(ABD'li makamların dünkü açıklamaları ve geçmiş bilgi eklendi)
Brendan Pierson
NEW YORK, 29 Mart (Reuters) - Halkbank HALKB.IS Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla, ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarını ihlal etmek suçlamasıyla dün ABD'de tutuklanırken, ABD ile Türkiye arasında gerilim yaratan altın tüccarı Reza Zarrab'ın yargılanma sürecinin kapsamının genişlediğine işaret etti.
Atilla, İran ve Türk vatandaşı Reza Zarrab ile işbirliği yaparak İran hükümeti ve ülkedeki diğer kurumlar adına ABD bankaları üzerinden yüz milyonlarca dolar tutarında yasa dışı işlem yapmakla suçlanıyor. Atilla Pazartesi günü John F. Kennedy havalimanında tutuklanmasının ardından dün hakim karşısına çıktı.
Atilla'nın kendisini savunması için bir avukatla anlaşıp anlaşmadığı ya da kefaletle serbest bırakılma başvurusunda bulunup bulunmadığı bilinmiyor. 47 yaşındaki bankacı şimdilik federal tutuklu olarak ABD'de kalacak.
Halkbank tarafından gece saatlerinde yapılan açıklamada, "Uluslararası Bankacılık Genel Müdür Yardımcımız Mehmet Hakan Atilla 28 Mart 2017'de görev için bulunduğu Amerika Birleşik Devletleri'nde gözaltına alınmış, ilk duruşması yapıldıktan sonra İddianame hazırlanmak üzere savcılığa süre verilmiştir. Konuyla ilgili olarak bankamızca ve devletimizin ilgili birimlerince gerekli çalışmalar başlatılmış olup, bilgi temin edildiğinde en kısa süre içinde kamuoyuyla paylaşılacaktır" denildi.
Reuters'ın ulaştığı Türk yetkililer ise tutukluluk hakkında bilgileri olmadığını belirtti.
Atilla'nın tutuklanması Zarrab'ın kendisini savunması için ABD Başkanı Donald Trump ile yakın teması bulunan New York eski belediye başkanı Rudolph Giuliani ile anlaştığını açıklamasının bir gün ertesine denk geliyor. FATURALAR
Savcılığın kamuya dün açıklanan suç duyurusunda Atilla'nın 2010 yılından 2015'e kadar Zarrab ve başka kişilerle çalışarak Zarrab'ın Halkbank üzerinden bu bankayı ABD yaptırımlarına maruz bırakmadan İran hükümeti ve bu ülkedeki çeşitli kurumlara gizlice nakit ve altın sağladığı iddia edildi.
İddiaya göre Atilla ve Zarrab paravan şirket ve sahte faturalar kullanarak birçok ABD bankasının yasadışı ticareti işleme koymasını sağladı. İşlemler ABD'nin yaptırımlara istisna tanıdığı gıda ile ilgili işlemler gibi gösterildi.
New York savcı vekili Joon Kim, yaptığı yazılı açıklamada, "ABD'nin yaptırımları basit bir istek veya tavsiye değil, kanundur" dedi.
Atilla'ya yüklenen banka dolandırıcılığı suçu azami 30 yıl, ABD yaptırımlarını ihlal suçu ise azami 20 yıl hapis ile cezalandırılabiliyor.
Atilla, bankacıların verdiği bilgiye göre Halkbank'ın planladığı dolar cinsi tahvil ihracı öncesi yatırımcılarla görüşmek için New York'ta bulunuyordu.
İran ve Türkiye vatandaşı olan Zarrab, İran ile altın ticaretinde Türk bakanlarla ilişkileri nedeniyle tutuklanmış, daha sonra serbest bırakılmıştı.
ABD'de kendisine yönelik suçlamaları reddeden Zarrab geçen yıl Mart ayında ziyaret ettiği ABD'de tutuklanmıştı. Zarrab'ın bir sonraki duruşması 21 Ağustos'ta yapılacak.
Atilla'nın tutuklanma kararı ayrıca ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson'un bu hafta içinde Ankara yapacağı ve Erdoğan ile Suriye'yi görüşeceği resmi ziyaretin hemen öncesine denk geliyor. (Redaksiyon Can Sezer)