Ivana / Sekularac
KRUPANJ, Sırbistan, 21 Mayıs (Reuters) - Avrupa Birliği'nin genişleme konusunu Brexit nedeniyle rafa kaldırmış olması ve bunun yanı sıra yaşadığı borç ve göçmen krizlerinin etkileri yüzünden Balkanlar, AB ile Türkiye arasında etki yarışının yaşandığı bir saha haline geliyor. Bu tabloda Rusya ile Çin de kendi etkilerini güçlendirmeye çalışıyorlar.
Küçük bir Sırp kasabası olan Krupanj'ın belediye başkanı Ivan Isailovic yakında bölgesi içi yatırımcı aramaya çıkacak ama gideceği yön Münih veya Paris değil, İstanbul.
Bu, Türkiye'nin batı Balkanlar'da giderek büyüyen etkisini ve bunun bazı AB üyelerinde yarattığı kaygıyı göstermeye yetiyor.
Isailovic, Bosna sınırına yakın ormanlık bir bölge olan kasabasında istihdam yaratmak istiyor. Şirketleri ikna etmek için Türkiye'yi seçmiş olması ise bir zamanlar Osmanlı hakimiyetindeki bu bölgede Türkiye'nin yatırımlarla "yumuşak güç" oluşturmaya ne kadar istekli olduğunu gösteriyor.
Krupanj'daki bir tekstil fabrikasında bir Türk şirketi 300 kişilik istihdam açmış durumda. Belgrad ile Ankara arasındaki siyasi ilişkiler de bu tür gelişmelere yardımcı oluyor.
Reuters'e, kasabadaki ahşap sanayisini desteklemek için neden Türkiye'ye gideceğini anlatan Isailovic, "(Türkler) iyi yatırımcı. (Yatırımları için) sübvansiyon talep etmiyorlar" dedi.
Batı Avrupa hükümetlerinin ve yatırımcılarının, kendi arka bahçeleri olarak gördükleri bu bölgedeki küçük ve parçalı pazarları önemsemedikleri algısı ise giderek büyüyor.
AB liderleri, geçen hafta Perşembe günü Sırbistan, Arnavutluk, Bosna, Karadağ, Makedonya ve Kosova liderleriyle bir araya geldiklerinde, enerji bağlantılarını güçlendirme ve radikal akımlardan göçmen denetimine kadar bazı konularda daha yakın işbirliği yapma kararı aldılar.
Ne var ki böyle bir toplantı 15 yılda ancak yapılabildi. Ayrıca AB bu ülkelere, üyelik için hızlı bir süreç beklememelerini de açıkça ifade etti.
Sırbistan Ticaret Odası'ndan Marko Cadez, "Batılı yatırımcıların tersine Türk yatırımcılar gelişmemiş bölgelere gidiyorlar" dedi.
Ticaret Odası'nın verilerine göre son bir yılda Sırbistan'da 20 Türk fabrikası ya faaliyete geçti ya da inşaatı sürüyor.
Türkiye ile AB üyeliği peşindeki altı doğu Balkan ülkesi arasındaki ticaret hacmi yıllardır sürekli yükseliyor. 2002'de 435 milyon dolar olan bu hacim 2016'da, üçte biri Sırbistan ile olmak üzere 3 milyar dolara çıktı.
Kosova'da bir havalimanı ve enerji iletim şirketi satın alarak bu ülkeye 340 milyon euro (400 milyon dolar) yatırım yapmış olan Türkiye, bu ülkenin üçüncü büyük yatırımcısı.
YUMUŞAK GÜÇ
Avrupa'da bazı çevreler, Türkiye hem iş ve ticaret anlaşmalarıyla hem de kültürel olarak gücünü yansıttıkça, bu bölgenin Türkiye'nin etki alanına kayacağından rahatsızlık duyuyorlar.
Adının açıklanmasını istemeyen bir Batılı diplomat, "Verilere göre bölgenin birinci ticaret ortağı AB, ancak bazı AB üyeleri, Türkiye'nin bölgedeki yumuşak gücünden rahatsız" dedi.
Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu ancak etnik farklılıkların hüküm sürdüğü Bosna'da Türkiye, camilerin ve Osmanlı anıtlarının onarımı için 300 milyon euro harcadı.
Avrupa ülkeleriyle ilişkileri gergin olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, dün Bosna'nın başkenti Saraybosna'da Avrupalı Türk seçmenlerle bir seçim toplantısı yaptı. bu ay Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile yaptığı görüşmede, "Bizim Balkanlardaki faaliyetlerimizden ve Sırbistan ve Bosna-Hersek ile kurduğumuz ilişkilerden rahatsız olanlar var" demişti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise, Nisan ayında Avrupa Parlamentosu'nda yaptığı bir konuşmada AB'nin yakın zamanda genişleme ihtimali olmadığını ima etti.
"Balkanların yüzünü Türkiye'ye ya da Rusya'ya döndüğünü görmek istemiyorum ama bugün 28, yarın 27 üyeyle başa çıkmakta zorlanan bir Avrupa'nın kuralları değişmeden koşa koşa 30, 2 üyeye çıkma kararı almasını da istemiyorum."
Avrupa, örgütlü suçlar ve sınır anlaşmazlıkları gibi sorunlar taşıyan Balkanlar bölgesine açılmaktan çekiniyor.
Halbuki Türkiye, dinden, eğitime ve popüler kültüre kadar uzanan her yolla ifade ettiği farklı bir yaklaşım izliyor.
Kosova'da araştırmacı habercilik portalı Insajderi.com editörü Vehbi Kajtazi, "Sanırım Türk etkisi din ve dini yatırımlarla devam edecek. Kültürel etkinin ise Türk filmleri, dizileri ve okulları yoluyla daha da büyümesi beklenebilir" dedi.
Türkiye 2000 yılından bu yana birçok bölgesel girişimde yer alarak Bosna ile Sırbistan arasında ve Bosna ile Hırvatistan arasında daha yakın ilişkiler kurulmasını destekledi. Bu ülkeler 1990'lı yıllarda Yugoslavya'nın dağıldığı dönemde birbirleriyle savaşmışlardı.
Türkiye bu yılın başında, Belgrad ile Saraybosna arasında bir karayolunun yapımını da finanse edeceğini açıkladı.
Bir Alman kuruluşu için Türkiye'nin bölge üzerindeki etkisini araştıran Alida Vracic, "Türkiye bölgedeki her türlü tarihi, kültürel ve kişisel bağlarını, daha güçlü ilişkiler kurmak için kullanmayı başardı" dedi.
"Sanırım bu, Avrupa Birliği yetkililerine Türkiye'den ders alıp, bölge ile daha güçlü ilişkiler kurmaları ve etkilerini artırmaları için bir örnek olmalı."
Haberin orijinali için tıklayınız: ÖNEMLİ: Bu haber, linkleri yukarıda belirtilen haber ya da haberlerden derlenmiştir. Tam çevrilmiş metin olmayabilir.
(Haberi çeviren Ayşe Sarıoğlu; Redaksiyon Tülay Karadeniz)