Ceyda Caglayan
İSTANBUL, 13 Eylül (Reuters) - Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü, AVM yatırımcılarının 15 milyar doların üzerinde borcu bulunduğunu belirterek; döviz cinsi sözleşmelerden TL'ye geçmeyi zorunlu kılan düzenleme ile birlikte bu borçların nasıl ödeneceği konusunun soru işareti yarattığını söyledi.
AVM'lerin yüzde 70-80'inin borcu bulunduğuna dikkat çeken Belgü, döviz yükümlülüklerine karşın döviz geliri elde edemez duruma gelecek AVM yatırımcısının banka borçlarının mutlaka ertelenmesi gerektiğini, aksi takdirde sıkıntılar yaşanabileceğini söyledi.
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan Türk parası kıymetini koruma hakkında 32 sayılı kararda değişiklik yapan cumhurbaşkanı kararı ile Türkiye'de yerleşik kişilerin, bakanlıkça belirlenen haller dışında kendi aralarındaki menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile işi, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya döviz endeksli olarak kararlaştırılamayacağı belirlendi. eklenen geçici maddeye göre, bu kapsamda daha önce akdedilmiş sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bedeller, bugünden itibaren 30 gün içinde Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenecek.
Söz konusu kararla ilgili Reuters'a değerlendirmede bulunan Belgü, "AVM yoğun döviz borcu olan bir sektör. AVM yatırımcılarının 15 milyar doların üzerinde borcu var. Bunun ödenmesi nasıl olacak?" dedi ve ekledi:
"Banka borçlarının mutlak suretle ertelenmesi lazım. Yoksa sıkıntı yaşanabilir. Türkiye'de 410 civarı AVM var. AVM'lerin yüzde 70-80'inin ise borcu var."
Belgü, şu anda ciddi bir belirsizlik olduğunu ve TL sözleşmelere geçişe ilişkin kararın ardından nasıl bir düzenleme geleceğinin önemli olacağını ifade etti.
Belgü'nün verdiği bilgiye göre, mevcut durumda AVM'lerin yüzde 70'inde kiralamalar döviz cinsi kontratlarla yapılıyor.
AVM yatırımları yapılırken finansmanın dolar ve euro cinsinden sağlanması nedeniyle AVM yatırımcıları mağaza kiralamalarını da döviz cinsinden yapıyor.
Ancak AVM'lerde yer alan perakende markaları, son dönemde dövizdeki sert yükseliş ve buna bağlı kira maliyetlerindeki artış nedeniyle gelir-gider dengesinde önemli bozulmalar yaşadıklarını belirterek TL cinsi kontratlara geçilmesini talep ediyordu.
TL'nin sene başından bu yana dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 40'ı aştı.
Belgü, "Bütün AVM'ler kiracılarına ya indirim verdi ya da kur sabitledi. Kiralarda uygulanan kur, güncel kurun çok altındaydı. Şimdi TL sözleşmesi yapılınca güncel kur üzerinden yapılacaktır. Bu da perakendeciler için daha kötü."
Bir diğer önemli konunun da yabancı yatırımcının küstürülmemesi olduğuna işaret eden Belgü, "Türkiye'deki AVM yatırımlarının yüzde 30'u yabancı yatırımcılardan oluşuyor. Sektörde 17 milyar dolarlık yabancı yatırımı var. Türkiye'ye gelen direkt yatırımların yüzde 10'unu AVM'ler oluşturuyor. Bu yatırımcıların da küstürülmemesi lazım" diye konuştu.