapta Türkiye'ye yönelik makroekonomik anlamda doğrudan bir etki öngörmüyoruz" dedi.
Yetkili olası etkiler ile ilgili olarak bir soru üzerine, "Şu an yorum yapmak için çok erken daha dün oldu. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başlattığı diplomasi trafiği önemli. Tedbir almak gerekirse her konuda alınır ancak bence konu şu anda bu aşamada değil. Süreci yakından takip ediyoruz ve bir an önce çözüme kavuşmasını arzu ediyoruz" diye konuştu.
Yetkili Türkiye'nin bölgede faaliyet gösteren şirketlerinin etkilenip etkilenmeyeceğine ilişkin bir soruya ise şöyle yanıt verdi:
"Bölge ülkeleriyle kuvvetli ekonomik ilişkilerimiz var ve yakın konumdayız. Bazı aksaklıklar olabilir mi? Tabi ki olabilir ancak bunlar ekonomimizi şirketlerimizi ciddi anlamda etkileyecek boyuta ulaşmaz."
Cumhurbaşkanlığı kaynaklarının verdiği bilgiye göre Katar Emiri Tamim bin Hamad bin Khalifa Al-Thani, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kuveyt Emiri Sabah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah ve Suudi Arabistan Kralı Salman ile gece saatlerinde telefon görüşmelerinde Erdoğan, diplomasi ve diyalog yolunu tercih etmenin önemini vurguladı. Kaynaklar Erdoğan'ın temaslarına devam edeceğini ifade etti.
Ülkelerin eşzamanlı olarak açıkladıkları karar, Katar'ın Müslüman Kardeşler siyasi hareketini desteklemesi nedeniyle süregelen anlaşmazlığın tırmandığını gösterirken, Katar'ın Suudi Arabistan'ın başlıca rakibi İran'ı desteklediği iddialarını da hatırlatıyor.
Türkiye'nin Körfez ülkeleriyle dış ticaretten doğrudan yabancı yatırımlara ve turizmden şirket alımlarına kadar geniş çaplı ekonomik bağı bulunuyor. Merkez Bankası Ödeme Dengesi verilerine göre son 15 yıldır Türkiye'de Katar'ın 1.5, Kuveyt'in 1.5 Suudi Arabistan'ın yaklaşık 2 milyar dolar tutarında doğrudan yatırımı bulunuyor.
Katar menşeili çeşitli şirketler Türkiye'de ayrıca aralarında Finansbank, Digitürk, BMC, Boyner, Arkas gibi şirketlerin de yer aldığı şirketin de doğrudan ya da dolaylı olarak hisse sahibi.
TOKİ verilerine göre Türk şirketlerinin yurtdışında sağladığı müteahhitlik hizmetlerinde ise 2016 yılında Katar yüzde 20.8'lik payla ilk sırada yer alıyor.
Havalimanı işletmecisi TAV Havalimanları Holding'in TAVHL.IS ise Suudi Arabistan'da, Libya'da ve Birleşik Arap Emirliklerinde ikişer, Katar'da bir inşaatı devam eden havalimanı projesi bulunuyor.