Tim Hepher
PARİS, 9 Mayıs (Reuters) - ABD'nin İran nükleer anlaşmasından çıkması, Tahran ile Avrupalı uçak imalatçıları arasındaki 38 milyar dolarlık anlaşmaların sonu demek olabilir.
Yapılmış olan anlaşmalar hakkında yakın bilgi sahibi olan kişilere göre, bu şirketlerden Airbus AIR.PA , rakibi Boeing'den BA.N daha fazla riskle karşı karşıya.
ABD Başkanı Donald Trump, 2015 tarihli anlaşmadan ABD'yi çektiğini dün açıkladı. Yönetim yetkilileri de, İran'a ticari uçak satmak isteyen uçak imalatçılarının ihtiyacı olan ihracat ruhsatlarının iptal edileceğini söylediler. Bu uçaklarda ABD yapımı parçalar kullanılıyor.
İran hükümeti, ulusal havayolu IranAir için liste fiyatı 38.3 milyar dolar olan 200 adet yolcu uçağı siparişi vermişti.
Bunların 100 adedi Avrupa şirketi olan Airbus'tan, 80 adedi rakip Amerikan şirketi Boeing'den ve 20 tanesi de Fransız-İtalyan turboprop imalatçısı ATR LDOF.MI şirketinden sağlanacaktı.
Airbus, küresel talebin zayıf kaldığı geniş gövdeli jet uçaklarında daha fazla riske açık. İran, Airbus'a 53 adet, Boeing'e de 30 adet geniş gövdeli uçak siparişi vermişti. Bu uçakların imalatı henüz başlamadı.
Bu siparişin iptali, Airbus'ın en yeni ürünü olan geniş gövde jet uçağı A330neo için de kötü haber. Üç sektör kaynağının söylediğine göre bu uçağın hizmete girişine birkaç ay kalmış olmasına rağmen, küresel talep zayıf.
AirAsia'dan AIRA.KL sonra IranAir bu uçağın ikinci büyük alıcısı durumunda.
Boeing CEO'su Dennis Muilenburg geçen, ay şirketin artık eskisi kadar İran siparişlerine muhtaç olmadığını söylemişti.
Bu açıklamadan önce Boeing, İran ile yapılan anlaşmada yer alan son jenerasyon 777-300ER geniş gövde jet uçaklarının dünya genelinde satışı için çok agresif bir kampanya yürütmüştü.
Airbus ve Boeing şirketleri ABD'nin aldığı kararı inceleyeceklerini söylediler ancak karşı karşıya kaldıkları riskler konusunda bilgi vermediler.
Her iki imalatçının, İran'dan aldıkları 100 adet dar gövdeli uçak siparişlerinin kaybından dolayı ise, kaygı duymayacakları çünkü bu tip jet uçakları için talep güçlü olduğu için imalat planlarının kolaylıkla başka siparişlere yönlendirilebileceği belirtiliyor.
Avrupalı iki kaynak, Airbus'ın aylar süren hazırlıklar sonunda 2016'da Paris'te İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani tarafından imzalanan anlaşmanın iptalini şimdiden kabullendiğini söyledi. Ruhani ise dün, İran'ın bu anlaşmaya sadık kalacağını söylemişti.
İran nükleer anlaşmasının imzalanmasından sonra uçak satıcıları ve leasing şirketleri yeni iş imkanları aramak için Tahran'a akın etmişlerdi.
Trump'ın kararı, geniş gövdeli uçak anlaşmalarının kısa sürede sonunu getirmiş oldu.
(Haberi çeviren Ayşe Sarıoğlu; Redaksiyon Can Sezer)