Ercan Gurses / Orhan Coskun
ANKARA, 30 Mart (Reuters) - TBMM'deki aritmetiğin iktidar aleyhine bozulması riski, ekonomideki gidişat ve AKP'nin toplumda üst üste seçimlere karşı bir tepki gelişebileceği endişesi nedeniyle, referandum sonrasında bir erken genel seçim ihtimali giderek azalıyor.
Türkiye başkanlık sistemini de öngören anayasa değişiklik teklifini 16 Nisan'da referanduma götürüyor. AKP ve MHP'nin desteklediği düzenlemeye, CHP ve HDP karşı çıkıyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan teklifin Meclis görüşmeleri sırasında tıkanması riskine karşın Ocak ayında, "Parlamento çalışamaz hale getirilirse erken seçim düşünülmeyecek şey değil" demişti. bilgi veren AKP'li üst düzey yetkililer, anayasa değişiklik teklifinin ele alındığı dönemde referandumdan ne sonuç çıkarsa çıksın erken seçimin gündeme gelmesine kesin gözüyle baktıklarını ancak gelinen aşamada bu durumun yavaş yavaş ortadan kalktığını belirtiyorlar.
Reuters'a değerlendirmelerde bulunan AKP Sözcüsü Yasin Aktay, "Referandumdan ne sonuç çıkarsa çıksın hiç bir şekilde erken seçim ihtimali görmüyorum" derken, AKP'li üst düzey bir yetkili, "Evet de çıksa hayır da çıksa, bizim lehimizdeki bu Meclis yapısını bırakıp seçime gitmenin anlamlı olduğunu düşünmüyorum" ifadelerini kullandı.
Parti yetkililerinin verdiği bilgiye göre, yaptırılan anketlerde daha önce kararsızların dağıtılmasıyla yüzde 55-56 bandında olan evet oyları, geçen hafta yüzde 52'ye düştü. Ancak Hollanda ve Almanya ile son dönemde yaşanan gerilimin evet oylarını en az birkaç puan artırması bekleniyor.
TBMM'de kabul edilen anayasa değişikliği ile genel seçimler ve cumhurbaşkanlığı seçimi Kasım 2019'da öngörülüyor.
AKP'li Aktay, "2014'ten beri sürekli seçim ortamındayız. Yeni bir seçim toplumu iyice yorar. Elimizdeki bütün anketler evet oylarının önde olduğu yönünde. Ancak sonuç hayır da çıksa, bunun halkın demokratik bir tercihi olduğunu düşünür, yolumuza devam ederiz" dedi.
Referandumdan ne sonuç çıkarsa çıksın bir erken seçim kararı alınmayacağı düşüncesindeki bir AKP'li üst düzey yetkili ise, "2019'a kadar beklenir, beklenmez bilemiyorum. Ama yakın zamanda kesinlikle seçim yok. Referandumda anayasa değişikliği reddedilse de, halk nezdinde seçim ters teper. Ekonomiyi de bozar" ifadesini kullandı.
AKP'ye yakın bir kaynak da, referandumdan evet oyu çıkması ihtimalinin yakın olduğunu ancak geçmiş seçimlere göre daha az rahat olunduğunu belirterek, "Bir erken seçim daha yakındı ama bölgesel gelişmeler dahil yaşananlar erken seçimi gündemden uzaklaştırıyor. Ancak kabinede değişiklik kaçınılmaz gözüküyor" dedi.
Aynı kaynak, şu aşamada erken seçim beklememenin, 2019 Kasım'ın bekleneceği anlamına da gelmediğinin altını çizdi.
"Şu an bir hayır beklentisi yok ama eğer çıkarsa da Türkiye yoluna devam eder. Elbette psikolojik olarak büyük bir etki olur, çünkü ilk kez bir seçim kaybedilmiş olur" diyen kaynak, "Son haftada evet oylarında bir miktar daha artış bekliyoruz" dedi.
EKONOMİ ENDİŞESİ
Anayasa değişikliğine AKP ile birlikte destek veren MHP de referandum sonrası erken seçim ihtimalini zayıf buluyor.
MHP'li üst düzey bir yetkili, "Ekonominin çok iyi durumda olmadığını, bir seçimi daha kaldıramayacağını AKP de görüyor. Zaten bir seçim daha yaparlarsa bu Meclis tablosunu da kolay kolay yakalayamazlar" dedi.
AKP ve MHP'nin son seçimde aldığı oyların toplamı yüzde 63 düzeyinde bulunuyor.
Bir başka MHP'li yetkili ise, "Neden erken seçim yapsın ki... Hayır da çıksa, zaten Erdoğan başta, hükümet işbaşında. İstedikleri yasal düzenlemeleri yapma gücüne sahipler. 2019'a kadar böyle devam edebilirler. Tabi bunları söylerken siyasetteki değişimleri de göz önünde bulundurmak gerekir" diye konuştu.
Kamuoyu araştırma şirketleri ise referandum sonucuna göre erken seçim ihtimali konusunda farklı fikirler ortaya koyuyorlar.
SONAR Başkanı Hakan Bayrakçı, "Evet çıkarsa prosedür belli. Ancak hayır çıkarsa erken seçime gideceklerini sanmam. Çünkü, MHP ve BBP desteği ile bile yüzde 50'nin altına düştükleri için AKP erken seçime cesaret edemeyecektir" değerlendirmesini yaptı.
AKP'ye yakınlığıyla bilinen GENAR Başkanı İhsan Aktaş ise, "Hayır çıksa kıyamet kopmaz. Erken seçimse hep masada durur. Çok güçlü bir ihtimal midir, bilemem. Ama alternatiftir" dedi.
REFERANDUM ANKETLERİ
AKP'li yetkililer referandum anketlerinde "evet" eğiliminin önde olduğu görüşündeler.
Konuyla ilgili üst düzey bir yetkili, "Anketlerde de, alanda da evet her gün yükselişte" derken, AKP Sözcüsü Aktay, "Şimdiye kadar anketlerimizde evet oylarının önde olmadığı bir sonuçla karşılaşmadık. Ancak biz toplumsal rahatlık açısından anayasa değişikliğinin çok daha yüksek yüzde ile kabul edilmesini istiyoruz" diye konuştu.
Sonucun ekonomiye olası etkisi için de Aktay, "Sonucun evet çıkması yatırımcıyı cesaretlendirir" derken, GENAR Başkanı Aktaş da, "Ev ve araba almak isteyenlerin bile referandum sonucunu beklediğini görüyoruz. Araştırmalarımızda yüzde 65-70'lik kesim evet çıkarsa yatırım yapabileceğini ortaya koyuyor. Bu toplumsal bir refleks" ifadesini kullandı.