Arshad Mohammed / Louis Charbonneau
WASHINGTON/BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, 31 Aralık (Reuters) - B irleşmiş Milletler'in (BM) Suriye'de beş yıldır devam eden iç savaşı durdurmak için hazırladığı çözüm tasarısı aşılması en zor engellerden biri ile karşı karşıya. Ülkede ateşkesin ilan edilmesi halinde, çatışmaların sürebileceği militan grupların belirlenmesi gerekiyor.
Reuters tarafından görülen Birleşmiş Milletler (BM) taslak müzakere belgesi, ateşkesi imzalayacak bütün isyancı gruplar ve ülkelerin kabul etmesi gereken sekiz "çerçeve prensip" içeriyor.
Ateşkes planı aynı zamanda müzakerelerde çözüme kavuşmamış konuları da içeriyor. Bu konuların arasında "çatışmaların izin verildiği terörist örgütlerin" nasıl tanımlanacağı da yer alıyor.
Belgenin doğruluğu iki farklı diplomat tarafından onaylandı. Diplomatlar belgenin aslen Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan bir taslak olduğunun altını çizerken, ABD, BM ve diğer diplomatlar arasında birçok taslağın gidip geldiğini belirtti.
BM Güvenlik Konseyi'nin, aralarında ABD, Rusya, İran ve Türkiye'nin de bulunduğu büyük güçlerin girişimiyle 18 Aralık'ta kabul ettiği ateşkes fikri İslam Devleti ve El Kaide bağlantılı Nusra Cephesi gibi militan örgütleri kapsamıyor.
Diplomatlar gündemdeki planın mevcut haliyle sorunlu bir ateşkese yol açabileceğine dikkat çekiyorlar.
Buna göre ateşkes bir yandan hükümet ve uluslararası toplumda kabul gören isyancı grupların birbiriyle savaşmasına son verirken, İslam Devleti ve terörist olarak belirlenen diğer gruplarla silahlı mücadelenin sürdüğü çatışmalı bir ortam yaratabilir.
Diplomatlar ve analistler, Nusra Cephesi üyelerinin tek bir noktadan ziyade Suriye'nin kuzeyine yayılmış olduğunu ve bu gruba yönelik saldırıların sivillere de zarar vereceğini belirtiyorlar.
Saldırıların yapılabileceği grupların belirlenmesi görevi ise Ürdün hükümetine verildi.
Karşılaşılacak zorlukların bir sinyali olarak, barış görüşmelerinde yer almayı kabul eden Ceyş ül İslam militan örgütünün liderinin geçen hafta hava saldırılarında öldürülmesi gösteriliyor. İsyancı kaynakların verdiği bilgiye göre hava saldırısını Rus uçakları düzenledi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, örgüt liderinin öldürülmesinin siyasi bir çözüm bulma çabalarını zorlaştırdığına dikkat çekerek, bunun Dışişleri Bakanı John Kerry tarafından Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov'a Pazartesi günü yapılan bir telefon görüşmesinde iletildiğini belirtti.
GÖRÜŞMELERİN 25 OCAK'TA BAŞLAMASI UMUT EDİLİYOR
Suriye'de en az 250,000 kişinin ölümüne neden olan iç savaşın sona erdirilmesi için BM'nin görevlendirdiği üçüncü temsilci olan Staffan de Mistura, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad ile muhalif gruplar arasındaki görüşmeleri 25 Ocak'ta Cenevre'de başlatmayı umduklarını söylemişti.
Görüşmelerde iki tarafın Suriye'de siyasi geçiş süreci üzerinde anlaşması için çaba harcanacak.
Ateşkesin nasıl şekilleneceği konusunda ise bundan ayrı görüşmeler yürütülüyor. Reuters'in ulaştığı belge bu konuya değiniyor.
Suriye'nin toprak bütünlüğü gibi konularda hızlıca uzlaşıya varılması mümkün görünüyor. Ancak "Suriye'de yasadışı bulunan savaşçıların" ülkeden ayrılması gibi konular ise tarafları zorlayacak gibi duruyor.
Bu tür bir ifade, ülkede Esad'ı desteklemek için bulunan İran, Rus ve Iraklı milislerin "yasalar çerçevesinde" hükümetin daveti üzerine ülkede bulunduğunu ileri sürmesine imkan vereceği için büyük ihtimalle Suriyeli muhaliflerin itirazlarına neden olacak.
"ATEŞKESİN SURİYE GENELİNE UYGULANMASI ÇOK ZOR OLACAK"
Belge, Suriye'de bölgeden bölgeye değişebilecek üç farklı ateşkes yöntemi sunuyor:
* "İstenmeyen", yani büyük ihtimalle "terörist" olarak tanımlanacak grupların yer almadığı bir ateşkes.
* Genel prensipleri kabul eden herkese açık bir ateşkes.
* Belirli silahların kullanımını yasaklayarak şiddeti azaltacak sınırlı bir ateşkes.
Diplomatlar ve analistler, silahların bırakılması bir yana, Esad hükümeti ve muhalif ve isyancı grupları masa etrafına toplamanın ne kadar zor olduğunun altını çiziyorlar.
Daha önce ABD Dışişleri Bakanlığı'nda Suriye üzerine çalışan ve şimdi Atlantic Council düşünce kuruluşunda bulunan Fred Hof, "Bu belge Suriye'nin genelinde bir ateşkes uygulamanın ne kadar zor olacağını gösteriyor, ki Suriye genelinde derken İslam Devleti'nin kontrolündeki bölgeleri dahil etmiyorum" dedi.
Hof, "Herkese uyacak tek bir anlaşmanın uygulanması imkansız olacak" dedi.
Haberin orijinali için tıklayınız: urn:newsml:reuters.com:*:nL1N14J1AT
ÖNEMLİ: Bu haber, linkleri yukarıda belirtilen haber ya da haberlerden derlenmiştir. Tam çevrilmiş metin olmayabilir.