Gulsen Solaker / Tuvan Gumrukcu
ANKARA/İSTANBUL, 18 Nisan (Reuters) - Parlamenter sistem yerine cumhurbaşkanlığı yönetim sisteminin getirilmesini öngören anayasa değişiklik referandumunda 'mühürsüz pusula ve zarfların kabulü' tartışmaları sürerken, Cumhuriyet Halk Partisi ve Vatan Partisi referandumun iptali için Yüksek Seçim Kurulu'na başvurdu.
Buna karşılık hükümet cephesi ise referandum için şaibe söylentileri yaymanın boşuna olduğunu belirterek, CHP başta olmak üzere herkesin sonuca saygı duyması gerektiğini belirtiyor.
Pazar günü yapılan referandumun resmi olmayan sonuçlarına göre, 'Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ni öngören anayasa değişikliği yüzde 51'in üzerinde oyla kabul edilmişti.
Ancak tartışmaları alevlendiren gelişme ise referandum günü YSK'nın, oy sayımında mühürsüz oy pusulası ve zarflarının, dışarıdan getirildiği kanıtlanmadığı sürece geçerli sayılmasına karar verildiğini açıklaması oldu.
CHP ve HDP referandumda usulsüzlükler yapıldığını savunarak, YSK'nın mühürsüz oyları geçerli sayması kararının kanunlara aykırı olduğunu ve sonucu etkileyebileceğini belirtiyor.
Bunun üzerine harekete geçen CHP saat 1430'da referandumun iptali için YSK'ya başvurusunu yaptı.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger iptal başvurusunun ardından yaptığı açıklamada, "Bu seçim meşruiyeti olmayan bir mühürsüz seçim olmuştur. Bu halk oylamasında hiç bir seçimde görülmemiş yaygınlıkta eksik oy çıkmıştır... Eksik oylar çalınmış sonra dışarıda üretilmiş ve mühür vurulmadan sandıklara sokulmaya çalışılmıştır. Meşruiyeti sağlayacak tek şey iptaldir. YSK'ya başvuruda bulunarak referandumun iptalini istedik" dedi.
İptal başvurusunu yapan diğer bir parti de Vatan Partisi oldu. Partinin Seçimlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Cengiz de başvurunun ardından yaptığı açıklamada "Yasanın açık hükmüne rağmen YSK, geçersiz pusulaları geçerli saymıştır. Sayımdan sonra oy pusulalarına mühür vuruldu. İlk görüntüleri YSK Başkanı'na sunduk. Geçersiz pusulalar seçim sonucunu etkileyecek boyuttadır" dedi.
Öte yandan vatandaşlar da kararın kaldırılmasına yönelik YSK'ya binlerce bireysel başvuru yapıyor.
Türkiye Barolar Birliği de, YSK'nın anayasa değişikliği referandumunda mühürsüz pusula ve zarfların geçerli olacağına ilişkin kararının kanuna aykırı olduğunu belirterek, YSK'ya yapılan itirazları değerlendirirken kendisine yüklenen sorumluluğun gereğini yerine getirme çağrısında bulundu.
Referandum sonucunu protesto eden vatandaşlar ise başta İstanbul ve Ankara olmak üzere çeşitli kentlerde gösteriler düzenliyor.
Başbakan Binali Yıldırım, partisinin grup toplantısındaki konuşmasında, "Şaibe söylentileri yayarak halkoylamasına gölge düşürmeye çalışmak beyhudedir, boştur" dedi.
Yıldırım, referandumda şaibe iddialarına dönük sözlerine şöyle devam etti:
"Millet iradesi özgürce sandığa yansımış, bu iş bitmiştir. Buna ana muhalefet partisi başta olmak üzere herkesin saygı duyması gerekir. Evet ile hayır oylarının yakın olması nedeniyle de vatandaşları ayrıştırmak isteyenlerin oyununa gelinmemelidir." Birliği (AB) Bakanı Ömer Çelik de, Pazar günü yapılan referandumun sonucuna herkesin saygılı olması gerektiğini, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın referanduma dönük yaklaşımının doğru olmadığını belirterek, bazı AB liderlerinin referandumdan çıkan sonucu eleştirmesini ciddiye almadıklarını söyledi. 4 KARAR ÖRNEĞİ
YSK Başkanı Sadi Güven ise dünkü açıklamasında tartışmalarla ilgili YSK'nın sandık kurullarının hatasını ortadan kaldırdığını, YSK tarafından üretilip vatandaşa verilen zarf ve oy pusulalarının geçerli olduğunu söyleyerek, sahte olmayan oyların geçmişte de geçerli sayıldığını söylemişti.
YSK internet sitesinde, önceki yıllarda mühürlenmemiş oyların kabul edildiği bir kaç sandık hakkında sadece bir kaç yüz pusulayı etkileyen dört karar örneği gösterdi. Bu kararlar oylamalardan bir kaç gün sonra ve ancak sahte oy kullanılmış olma olasılığı ortadan kalktıktan sonra alınmıştı.YSK ayrıca, geçmişte mühürsüz pusulalardan dolayı seçimlerin iptaline de karar vermişti. YSK, Güney Doğu'da iki ilçede Nisan 2014'te yapılan seçim sonucunu iptal etmiş ve seçimler iki ay sonra yeniden yapılmıştı.
Avrupa Konseyi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan (AGİT) uzmanların oluşturduğu anayasa referandumu gözlem heyeti de dün, referandumda YSK'nın mühürsüz pusulalar hakkındaki kararı önemli bir güvenceyi ortadan kaldırdığını ve kanunla çelişkili olduğunu açıkladı.
YSK'nın referanduma ilişkin resmi sonuçları 10-11 gün içinde açıklaması bekleniyor.
(Haberi bildiren Tuvan Gümrükçü, Gülsen Solaker, Ercan Gürses, Tülay Karadeniz; Haberi yazan Ebru Tuncay; Redaksiyon Birsen Altaylı)