* Modernize edilen ve özgün geliştirilen iki ayrı uçak üretilecek, yatırım $1.5 mlyr
* TRJ328 adlı 32 kişilik uçak 2019'da üretime geçecek
* TRJ628 adlı 70 kişilik model 2023'e kadar ilk uçuşunu yapacak (Alıntılar, tasarım ve üretime dair ayrıntılar ayrıntılar eklendi)
Can Sezer
İSTANBUL, 27 Mayıs (Reuters) - Türkiye iki farklı yolcu uçağının 2023 yılına kadar üretilmesi için çalışmalara başlarken, uçakların geliştirilmesi ve üretimi için yaklaşık 1.5 milyar dolar yatırım yapılacak.
Ulaştırma Bakanlığı'nın başlattığı ve Savunma Sanayi Müsteşarlığı bünyesinde yürütülen projenin ayrıntılarını açıklayan Başbakan Ahmet Davutoğlu, "Türkiye kendi savunması için neye ihtiyaç hissediyorsa kendi mühendisleri ve sermayesi ile hayata geçirecek. Bu çerçevede çok önemli bir karar almamız gerekiyor bu da milli bölgesel uçak" dedi.
Yerli uçak projesinin tüm yürütme, tasarım ve imalat süreçlerinin yönetilmesinden sorumlu STM'nin Genel Müdürü Davut Yılmaz ise gazetecilere yaptığı açıklamada, 32 ve 70 kişilik iki uçağın geliştirme ve üretimi için yapılacak toplam yatırımın yaklaşık 1.5 milyar dolar olduğunu ifade etti. Davutoğlu uçakların üretime olabildiğince hızlı başlanması için sivil havacılık sertifikasyonu olan Dornier tipi bir uçağı baz alacak 32 kişilik yolcu uçağının 2019'da seri üretime başlayacağını söyledi.
Yılmaz'ın verdiği bilgiye göre, 32 kişilik uçak üretime geçerken, 70 kişilik uçağın tasarım ve geliştirilmesi de devam edecek.
Davutoğlu geliştirmenin 2020'de tamamlanıp, ilk uçuşunun 2023'te yapılmasının planlandığını ifade etti.
Toplantıda verilen bilgiye göre, Savunma Sanayi İcra Komitesi (SSİK) tarafından iki uçağın ana yüklenicisi olarak STM Savunma Teknolojileri Mühendislik görevlendirildi. Uçağın geliştirilmesi için STM ile ABD'li Sierra Nevada Corporation (SNC) arasında da bugün bir mutabakat anlaşması yapıldı.
Yerli 32 kişilik uçağın alt sistemlerinin üretimi savunma sanayi şirketlerinden STM önderliğinde, TAI, Aselsan ASELS.IS , TEI, Havelsan, THY Teknik, Alp Havacılık, Kale Havacılık, TCI, TSI ve diğer şirketler tarafından yapılacak.
YATIRIM $1.5 MLYR, ÖNCE MODERNİZASYON SONRA ÖZGÜN ÜRETİM
Yerli uçak projesinin tüm yürütme, tasarım ve imalat süreçlerinin yönetilmesinden sorumlu STM'nin Genel Müdürü Davut Yılmaz, 32 kişilik olan uçağı bir an önce hayata geçirmek için sivil havacılık sertifikasyonu olan Dornier 328 model uçağın tüm fikri ve sınai mülkiyet haklarının satın alındığını ve seri üretimin 2019'da başlayacağını belirtti.
Seri üretim öncesinde aviyonik sistemler başta olmak üzere Dornier 328'in modernizasyonu yapılacak ve 2017 yılında ilk test uçuşuna geçilecek.
Üretim tesislerinin izin alınarak kurulmasının ardından ABD'li Sierra Nevada Corporation (SNC) tarafından hem Türkiye hem de ABD'deki üretim tesislerinde 5'er tane olmak üzere 2019'da yılda 10 adet ile üretim başlayacak. Üretim kademeli olarak 2022'de yılda 48 adete yükselecek.
Türkiye'de üretimi yapacak şirketin yapısının henüz belli olmadığını ifade eden Yılmaz, SNC'nin şirkette payının olacağını ifade etti.
Uçağın jet motorlu cinsi TRJ328-310 Jet, pervaneli turboprop cinsi ise TRJ328-150 TP adıyla üretilecek. TRJ Turkish Regional Jet, yani Türk Bölgesel Jeti ifadesinin kısaltması olarak kullanılıyor.
Sıfırdan geliştirilmesi halinde sivil uçakların uçuşa başlamak için gerekli sertifikasyonu almasının en az 10 yıl sürdüğüne dikkat çeken Yılmaz, kanıtlanmış bir tasarımı baz alarak TRJ628 adlı 70 kişilik uçağın geliştirilmesinin daha kısa sürede tamamlanacağını söyleyerek, "Bir yandan 328 ile bir uçağı modernize ederken, bir yandan diğerini geliştireceğiz ve bu süreyi 6 yıla indireceğiz. 628'i geliştirirken 328'i referans alacağız, onun genlerini taşıyan ama ondan bağımsız bir uçak olacak" dedi.
ÜRETİM VE İHRACAT İÇİN PAZARI İNCELEDİK
Yılmaz, üretilecek uçakların ihraç edilmesinin de planlandığı projede öncelikli olarak rekabetin düşük olduğu segmente girilmesinin planlandığını ifade etti.
Yılmaz, uçağın fikri mülkiyeti Türkiye'de olduğu için herhangi bir ihracat engelinin bulunmadığını ifade ederek, "30 kişiye kadar uçak pazarında oyuncu yok, biz 32 kişilik model ile oyuncu olmayan bir pazara gireceğiz. Devamında 628 ile üstündeki 40-70 kişilik Embraer, Bombardier gibi üreticilerin olduğu pazara gireceğiz. 100 kişinin üzerindeki pazar ise çok rekabetçi" dedi.
Uçak yolcu taşımanın yanı sıra ambulans, deniz karakol uçağı, askeri nakliye, istihbarat, özel harekat uçağı olarak da görev alabiliyor.
Jet motorlu 32 kişilik uçağın hızı 750 kilometre, menzili 3,720 kilometre olacak ve 1,400 metrelik kısa pistlerden kalkabilecek. Turboprop modeli ise 620 kilometre hıza ve 1,850 kilometre menzile sahip olacak.
Yine jet ve turboprop motorla üretilecek 628'in hız, menzil ve diğer teknik detayları tasarım ve geliştirme aşamasında belirlenecek.
(Habere katkıda bulunan Tülay Karadeniz; Redaksiyon Birsen Altaylı)