(Görüş tablo, hisse fiyatları, vergi tablosu eklendi)
Can Sezer
İSTANBUL, 24 Eylül (Reuters) - Otomobil satışlarında alınan Özel Tüketim Vergisi'ne (ÖTV) esas matrah tutarlar artırılarak efektif vergi yükünün azaltılmasıyla pazarın neredeyse tamamını oluşturan küçük motorlu araç fiyatlarında sınırlı düşüş olacağını tahmin ediliyor. Analistler matrah düzenlemesiyle şirketlerin kar marjlarında kurdaki yükselişten oluşan erimenin önüne geçebileceğini belirtiyorlar.
Bugünkü resmi gazetede yayımlanan düzenlemeye göre otomobillerde Özel Tüketim Vergisi'ne (ÖTV) esas matrahlar artırıldı. Sıfır araç satışlarında matrahlarda yapılan artışla ÖTV oranlarının daha geniş fiyat aralıklarına uygulanacak.
Araçların satışında uygulanan ÖTV oranlarında ise herhangi bir değişiklik yapılmadı.
TEB Yatırım analisti Akif Daşıran, düzenleme sayesinde matrah tutarlarının kur nedeniyle yükselen fiyatlara yaklaştığını ifade ederek, "Kurdaki ve maliyetlerdeki artışın geçen aylarda araç fiyatlarına yansıdığı göz önüne alındığında vergi yükünü sınırlı olarak azaltan bir adım" dedi.
Daşıran düzenlemenin otomobil üretici ve satıcılarının kâr marjlarına etkisine dikkat çekti. "Talep tarafında belirgin bir etki beklemiyorum. Ancak yılın son çeyreğinde kâr marjlarında oluşacak erimenin önüne geçtiği kanaatindeyim. Otomotiv pazarında rekabetin yoğun olduğu son çeyreğe önceki matrah tutarlarla girmiş olsaydık üretici ve satıcıların dördüncü çeyrek kâr marjları eriyebilirdi" dedi.
Yeni otomobil satışlarında alınan vergi motor hacmi ve matrah olarak adlandırılan temel satış fiyatına göre belirleniyor. Hacim ve matrah arttıkça ÖTV oranı da artıyor. ÖTV'li satış fiyatının üzerine yüzde 18 katma değer vergisi ilave edilerek de nihai satış fiyatı bulunuyor.
Yılın ilk sekiz ayında yüzde 19 daralarak 345,000 adete gerileyen otomobil pazarında satışların yüzde 96'sını 1.6 litreden küçük motorlu araçlardan oluşturuyor.
Motor
Eski matrah Yeni matrah
ÖTV KDV hacmi
(bin TL)
(bin TL)
(%) (%) <1.6 L 46'dan az
70'ten az
45 18 <1.6 L 46-80 arası 70-120 arası
50 18 <1.6 L 80'in üzeri 120'nin üzeri
60 18
Düzenlemeyle ayrıca motor hacmi 1.6 litreden büyük araçların ÖTV matrah tutarları artırıldı. Ancak bu araçlar toplam otomobil satışlarının sadece yüzde 3'ünü oluşturuyor.
TALEPTE BELİRGİN ETKİ ÖNGÖRÜLMÜYOR, MARJLARI DESTEKLEYEBİLR
Yurtiçi araç pazarı, hafif ticari araçlar da dahil edildiğinde bu yılın ilk sekiz ayında TL'deki değer kaybı nedeniyle fiyatlarda artış, kredi maliyetlerindeki keskin yükseliş, tüketici güvenindeki azalmanın yanı sıra toptan alım yapan uzun dönemli kiralama şirketlerinin alımlarını azaltmalarınının da etkisiyle yüzde 21 daraldı.
Geçen yıl 1 milyon adete yakın gerçekleşen pazarın, başlıca otomotiv üretici ve satıcılarının tahminlerine göre bu yıl 850,000-750,000 aralığına gerilemesi öngörülüyor.
Pazarda daha yüksek oranda daralma tahmin eden analistler matrah artışının fiyatlarda sınırlı düşüşe yol açacağını ifade etseler de talebi canlandırıcı belirgin bir etkisi olmasını beklemiyorlar.
İş Yatırım analisti Esra Şirinel, "Bu yıl otomotiv pazarında yüzde 30'luk bir daralma bekliyorum. Bunu hafifletecek bir etkisi olur, ancak çok belirgin bir etkisi olmasını beklemiyorum" dedi. Şirinel, giriş seviyede 100,000 lira tutarındaki aracın nihai fiyatını yüzde 3 düşeceğini ifade etti.
HİSSELER
Oyak Yatırım'ın yayımladığı değerlendirmede düzenlemenin ürün gamının tamamı ithal ürünlerden oluşan Doğuş Otomotiv'i DOAS.IS destekleyeceği belirtildi.
Düzenlemenin ardından Doğuş Otomotiv hisseleri yüzde 3.4 artıda 5.56 lirada, Tofaş TOASO.IS yüzde 1.5 artıda 22.36 lirada, Ford Otosan FROTO.IS ise yüzde 0.1 ekside 61.85 lirada bulunuyor. BIST-100 endeksi ise yüzde 0.2 artıda bulunuyor.