(Yeni görüş ve ayrıntılar eklendi)
Behiye Selin Taner / Can Sezer
İSTANBUL, 27 Mart (Reuters) - TCMB'nin adımları ve swap piyasasında TL likiditesinin kuruması sonucu faizlerde görülen sert yükselişin etkisiyle 5.30'lu seviyelere kadar gerileyen dolar/TL öğleden sonra tekrar yükselişe geçerken, lokallerin yoğun döviz talebinin görüldüğü belirtiliyor.
Öte yandan TL likiditeye ihtiyaç duyan yabancıların diğer varlıklarda satışa geçmesi TL cinsi varlıklarda ayrışmaya neden oldu. Son atılan adımlar TL'yi bir miktar sakinleştirse de yoğun hisse ve tahvil satışlarının etkisiyle kayıpların yüzde 6'yı aştığı BIST-100 Ocak'tan bu yana en düşük seviyeye gelirken, yükselişin hızlandığı tahvil faizleri de bu yılın en yüksek seviyelerine geldi.
Yerli yatırımcıların son iki günde 2.5 milyar dolar civarında döviz aldığı tahmin edilirken, analistler genelde swap piyasası üzerinden sağlanan TL ile Türkiye hisse senedi ve tahvil piyasasına giren yabancı yatırımcıların, şu anki TL sıkışıklığı nedeniyle ellerindeki hisse senedi ve tahvilleri sattığını ifade ettiler.
Gece saatlerinde 5.3009 seviyesine kadar gerileyen dolar/TL gün içinde 5.4650'ye kadar yükseldikten sonra saat 1806'da 5.4351/5.4450 seviyesinde bulunuyor. Böylece TL Cuma kapanışına göre yüzde 5.8 değer kazanırken, dünkü kapanışa göre yüzde 2.2 değer kaybetti
Sepet bazında TL aynı saatte 5.7722/5.7841, euro/TL ise 6.2032/6.2156 seviyesinde bulunuyor.
"Lokaller dün 1 milyar dolar döviz aldı, bugün ise tutar 1.5 milyar dolar yaklaşmış olabilir" diyen bir bankacı, "Bireylerin çok ciddi döviz talebi oldu, yabancıdan da bir miktar satış geldi. Borsadaki satış TL sıkışıklığının göstergesi, bu çerçevede 10 yıllık tahvil faizi de sert yükseldi. Yetkililerin adeta çay kaşığı ile sağladığı faiz düşüşünü kepçeyle geri verdik" dedi.
Dövizde Ağustos sonrasında olduğu gibi Cuma günkü yüzde 6'lık yükseliş ve son gelişmelerin etkisiyle algının bozulduğunu ve halkın paniklediğini söyleyen aynı bankacı, "Swap tarafında ise gelinen seviyeler inanılmaz. Bu seviyeler de kimse TL'de kısa pozisyonda kalamaz dolayısıyla pozisyonlar önemli ölçüde azaltılacaktır. Kısa vadede hatta Cuma'dan itibaren normalleşme görebiliriz. Tabii normalleşmeden kastım 3 haneli seviyeler" dedi.
Londra swap piyasalarında geçen hafta yüzde 24, dün yüzde 330 seviyesinde olan gecelik vadede TL faizi bugün yüzde 1,200'e kadar yükseldi.
Öte yandan geçen hafta yüzde 22, dün yüzde 125 seviyesinde olan haftalık vadede TL faizi yüzde 295 seviyesinde.
BIST-100 endeksi .XU100 bugün 90,523 puana kadar geriledikten sonra saat 1809'da yüzde 5.7 kayıpla 91,855 puanda bulunuyor. Endeksin dolar/TL'nin keskin yükseldiği Cuma gününden bu yana kaydettiği kayıp bugün bir ara yüzde 7.5'i aştı.
Tahvil bono piyasasında ise iki ve 10 yıllık gösterge tahvil faizleri bugün itibarıyla bu yılın en yüksek seviyelerine gelmiş durumda.
31 Ocak'ta yüzde 14.27 seviyesine kadar gerileyen 10 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi dün valörde son işlemde yüzde 17.35 seviyesindeydi. Bugün ise spot piyasada yüzde 18.23 seviyesinden kapandıktan sonra valörde bu yıl gördüğü en yüksek seviye olan yüzde 18.96'ya kadar yükseldikten sonra yüzde 18.21 seviyesinde. Böylece 10 yıllık tahvil faizi bu yıl gördüğü en düşük seviyeye göre 469 baz puan yükseliş kaydetti.
İki yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi ise 16 Ocak'ta yüzde 17.98'e kadar gerilemişti. Dün valörde son işlemde yüzde 19.98 seviyesinde olan gösterge 2 yıllık tahvilin bileşik faizi bugün yüzde 20.53 ile bu yılın en yüksek seviyesine geldi. Buna göre 2 yıllık tahvil faizindeki yükseliş bu yıl gördüğü en düşük seviyeye göre 255 baz puan oldu.
İlgili tahvilin faizi spot kapanışta yüzde 20.45 seviyesindeydi.
TL'nin Cuma günü sert değer kaybetmesinin ardından Türk bankaları Londra'daki swap piyasasına TL vermeyi azalttı. Bunun sonucunda swap piyasasında Cuma'dan bu yana yükselen gecelik faizler yüzde 700'ü aşarak bu piyasadan TL sağlayan yatırımcıların maliyeti artan TL pozisyonlarını kapatmak için TL bulmaya çalışmasına yol açtı. merkezli stratejist Murat Gülkan, Londra'dan swap ile TL yaratan yatırımcıların spekülasyon amacıyla olduğu gibi TL varlıklarda pozisyon taşımak için de bu işlemleri yaptığını söyleyerek, "Ve bu ikincisi, birincisinden kat be kat fazla. Londra'da Türk bankalarının sağladığı likiditeyi sınırlayarak Türkiye'ye yatırım yapan bu yatırımcıları da cezalandırmış oluyorsunuz. Pahalı ve volatil fonlama büyük ihtimalle Türk varlıklarının fiyatlarına yansıyacaktır. Bono ve hisse piyasasında görülen sert satışlar da büyük ihtimalle bundan kaynaklanıyor" dedi.
LOKAL-OFFSHORE KOTASYONLARDA MAKAS OLUŞTU
Teorik bir fiyat olan swap faizlerindeki yükseliş bankalararası piyasada yabancı bankaların dolar/TL kotasyonları ile yurtiçi lokal bankaların spot yani vadeli olmayan kotasyonları arasındaki farkın açılarak yüzde 2'ye yaklaşmasına neden oldu.
Gülkan, swap piyasasındaki faizlerin yükselmesinin normalde dolar/TL forward kurlarını etkilediğini ancak Londra'daki TL likiditesinin kuruması sonucu son birkaç günde oluşan karmaşanın spot kurları da etkilediğini söyleyerek, "Normal koşullarda son derece likit ve etkin bu piyasada şimdi yurtiçi ve yurtdışı spot dolar/TL kotasyonlar arasında yüzde 2'ye yakın bir fark oluştu. Böyle bir durumu TL'nin konvertibiliteye geçmesinden bu yana ilk defa gözlemliyoruz" dedi.
Bankalararası piyasada yabancı bankaların dolar/TL kotasyonları TRY=W saat 1810 itibariyle 5.43'lü seviyelerden geçerken, on shore olarak adlandırılan yurtiçindeki bankaların kotasyonları TRY=TR 5.32 civarında bulunuyor. İşlemler ise off shore kotasyonların bulunduğu seviyelerden geçiyor.