Jan Strupczewski / Marcin Goettig
BRÜKSEL/VARŞOVA, 21 Aralık (Reuters) - Avrupa Komisyonu dün ilk kez yaptığı bir uygulamayla, Polonya'yı, demokrasiyi tehdit ettiğini söylediği yargı reformunu geri çekmesi için uyardı ve diğer AB üyelerinden aksi halde Polonya'ya karşı yaptırım uygulamaya hazırlanmalarını istedi.
AB'nin icra organı olan Komisyon Varşova'daki sağcı hükümetten iki yılı aşkın süredir bu adımı atmasını istiyor ancak sonuç alamıyor.
Komisyon, iktidardaki Yasa ve Adalet Partisi'ne (PiS) istediği değişikliği yapması için üç ay süre verdi.
Ancak bu uyarıya boyun eğmeyen Polonya, Macaristan'daki benzer eğilimli hükümetin, Varşova'nın AB'deki oy kullanma hakkını askıya alabilecek olan en ağır yaptırım için gereken kararın alınmasını veto edeceğine güveniyor.
Macaristan hükümeti Salı günü bu konuda yaptığı açıklamada, Komisyon'un kararının Polonya'nın egemenliğini ihlal ettiğini söylemişti.
Komisyon, Almanya ve diğer Batılı üyelerin de desteklediği kararında, iktidar partisinin lideri Jaroslaw Kaczynski'nin yargıda atamalar yapma yetkisini elinde toplamasının, AB normları için "varoluşsal" bir tehlike olduğunu söyledi.
AB'nin anayasası niteliğindeki Lizbon Antlaşmasında 7. madde olarak yer alan ve "nükleer seçenek" adıyla bilinen bu yaptırımın kullanılması için ilk kez yapılan bu girişim, eski komünist ülkelerdeki Avrupa entegrasyonu karşıtı kesimlerle yaşanan gerilimin ne denli arttığını gösteriyor.
Gerilim, Batılı üyelerin AB'nin ikinci büyük ekonomisi olan İngiltere'nin bloktan ayrılacak olmasının AB bütçesine vuracağı büyük darbe nedeniyle, üyelere yapılacak yan ödemeleri kısmaya hazırlandığı bir ortamda yaşanıyor.
Avrupa Komisyonu dün yaptığı yazılı açıklamada, "Komisyon bugün, Polonya'da hukukun üstünlüğü kuralının ciddi olarak ihlali tehlikesinin açıkça var olduğu kanısına varmıştır" dedi.
"Polonya'da yapılan yargı reformları, ülkedeki adli yapının artık iktidar çoğunluğunun elinde olduğu anlamındadır. Yargı bağımsızlığının bulunmadığını gösteren bu durum, AB yasalarının etkin olarak uygulanması hakkında ciddi sorular yaratmaktadır."
Milliyetçi PiS ise karşılık olarak, reformların gerekli olduğunu savundu ve Komisyon'u gerçeklere değil, siyasete dayalı kararlar almakla suçladı.
PiS sözcüsü Beata Mazurek gazetecilere yaptığı açıklamada, "Bu, muhalefetin PiS'i Avrupa Komisyonu'na şikayet etmesinin sonucu olduğu kadar, mültecileri, Müslümanları istemediğimiz ve Polonyalıların güvenliğini önemsediğimiz için oluyor" dedi.
Avrupa karşıtı olan PiS, 2015 yılında iktidara geldiğinden bu yana mahkemeler, medya ve göç politikası hakkında kendi kararlarını vermek için Komisyon ile çelişiyor.
Polonya'yı eleştiren Komisyon üyeleri, PiS'in politikada otoriterliğe dönük olduğunu ve AB'nin demokratik değerlerine zarar verdiğini söylüyorlar ve özellikle adli yapıdaki reformları buna örnek gösteriyorlar.
Komisyon bundan sonraki adımda, diğer AB hükümetlerinden Polonya'nın yargıda yaptığı değişikliklerin AB değerlerinin "ciddi ihlali yönünde açık bir risk" doğurduğunu deklare etmelerini isteyecek.
(Haberi çeviren Ayşe Sarıoğlu; Redaksiyon Birsen Altaylı)