(Piyasa görüşü ve gelişmeleri 4 ve 5. paragraflara eklendi, toplantıdan çıkan diğer haberlerin linki verildi.)
Behiye Selin Taner / Nevzat Devranoglu / Can Sezer
İSTANBUL, 30 Nisan (Reuters) - Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya, para politikasını sadeleştirme konusunda hedeflerinin nihai adımı atabilmek olduğunu söyleyerek, yapılacak şeyin öngörülebilirliği artırabilecek tek bir kanaldan fonlamanın gerçekleştirilmesi olduğunu ve bu nihai adıma oldukça yakın olduklarını söyledi.
Çetinkaya'nın sadeleştirmenin yakın olduğu yönündeki açıklaması olumlu algılanırken bunun kısa sürede yapılacağı beklentisinin oluştuğuna dikkat çeken ekonomistler, sadeleşmenin nasıl olacağı yönündeki tahminlerin piyasada gündem oluşturacağını belirtiyorlar.
Nitekim, Çetinkaya'nın sadeleşmede nihai adıma yakın olunduğu yönündeki mesajı kurda da aşağı harekete neden oldu ve TCMB'nin sunumu öncesi 4.0480 seviyelerinde olan dolar/TL, 4.03 seviyesine kadar geriledi. Kur TSİ 1637'de 4.0390/4.0400 seviyesinde işlem gördü.
TL bugün gelişmekte olan ülke para birimleri arasında dolar karşısında değer kaybı yaşamayan tek para birimi oldu. TL bugün dolar karşısında yüzde 0.1 civarında değer kazanırken benzer para birimlerinde yüzde 1'i aşan değer kayıpları yaşandı. Bankacılar bu ayrışmayı sadeleştirme ve sıkılaştırma sürecine bağladılar.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, "TCMB'nin 75 baz puanlık faiz artışı ve bugün sadeleştirme sürecinde de masife alındığı açıklamaları TL'yi destekliyor. Küresel piyasalardaki satış baskısının hafiflemesi halinde 4'ün altını kısa sürede görebiliriz" dedi.
TCMB bir önceki başkan Erdem Başçı döneminden bu yana piyasalar tarafından oldukça karışık bulunan bir para politikası çerçevesi uyguluyor. Resmi politika faizi olan haftalık repo faizi ile gecelik borçlanma ve borç verme faizlerinin baz alındığı faiz koridoru uzun bir süredir kullanılmıyor. TCMB bir yıldan uzun bir süredir ise normalde gün sonunda likiditesini ayarlayamayan bankaların son borçlanma mercii olarak yararlandığı bir imkan olan geç likidite penceresini sürekli fonlama aracı olarak kullanıyor.
TCMB'nin resmi politika faizini kullanmaması ve böyle bir fonlama aracını ana enstrümanı haline getirmesi ise özellikle yabancı yatırımcılar açısından belirsizlik unsuru. Bu çerçevede para politikasında öngörülebilirliği artıracak daha sade bir para politikası çerçevesi izlenmesi yatırımcı açısından önem taşıyor.
Yılın ikinci enflasyon raporuna yönelik toplantıda soruları yanıtlayan Çetinkaya, sadeleşme ile kasıtlarının ve hedeflerinin para politikasında öngörülebilirliği artırabilmek olduğunu, bunu parasal aktarım mekanizmasının güçlenmesi açısından istediklerini söyleyerek, "2015'te de yol haritası açıklandığında temel hedef buydu" dedi.
Bu anlamda öngörülebilirliğin önemli ölçüde arttığını, para politikası duruşunun ölçülmesine dair belirsizliğin neredeyse tamamen ortadan kalktığını söyleyen Çetinkaya, "Tabii temel hedefimiz burada nihai adımı da atabilmek. Yani sadeleştirmeyle ilgili bizim hedefimiz ve planımız devam ediyor" diyerek, şöyle devam etti:
"Son kurul toplantısında teknik birimler tarafından sadeleşme sürecinin nihai aşaması ve yeni operasyonel çerçeveye dair sunumlar kurulda yapıldı. O anlamda bu nihai adıma yakın olduğumuzu düşünüyorum. Kurul bunu değerlendirecek ve sadeleşme yönünde nihai adım önümüzdeki aylarda atılacak. Buraya çok uzak değiliz."
SADELEŞME SADELEŞMENİN YAKIN OLDUĞU BEKLENTİSİ PİYASADA OLUMLU ALGILANDI
Nomura kıdemli gelişmekte olan piyasalar ekonomisti İnan Demir, sadeleştirmenin yakın olduğu yönündeki açıklamanın piyasalarda olumlu algılandığını söyleyerek, "Piyasalar uzun zamandır bunu bekliyordu. Bu kapsamda 7 haziran toplantısını izleyeceğiz. Açıklamanın ardından sadeleşmenin bir sonraki toplantıdan sonra başlayacağı beklentileri kesinlikle güçlendi. Eğer bir sadeleşme adımı görmezsek TL'de değer kaybı baskısı görebiliriz" dedi.
Bugüne kadar yapılmayan sadeleşme sürecinin ertelenmesinin bundan sonra piyasaları olumsuz etkileyecek en büyük endişe olacağına dikkat çeken Demir, Piyasalar çok uzun zamandır, 2011'den beri bu karar karışık bir para politikasından rahatsız. Daha kapsamlı ve daha yüksek öngörülebilirliği olan bir para politikası çerçevesi görmek istiyorlar. Bu noktada sadeleşme adına atılacak her türlü adım piyasalar tarafından olumlu karşılanacaktır" diye konuştu.
TCMB erken seçim kararının alınması ardından gerçekleştirdiği ilk PPK toplantısında fiyat istikrarını desteklemek amacıyla ölçülü bir parasal sıkılaştırma yapılmasına karar verildiğini belirterek GLP'yi beklentilerin üzerinde 75 baz puan artışla yüzde 13.5'e yükseltti.
İhtiyaç duyulması halinde ilave parasal sıkılaştırma yapılabileceğini belirten TCMB, sadeleşme konusunda ise herhangi bir sinyal vermedi. PPK öncesi piyasada TCMB'nin sadeleştirme adımları atabileceğine yönelik beklentiler de bulunuyordu.
Bürümcekçi Danışmanlık'tan Haluk Bürümcekçi, "TCMB'nin 'öngörülebilir' demesi 'tek kanaldan fonlamayı yapacağım ve bunu da ani olarak değiştirmeyeceğim' demek. Tersi durumda büyük belirsizlik oluyor. Başkan, tek fonlamayı nereden yapacakları konusunda kararı vereceklerini ima etti. Şu anda zaten tek kanaldan fonlama yapılıyor ama GLP'den olması onları da rahatsız ediyor çünkü normal bir mekanizma değil. Onun başka bir kanala geçmesi gündeme gelecek. Bunun ne olabileceğini bilmiyoruz, çok anlatmadıkları için Haziran'daki toplantıya kadar bu konu çok konuşulacaktır" dedi.
Tek kanal olarak yeni belirlenecek faizin de yüzde 13.5'in altında olmaması gerektiğini yoksa faiz indirimi olacağını söyleyen Bürümcekçi, "Normal şartlarda kur mevcut seviyelerde çok baskı olmadan giderse TCMB'nin Haziran toplantısında yeni sıkılaşma yapmadan sadeleşme adımını atabilir. Kurlarda çok baskıyla da girersek de sadeleşme adımının yanı sıra faizi nereye çekecekse biraz daha sıkılaştırma yapabilir. TCMB bu sefer sadeleşme konusunda güçlü bir mesaj verdi dolayısıyla çok gecikmeden ilk toplantıda bunu yapabileceklerini düşünüyorum" diye konuştu.
Sadeleştirmenin zamanlamasına ilişkin bir soruya yönelik olarak ise Çetinkaya, sadeleşmede hedeflerine çok büyük ölçüde zaten yaklaştıklarını söyleyerek, "Operasyonel çerçeve tartışıldığı zaman merkez bankaları açısından, sadeleşme dediğimizde tek bir adım, nihai bir adım ve bu çerçeveye dair net bir bilgi bekliyorsunuz. Ancak burada operasyonel çerçeveye ilişkin merkez bankalarının farklı uygulamaları var ve en kritik nokta sistemin fonlama ihtiyacı ve ona dair orta vadeli beklentiler" dedi. Çetinkaya şöyle devam etti:
"Bu çerçevede finansal aktarım mekanizmasını en güçlü kılmak için bir operasyonel çerçevenin oluşması için teknik bir karar verilmesi gerekiyor. Sonuçta yapılacak şey belli, öngörülebilirliği artırabilecek tek bir kanaldan fonlamanın gerçekleştirilmesi. Bu nihai adıma oldukça yakınız. Buna dair önümüzdeki dönemde karar verildiğinde, operasyonel çerçevenin tüm detaylarını da kamuoyuyla paylaşıyor olacağız."
Çetinkaya bugünkü toplantıda ayrıca, yılsonu enflasyon tahminini büyük bölümü TL cinsi ithal fiyatlarından kaynaklı 0.5 puan artışla yüzde 8.4'e revize etti ve maliye politikalarının enflasyonla mücadeleye verdiği desteğin devamının önemine dikkat çekti.