Orhan Coskun / Tulay Karadeniz / Nevzat Devranoglu
ANKARA, 27 Şubat (Reuters) - Yerel seçimlere yaklaşık bir aylık zaman kalırken zor ekonomik şartlar AKP'nin oy oranlarını olumsuz etkiliyor; anketlerde Millet İttifakı'nın İstanbul adayı Ekrem İmamoğlu'nun yükselişi Binali Yıldırım ile aradaki farkı 1.5 puana indirirken, Ankara'da ise yine Mansur Yavaş'ın oy oranı Mehmet Özhaseki'nin üç puan önünde.
AKP'li yetkililer, genel merkezin yaptığı anketlerde Türkiye genelinde AKP'nin oy oranının yüzde 36.8-38 aralığına geldiğini, MHP'nin ise yüzde 10.5-11 aralığında olduğunu belirtiyorlar.
Yetkililere göre bu ayın başında beş olan Yıldırım ile İmamoğlu arasındaki farkın 1.5'e inmesi ve Ankara'da Mehmet Özhaseki ile Yavaş arasındaki üç puanlık farkın kapanmamasında ekonomideki gelişmeler etkili oldu.
AKP'ye yakın konu hakkında bilgi sahibi bir kaynak, partinin son yapılan anketlerinde Türkiye genelinde AKP'nin oy oranında Erdoğan'ın başlattığı kampanyanın olumlu etkilerinin yavaş yavaş kendini göstermeye başladığını da belirterek, "Ancak İstanbul'da İmamoğlu, Yıldırım ile arasındaki farkı 1.5 puana kadar indirdi. Farkın buraya gelmesi dikkat çekici. Ankara'da ise Yavaş aradaki farkı 2.5-3 puan aralığında tutuyor. Türkiye genelinde bir miktar yükseliş varken iki şehirde ekonomideki gelişmelerin etkisi oldu" dedi ve şöyle devam etti:
"Artan işsizlik, enflasyon, iflas eden şirketler, kurdaki yükseliş korkusu ve bunlarla ilgili haberler olumsuz etkiliyor. Bazı rakamlar geleceğe yönelik beklentilerin karamsarlığını ortaya koyuyor. Tanzim satış noktaları aslında, 16 yıllık ilerlemeden sonra sanki geri gidiş gibi bir görüntü ortaya koydu. Bir de diğer şehirlerde bunların olmaması eleştirileri var."
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın her zaman önemine vurgu yaptığı büyümede hükümet geçen yıl ve bu yıl hedeflerin altında bir gerçekleşmeyle yüzleşebilir. Reuters'ın Ocak ayı ortasında 51 kurumun katılımıyla yaptığı ankette 2018 yılı için büyüme beklentisi yüzde 3'e gerilerken, 2019 beklentileri ise yüzde 1.1'den yüzde 0.2'ye gerilemiş durumda.
Ancak ekonomistler son bir ayda da 2019 beklentilerini genel olarak aşağı revize ediyorlar. Bu da yıl genelinde tahminlerin daralmaya işaret edeceği anlamına geliyor.
Ekonomik aktivitedeki yavaşlama işsizlik verilerine de yansımaya devam ediyor. İşsizlik oranı Kasım'da arındırılmamış olarak bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 puan artışla Şubat 2017'den bu yana en yüksek olan yüzde 12.3'e yükseldi.
Yerel seçimler öncesi ekonomik aktivitede yaşanan bu denli yavaşlamanın seçim sonuçlarına nasıl yansıyacağı da piyasalarda takip edilmeye devam ediliyor.
Yetkililer, hükümet açısından kritik göstergelerde olan ve hızlı bir artış gösteren işsizliğe çare bulmak için bu hafta istihdam seferberliği başlatsa da, Mart ayında işsizlik oranlarının daha yüksek seviyelerde gerçekleşmesini bekliyorlar.
BÜYÜKŞEHİRLERDE DURUM
AKP'ye yakın kaynak, büyükşehirlere yönelik halen endişe duyan partililer olduğunu kaydederek, "İstanbul'daki gelişme biraz sürpriz oldu, çünkü Yıldırım oyları hızla yükseltir diyorduk ama İmamoğlu'nun daha çok destek bulduğu görülüyor. Ankara'da parti tarafından yaptırılan anketlerin neredeyse tamamında Yavaş önde. Bu iki ile bakanlar ve Erdoğan daha fazla ağırlık vererek, şu anki görünümü değiştirmeye çalışacak" dedi.
Aynı kaynak, İstanbul ve Ankara için geçerli olan "endişe verici" durumun Antalya ve Bursa gibi bazı iller için de söz konusu olduğunu vurguladı.
AKP'li bir yetkili, "Ekonomide bazı adımlar atılmalı, bu güven ve refah algısı yeniden seçmene verilmeli ama kur dışında çok sağlam değil göstergeler. En zayıf tarafımız bu. Şu an anketlerde çıkan durum ağırlıklı olarak bu tablonun sonucu" dedi.
CHP'li bir yetkili de ittifak olarak bazı büyükşehirleri AKP'nin elinden alma ihtimallerinin çok güçlü olduğunu belirterek, "Anketler ve sahada bunun izlerini görüyoruz. Büyük ihtimalle Ankara'da ipi göğüsleriz, İstanbul'da da kazanmayı ciddi şekilde bekliyoruz" dedi.
KONSENSUS: İSTANBUL VE ANKARA'DA YARIŞ BIÇAKSIRTI
Konsensus Genel Müdürü Murat Sarı ise hem İstanbul hem de Ankara'da adaylar arasında "bıçak sırtı" bir yarış yaşandığını belirtti.
"İstanbul'da çok nefes nefese bir yarış var... Her iki tarafa da gidebilecekmiş gibi, hem CHP hem AK Parti'ye gidebilecek şekilde bir sonuç çıkıyor" dedi ve bunun gerekçelerini şu sözlerle anlattı:
"İstanbul'da belediye hizmetlerinden bir memnuniyetsizlik var... İmamoğlu tanındıkça beğeni oranı yükseliyor… Kimsenin ummadığı kadar yüksek... Hizmet memnuniyeti dışında, bir de yeni yüzler, yeni isimler istiyor vatandaş."
"Ankara'da da İstanbul'daki gibi bir yarış olduğunu düşünüyorum; iki aday da çok kuvvetli. Dolayısıyla bu aşamadan sonra projeler, partilerin genel durumu, meclis üyelikleri, ilçe belediye başkanlıkları özellikle büyükşehirlerde devreye girecek" diyen Sarı, iktidar partisinin oy oranlarında özellikle ekonomik gelişmelerin etkisine şu sözlerle dikkat çekti:
"Her dört seçmenden üçü geçim sıkıntısı çektiğini belirtiyor; kendi düzeyinde tabii.. Seçmen davranışını direkt olarak etkileyen faktörlerden bir tanesi ülke ekonomisi… Tüm hesaplamalara baktığınızda Ak Parti'nin en azından altı ile sekiz puan önde olması gerekirdi ama bıçak sırtı duruma gelmiş durumda ki, bugünkü durumun çok büyük etkisi var burada."
AKP'ye yakınlığı ile bilinen MAK Araştırma'nın Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kulat ise İstanbul ve Ankara'da AKP adaylarının kazanma ihtimalini daha yüksek görüyüro.
İstanbul'da 12 puan önde başlayan Yıldırım'ın İmamoğlu ile arasındaki farkın 6-7 puana kadar düştüğüne dikkat çeken Kulat, çalışmalara yeni başlayan Yıldırım'ın arayı tekrar açabileceğini belirterken, İmamoğlu'nun ise toplumsal bir karşılık bulmaya başladığının altını çizdi.
"İstanbul'da Mustafa Sarıgül ve DSP faktörü etkin; DSP'nin toplamda 1.5-2 puanlık bir etkisi olabilir. Bu da CHP'nin aleyhine bir durum oluşturur" diyen Kulat, bunların da etkisiyle Yıldırım'ın seçimi kazanabileceğini belirtti.
Ankara'da Mansur Yavaş'ın altı-yedi puan önde başladığını, halen üç-dört puan önde olduğunu belirten Kulat, "Ama önümüzdeki günlerde bu açık kapanabilir, çünkü iktidar tüm imkanlarını sahaya sürecek, öyle görünüyor" dedi.
Ancak Kulat, AKP ile ortak olan MHP'nin oylarının bir kısmının halen Yavaş'ın yanında durduğuna vurgu yaptı.
YATIRIMCILAR "YENİ SEÇİM OLACAK MI" SORUSUNUN CEVABINI ARIYOR
Her ne kadar yerel seçim olsa da AKP'nin İstanbul ile birlikte bazı büyükşehirleri kaybetmesi halinde bunun bir genel seçimin kapısını aralayıp aralamayacağı da bazı siyasiler kadar yatırımcıların da gündemine bulunuyor.
Şubat'ta Türkiye'ye gelen bazı yabancı yatırımcılar Ankara ve İstanbul'da gerçekleştirdiği görüşmelerde seçim sonrası nasıl bir siyasi ve ekonomik tablo ile karşılaşacakları sorusunun cevabını bulmaya çalıştı.
Türkiye'yi ziyaret eden ve görüşmelerin gizliliği nedeniyle ismini vermek istemeyen bir yatırımcı AKP-MHP birlikteliğinin bazı büyükşehirleri bir arada kaybetmesi halinde genel seçim ihtimalinin gündeme gelebileceğini belirterek, "Anladığımız kadarıyla halihazırda AKP'de olan bazı illerde belediye başkanlıklarında kayıp yaşanacak. Ancak bu genel seçime gidecek bir süreci beraberinde getirecek mi? Böyle bir risk var ancak beklentimiz ve ana senaryomuz yerel seçimlerin ardından dört yıl seçim olmayan bir dönemin yaşanacağı" dedi.
Piyasa fiyatlamalarında da seçim öncesi bir çok risk unsuru dile getirilse de ABD Merkez Bankası faiz artışlarının ötelenmesi ardından gelişmekte olan ülke piyasalarına artan girişlerle bu riskler TL piyasalarında belirgin şekilde hissedilmiyor.
Yabancı yatırımcılarla görüşen bir kamu görevlisi ise, görüşmeleri değerlendirirken, "Onlar için siyasi istikrar önemli. Anketlerden haberdarlar ve seçim sonrası tabloyu görmek istiyorlar. Seçim sonrası oluşacak hava için olumlu ve olumsuz düşünceye sahip olanlar var. Ekonomideki gelişmelerin pozitif olmadığını görüyorlar ama genel gözlemim, 'bekle-gör' politikası izleyecekleri yönünde" dedi.