(Hisse, altın ve gayrimenkul sertifikası hakkındaki açıklamalar eklendi)
Bernardo Vizcaino / Can Sezer
İSTANBUL, 19 Nisan (Reuters) - Türkiye'deki faaliyetlerini büyütmek isteyen İslam Kalkınma Bankası (İKB) ISDBA.UL , Borsa İstanbul'un yüzde 10'luk hissesini satın almayı planladığını açıklarken, Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı yıl sonuna kadar bitirilmesi planlanan görüşmelerin ardından borsaya yeni bir ortak alınmayacağını ve 2018'de halka açılmasının planlandığını söyledi.
İKB'nin işbirliği ve kaynak yönetiminden sorumlu yetkilisi Abdulhakim Elwaer, Reuters'a yaptığı açıklamada Suudi Arabistan merkezli İKB'nin Türkiye'de İslami finansı yaygınlaştırma çabaları çerçevesinde Borsa İstanbul ile görüşmeleri iki veya üç ay içerisinde tamamlamayı beklediklerini belirtti.
Faaliyetlerini genel olarak 57 ülkeden oluşan üyelerine ticari finansman ve hibe sağlamak üzerine yoğunlaştıran İKB nadiren hisse yatırımında bulunuyor.
Reuters'a dün açıklamalarda bulunan Elwaer, "Büyük resim İKB'nin Türkiye ile olan işbirliği; bu yalnızca girişimlerden bir tanesi. Türkiye'nin küresel bir İslami finans merkezi olarak kalkınmasına katkıda bulunmak istiyoruz" dedi. ile Borsa İstanbul arasında Kasım ayında mutabakat zaptı imzalanmıştı. Elwaer görüşmelerin şu anda alınacak payın büyüklüğü ve takvim üzerine yoğunlaştığını belirtti.
Reuters'ın sorularını yanıtlayan Borsa İstanbul YKB Karadağ ise, İKB'nin Borsa İstanbul'dan pay alımı için görüştüğünü teyit ederek, "Borsa İstanbul'dan pay almak istiyor. Üzerinde görüşüyoruz. Görüşmeleri üç ay, olmazsa yıl sonuna kadar bitirmek ve sonrasında halka arza bakmak istiyoruz" dedi.
İKB ile öngörülen işbirliğinin önemli sonuçlarından birinin sukuk ve benzeri finansal araçların geliştirilmesi olduğunu belirten Karadağ, ayrıca İslam ülkeleri arasında altın transferinin ticaret ve takas açısından kolaylaştırılmasını amaçladıklarını belirtti.
Karadağ, ayrıca Borsa İstanbul'un küresel bir finans platformu olma hedefi kapsamında daha önce ABD merkezli Nasdaq OMX NDAQ.O ile, 2015'te ise Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile stratejik ortaklık anlaşması imzaladığını hatırlatarak, İKB ile bir anlaşmaya varılması halinde Borsa İstanbul'un bu hedefi yakalayacağını söyledi.
Karadağ, Borsa'nın İKB dışında Asya'dan bir stratejik ortak arayıp aramayacağı sorusuna, "İKB olursa düşünmüyoruz. Ama eğer olmazsa Körfez'den, Asya'dan stratejik bir ortak alabiliriz. Ama zorunlu değil. BIST'in halka arzını ise 2018'de yapacağız" dedi.
Nasdaq OMX'in Borsa İstanbul'da yüzde 7, EBRD'nin ise yüzde 10 payı bulunuyor.
Karadağ, BIST'ta hisse sahibi olan EBRD'nin yüzde 10'luk payının İKB ile takas edilmesinin söz konusu olup olamayacağı sorusuna ise, "EBRD'nin 1 Ocak ile 31 Mart 2018 arasında kullanabileceği bir satış opsiyonu var. Biz bunu alalım diye teklifte bulunduk ama kabul etmediler. Çünkü çok iyi fiyattan aldılar" dedi.
İKB'den finansman sağlayan dördüncü büyük ülke olan Türkiye, 1977 yılından bu yana kurumdan 10 milyar dolar değerinde finansman aldı. Bu rakamın üçte biri geçen iki yıl içerisinde geldi.
İKB çoğunlukla finans ve ulaşım sektörlerinde kullanılmak üzere Türkiye'ye 2015 yılında 1.4 milyar dolar ve 2016 yılında 1.5 milyar dolarlık finansman sağladı. Bu finansmana Eximbank'a sağlanan 270 milyon dolar ve Vakıf Katılım Bankası'na sağlanan 300 milyon dolar kaynak da bulunuyor.
BORSA İSTANBUL VE HALKA ARZLAR
Karadağ, referandumun ardından borsada halka açık şirket sayısını artırmak istediklerini belirtti.
Bu yıl içinde sayıları 10'a yakın şirketin halka arzı için görüşme yürüttüklerini belirten Karadağ, "Küçük ölçekli şirketler değil... Halka arzının Mayıs-Haziran ayında yapılması için üzerinde çalıştığımız şirketler var" dedi.
Karadağ hisse piyasasının derinleştirilmesini istediklerini de ifade ederek, borsaya kote 403 şirketin halka açık bölümlerinin piyasa değerinin şu an 76 milyar dolar olduğunu belirterek, "Bunun 2023 yılına kadar 600 milyar dolara yükseltilmesini hedefliyoruz... ana hedeflerimizden biri de halka açık kısımlarının oran olarak da artırılması" dedi.
Karadağ, herhangi bir ayrıntı vermemesine karşılık banka mevduata verilen benzer bir güvencenin sermaye piyasası araçlarına da getirilebileceğini ifade ederek, "Mevdatta olan güvence veya benzeri, hisse veya sermaye piyasası ürünlerinde neden olmasın? Bir limit de olmalı, onu çalışıyoruz" dedi.
SERTİFİKA ÜRÜNLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ
Borsa İstanbul'da yatırımcı sayısını ve piyasa derinliğini artırmak için hisse dışındaki ürünlerin çeşitliliğini artırmak istediklerinin altını çizen Karadağ, "Proje sertifikaları, gayrimenkul sertifikaları ve sertifikaların diğer türleri üzerinde çalışıyoruz" dedi.
Geçen ay tamamlanan ilk gayrimenkul sertifikası ihracının beklenilen taleple karşılaşmadığını belirten Karadağ, bu ürünlerin tanıtımını artıracağını söyledi.
Türkiye'den ve Körfez Arap ülkelerinden inşaat projelerinin gayrimenkul sertifikaları aracılığıyla borsada ihraç edilmesini öngördüklerini belirten Karadağ, "Bu amaçla Balkanlar ve Körfez ülkelerinden de inşaat firmalarıyla görüşüyoruz" dedi.
ALTINA DAYALI ÜRÜNLER
İKB ile işbirliği kapsamında altına dayalı sermaye ürünlerini çeşitlendirmeye çalışacağını belirten Karadağ, öncelikli olarak EFT üzerinden doğrudan altın transferini başlatmak istediklerini söyledi.
Altına dayalı sermaye piyasası ürünlerini Türkiye içi ve dışında ödeme sistemi olarak kullanabilmek için çalışma yürüttüklerini ifade eden Karadağ, "Altın hesapları bankalarda tutuluyor ama hepsinin standardı farklı. Biz önce ülke içinde bankalar arası gram altın EFT'si mümkün hale gelsin istiyoruz. Daha sonra yurt dışında da altının EFT'si için yolları kolaylaştıracağız" dedi.
VARLIK FONU İLE DAHA FAZLA YABANCI YATIRIMCI ÇEKEBİLİRİZ
Aynı zamanda Türkiye Varlık Fonu'nun (TVF) yönetim kurulu üyesi olan Karadağ basın toplantısında son olarak yurtdışından hem Türkiye hem de borsaya yatırımcı çekmek için ölçek yakalanması gerektiğinin ve TVF'nin bu ölçeği yarattığının altını çizdi.
TVF'nin aktiflerinin hedeflenen 200 milyar dolar düzeyine geldiğini belirten Karadağ, TVF gibi büyük bir yapının arkasında durduğu menkul kıymetlerin büyük ölçekli fonlar tarafından tercih edilecek ölçeğe ulaştığını söyledi.
"Yabancı yatırımcıyla konuşurken belirli finansal büyüklüğün üzerinde olmanızı istiyorlar. TVF sayesinde Körfez, Avrupa ve ABD'dekiler dahil birçok finansal kurum ile konuşabilir oluyoruz" dedi.
Karadağ, temeli atılan Çanakkale köprüsü ve inşaatı süren İstanbul üçüncü havalimanının finansal bir ürün olarak TVF bünyesinde modellenip uluslararası piyasalarda yatırım yapılabilir bir ürün haline getirilebileceğini değerlendirmesinde bulundu. (Habere katkıda bulunan Akın Aytekin Redaksiyon Birsen Altaylı)