(Zeybekci'nin görüşleri ve ayrıntılar eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 6 Haziran (Reuters) - Katar ve bölge ülkelerinin yaşadığı sıkıntılar Türkiye ekonomi yönetimi tarafından da yakından takip edilirken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın başlattığı görüşmelerin önemli olduğunu ve bunun sonuçlarının izlenmesi gerektiği belirtilerek, mevcut durumda Türkiye'ye doğrudan ekonomik olarak bir etki öngörülmüyor.
Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn dün eşgüdümlü olarak Katar ile diplomatik bağlantıları kestiklerini açıkladılar. Daha sonra Yemen, Libya'nın doğu hükümeti ve Maldivler de bu ülkelere katıldı ve Katar ile ulaşım bağlantıları kesildi.
Ülkeler terörizmi desteklediği gerekçesiyle Katar ile ilişkilerini keserken yaşananlar Basra Körfezi'ne kıyısı olan petrol üreticisi Arap ülkeleri arasında son yılların en sert geriliminin yaşandığını ortaya koydu.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bu gelişmenin ardından dün Katar, Rusya, Kuveyt ve Suudi Arabistan liderleriyle telefonda görüşerek Katar konusundaki son gelişmeleri ele aldı ve diyalogun önemini vurguladı. Öte yandan Kuveyt haber ajansı Kuna'da dün yer alan habere göre, Kuveyt emiri Sabah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah, ülkeler arası gerilimin yatışması için aracılık yürütmeye başladı.
Katar Dışişleri Bakanı Mohammed bin Abdulrahman el Thani de, ülkesiyle Suudi Arabistan başta olmak üzere bazı Arap ülkeleri arasındaki gerilimde arabuluculuk yapılmasını kabule hazır olduğunu söyledi.Bakan elThani, Katar emirinin Kuveyt'in arabuluculuk çalışmalarına fırsat vermek için, halka hitaben yapacağı bir konuşmayı ertelediğine de dikkat çekti. Bakanı Nihat Zeybekci ise bugün Türkiye Müteahhitler Birliği Yönetim Kurulu üyelerini bakanlıktaki kabulünde gazetecilerin soruları üzerine yaptığı açıklamalarda Türkiye'nin Katar'da yaşananları yakından takip ettiğini belirterek, "Katar merkezli yaşanan olayı kardeşler arasındaki küçük bir tartışma, tatsızlık olarak görüyorum. İnşallah en kısa sürede çözülmesini ümit ediyorum" dedi ve ekonomiye olası etkileri için şöyle konuştu:
"Cumhurbaşkanı Erdoğan riyasetinde görüşmeler yapılıyor. Ekonomi Bakanlığı olarak biz de takibimizi yapıyoruz. Oradaki Türk müteahhitlerimizin, şirketlerimizin menfaatlerinin bundan olumsuz yönde etkilenmeyeceğini ümit ediyoruz, biliyoruz. Bununla ilgili de her türlü tedbirimizi alıyoruz. Bu anlamda bir olumsuzluk görmüyoruz."
Bu krizin Türkiye'ye sıçramasına dönük bir soruya ise Zeybekci "Asla. Asla öngörmüyoruz" yanıtını verdi.
Öte yandan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise bugün partisinin TBMM'deki grup toplantısında, Katar'la ilgili yaşanlarda hükümeti taraf olmaktan uzak durmaya çağırdı.
"Türkiye, Suudi Arabistan ile Katar arasında taraf olmamalı" diyen Kılıçdaroğlu sözlerini şöyle sürdürdü:
"Katar İhvan'a yani Müslüman Kardeşler'e desteğini kesmeli. Bu konuda İhvan'ı destekleyecek siyasetten AKP de uzak durmalı. Aynı şekilde Rabia simgesinden de vazgeçmeli. Çünkü Mısır, Suudi Arabistan ve BAE, Müslüman Kardeşler'i terör örgütü olarak görüyor."
Ayrıca ABD Başkanı Donald Trump, Ortadoğu gezisi sırasında "radikal ideolojinin" finanse edilmemesi uyarısında bulunduğunu ve bunun ardından görüştüğü ülke liderlerinin Katar'ı işaret ettiklerini ifade etti. L8N1J33VW
MAKRO ETKİ BEKLENMEMELİ
Reuters'a bilgi veren bir ekonomi yetkilisi de, "...Şu anda ilk etapta Türkiye'ye yönelik makroekonomik anlamda doğrudan bir etki öngörmüyoruz" dedi.
Yetkili olası etkiler ile ilgili olarak bir soru üzerine, "Şu an yorum yapmak için çok erken daha dün oldu. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başlattığı diplomasi trafiği önemli. Tedbir almak gerekirse her konuda alınır ancak bence konu şu anda bu aşamada değil. Süreci yakından takip ediyoruz ve bir an önce çözüme kavuşmasını arzu ediyoruz" diye konuştu.
Yetkili Türkiye'nin bölgede faaliyet gösteren şirketlerinin etkilenip etkilenmeyeceğine ilişkin bir soruya ise şöyle yanıt verdi:
"Bölge ülkeleriyle kuvvetli ekonomik ilişkilerimiz var ve yakın konumdayız. Bazı aksaklıklar olabilir mi? Tabi ki olabilir ancak bunlar ekonomimizi şirketlerimizi ciddi anlamda etkileyecek boyuta ulaşmaz."
Cumhurbaşkanlığı kaynaklarının verdiği bilgiye göre Katar Emiri Tamim bin Hamad bin Khalifa Al-Thani, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kuveyt Emiri Sabah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah ve Suudi Arabistan Kralı Salman ile gece saatlerinde telefon görüşmelerinde Erdoğan, diplomasi ve diyalog yolunu tercih etmenin önemini vurguladı. Kaynaklar Erdoğan'ın temaslarına devam edeceğini ifade etti.
Ülkelerin eşzamanlı olarak açıkladıkları karar, Katar'ın Müslüman Kardeşler siyasi hareketini desteklemesi nedeniyle süregelen anlaşmazlığın tırmandığını gösterirken, Katar'ın Suudi Arabistan'ın başlıca rakibi İran'ı desteklediği iddialarını da hatırlatıyor.
Türkiye'nin Körfez ülkeleriyle dış ticaretten doğrudan yabancı yatırımlara ve turizmden şirket alımlarına kadar geniş çaplı ekonomik bağı bulunuyor. Merkez Bankası Ödeme Dengesi verilerine göre son 15 yıldır Türkiye'de Katar'ın 1.5, Kuveyt'in 1.5 Suudi Arabistan'ın yaklaşık 2 milyar dolar tutarında doğrudan yatırımı bulunuyor.
Katar menşeili çeşitli şirketler Türkiye'de ayrıca aralarında Finansbank, Digitürk, BMC, Boyner, Arkas gibi şirketlerin de yer aldığı şirketin de doğrudan ya da dolaylı olarak hisse sahibi.
TOKİ verilerine göre Türk şirketlerinin yurtdışında sağladığı müteahhitlik hizmetlerinde ise 2016 yılında Katar yüzde 20.8'lik payla ilk sırada yer alıyor.
Havalimanı işletmecisi TAV Havalimanları Holding'in TAVHL.IS ise Suudi Arabistan'da, Libya'da ve Birleşik Arap Emirliklerinde ikişer, Katar'da bir inşaatı devam eden havalimanı projesi bulunuyor.
(Redaksiyon Birsen Altaylı)