Dünya Bankası'nın Ekim 2023 Emtia Piyasaları Görünümü raporuna göre, Orta Doğu'da tırmanan çatışmaların küresel emtia fiyatları üzerinde önemli etkileri olabilir. Washington merkezli kurum, İsrail-Hamas çatışmasının bölgeye yayılması halinde petrol ve emtia fiyatlarında olası artışlar konusunda uyarıda bulunuyor. Rapor, arz kesintilerinin küresel ekonomi üzerinde dalgalanma etkisi yaratabileceğini ve gıda güvensizliğini daha da kötüleştirebileceğini öne sürüyor.
2011'deki Libya iç savaşına benzer küçük bir kesinti senaryosunda, küresel petrol arzı günde 500.000 ila 2 milyon varil azalacak ve bu da petrol fiyatlarında %3-13 arasında bir artışa yol açacaktır. Daha ciddi bir senaryoda, 2003'teki Irak savaşına ya da İran-Irak savaşına benzer şekilde, petrol arzı günde 3-5 milyon varil azalabilir ve bu da fiyatları %21-35 oranında artırabilir. 1973'teki Yom Kippur Savaşı sırasındaki Arap petrol ambargosu ya da Irak'ın Kuveyt'i işgali ile karşılaştırılabilecek büyük bir kesinti senaryosu, küresel petrol arzını günde 6-8 milyon varil azaltarak fiyatların %56-75 oranında yükselmesine neden olacaktır.
Küçük ve büyük kesinti senaryolarında petrol fiyatları varil başına 90$'dan 102$'a çıkabilir ya da 157$'a yükselebilir. Bu dalgalanmalar doğal gaz fiyatlarını da etkileyecektir. Devam eden çatışma halihazırda trajik can kayıplarına yol açmış olup, İsrailli siviller, askerler ve Amerikalılar da dahil olmak üzere yaklaşık 9.400 kişi hayatını kaybetmiş, Gazze'de 8.000'den fazla, Batı Şeria'da ise 110 Filistinli hayatını kaybetmiştir. Hamas tarafından esir tutulan 239 kişi arasında en az 10 Amerikalı da bulunmaktadır. İsrail'in Gazze'deki kara operasyonlarını genişletmesi nedeniyle tırmanan durum uluslararası toplum tarafından yakından izlenmektedir.
Rapora göre, bu potansiyel aksaklıklara rağmen, günümüzün küresel ekonomisi, enerji emtialarına bağımlılığın azalması, arz kaynaklarının çeşitlenmesi, stratejik rezervler ve petrol vadeli işlemler piyasası ve Uluslararası Enerji Birliği gibi kurumlar nedeniyle 1970'lere kıyasla büyük ham petrol fiyat şoklarıyla başa çıkmak için daha donanımlıdır.
Dünya Bankası Baş Ekonomist Yardımcısı Ayhan Köse, petrol fiyatlarındaki artışın devam etmesinin kaçınılmaz olarak gıda fiyatlarında da artışa yol açacağı uyarısında bulunuyor. Dünya Bankası Baş Ekonomisti Indermit Gill, Ukrayna ve Orta Doğu'da tırmanan çatışmaların ikili bir enerji şokuna yol açabileceği için politika yapıcılara dikkatli olmalarını tavsiye ediyor.
Dünya Bankası'nın ön değerlendirmesine göre, çatışmalar daha da genişlemezse, emtia piyasaları üzerindeki etkisi sınırlı olacaktır. Rapor, ham petrol fiyatlarının bu çeyrekte varil başına ortalama 90 dolar olacağını ve küresel ekonomik büyümenin yavaşlaması nedeniyle gelecek yıl 81 dolara gerileyeceğini öngörüyor. Raporda ayrıca gelecek yıl toplam emtia fiyatlarında %4,1'lik bir düşüş öngörülürken, tarımsal emtia ve ana metal fiyatlarının 2024'te düşmesi ve 2025'e kadar istikrar kazanması bekleniyor.
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.