(Ayrıntılar ve ticari araç pazarı değerlendirmesi eklendi)
İSTANBUL, 9 Temmuz (Reuters) - Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Kudret Önen, ana sanayinin yıl sonu üretim ve ihracat hedefini sınırlı olarak yükselttiğini belirtirken, yeni modellerin üretim planlama döneminin geldiğini ve sektör için yeni yatırım çekecek bir vizyon ortaya konulması gerektiğini söyledi.
Önen, gazetecilere yaptığı açıklamada toplam kurulu kapasitesi 1.9 milyon araç olan sektörün yıl sonu üretim hedefinin Mart ayında açıklanan 1.65 milyon adet düzeyinden 1.7 milyon adete yükseltildiğini söyledi.
Yılın ilk altı ayına bakıldığında, OSD verilerine göre ana sanayi üretimi yüzde 20 artışla 869,158 adete çıkarken, aynı dönemde otomobil üretimi ise yüzde 36 artarak 601,586 adete yükseldi.
Bu hedef geçen yıl rekor kırarak 1.49 milyon adet olan üretimin bu yıl da yüzde 14 artacağına işaret ediyor. Üretimdeki artışta en büyük rolü oynayan ise son iki yılda devreye giren ihracat odaklı yeni otomobil modelleri.
OSD verilerine göre sektörün ihracatı ilk altı ayda yüzde 29 ile üretimden daha hızlı arttı. Toplam ihracat 714,284 adete yükselirken, otomobil ihracatı yüzde 48 artarak 504,466 adete çıktı. Hafif ve ağır ticari araç üretimi ise yüzde 2 düşüşle 209,918'e geriledi.
OSD'nin yıl sonu ihracat adet hedefi ise 1.35 milyon araç ve 27 milyar dolardan, 1.4 milyon adetin üzerine ve 28 milyar dolara yükseltildi. Yıl sonu hedefleri geçen yılın gerçekleşmelerine göre adet bazında yüzde 23, dolar bazında yüzde 16 artışa işaret ediyor.
Önen, ana sanayinin otomobil üretiminde kapasite kullanım oranının Haziran sonu itibariyle yüzde 100'e yükseldiğine dikkat çekerek, üretim kapasitesinin artması için yeni yatırım gelmesi gerektiğini belirtti.
Mevcut büyük ölçekli otomobil fabrikalarının genişleyecek yeri kalmadığını, o nedenle mevcut fabrikalarda kapasite artırımına gitme ihtimali olmadığını ifade eden Önen, "Yeni yatırımlar için her taraf sıkıştı. Yeni yatırım artık sıfırdan yatırım demektir. Bugünden sonra otomobilde yeni yatırım çekmek istiyorsak... hükümetin çok farklı teşviklerle gitmesi lazım" dedi.
Otomotiv sanayi Ford Otosan FROTO.IS , Tofaş TOASO.IS , Toyota, Oyak Renault ve Hyundai Assan'ın ihracat ağırlıklı modelleri, diğer ülkelerdeki fabrikalarına rağmen uluslararası ortağı Türkiye'de üretmek için ikna etmesiyle birlikte 2015'ten bu yana hızla büyüdü.
Otomotiv sektöründe yeni modellerin ömrü, daha uzayabilse de ortalama yedi yıl olarak görülüyor. Bu durum Türkiye'deki fabrikaların beş yıl sonra tekrar yeni modeller üretmeye başlaması gerektiğini ve uluslararası ortaklarını yeni modelleri Türkiye'de üretmek için ikna etmesi gerekeceğine işaret ediyor.
Önen, "Birileri birkaç yıl içinde karar verecek, buralarda bu modelden sonra ne yapacağız diye. Bu aralar da tam zamanı" diyerek yatırım kararlarının alınma sürecinin yaklaştığına işaret etti.
Önen ana sanayi yatırımlarını yapacak şirketlerin göz önüne aldığı unsurları yeni fabrika yatırımlarının nereye yapılacağı, ne teşvik verileceği, ana ve yan sanayinin demiryolu ve limanlara doğrudan bağlantısı olup olmaması olarak özetleyerek, "Bizim derdimiz vizyon ve ileriye dönük misyonumuzu çıkarmak. Ona göre otomotiv sanayinin nereye gideceğine karar vermek" dedi.
ÜRETİMDE KIRILIMA BAKILDIĞINDA TİCARİDE SORUN VAR
OSD'nin pazar verilerine bakıldığında ise vergilerdeki artış nedeniyle öngörülebilir bir yavaşlama içinde olan otomobil pazarına karşılık, hafif ticari araç pazarında iki yıldır süregelen, ağır ticari araç pazarında ise keskin bir daralma olduğu görülüyor.
Otomobil pazarında öngörülen yüzde 9-10 daralmaya rağmen üretimin küresel ihracat odaklı olması sayesinde kapasite kullanım oranı ilk yarı itibariyle, geçen yılki yüzde 85 düzeyinden sektör için sıra dışı olan yüzde 100'e çıktı.
Ancak hafif ticari araç pazarındaki yüzde 5 daralma nedeniyle, hafif ticari araç üretim kapasitesi kullanım oranı geçen yılki yüzde 86 düzeyinden yüzde 81'e indi.
Ağır ticari araç pazarı ise geçen yılın ilk altı ayında yüzde 46 daraldıktan sonra, bu yılın ilk altı ayında da yüzde 24 daralarak 9,500 adete düştü. Üretimin ihracata yönlendirilmesine rağmen kapasite kullanım oranı yüzde 46'da bulunuyor.
Türkiye'de ağır ticari araç üreticileri arasında Mercedes Benz Türk, MAN Türkiye, Ford Otosan kamyon birimi, Temsa ve Anadolu Isuzu bulunuyor.
Uzmanlar fabrikaların yüzde 70'in üzerinde kapasite kullanımı yakalamadan yeterince kârlı ve verimli olamadıklarına dikkat çekiyorlar.
Önen, iç pazardaki daralma nedeniyle hafif ticari araç, kapasite kullanım oranlarındaki keskin gerileme nedeniyle de ağır ticari araç pazarına destek verilmesi gerektiğini belirtti.
Türkiye'nin ihracat odaklı üretimde ölçeği hafif ticari araç modelleriyle yakaladığını hatırlatan Önen, "Pazarın ufalamasını bizim bir yerde toparlamamız lazım. Türkiye'yi otomotivde bu hale getiren hafif ticari araçlardaki başarımız. Bunu bizim bırakmamamız lazım" dedi. Ağır ve hafif ticari araç pazarı için "acil çözüm istiyoruz" diyen Önen ve ticari araç pazarının canlanmaması halinde yatırımların azalacağını belirtti.
OSD'nin ticari araç satışlarını artırma önerileri arasında yaşlı araçların parktan çekilmesini sağlayacak düzenlemelere gidilmesi ve ticari araçlarda kiralamaya izin verilmesi bulunuyor.