Ocak ayında sigortalı çalışan sayısı yıllık olarak %5,3 oranında artarak 21,1 milyon olarak gerçekleşmiştir.
TEPAV'ın ocak ayı istihdam izleme bülteninin detayı şöyle:
Ocak ayında sigortalı çalışan sayısı yıllık olarak yüzde 5,3 oranında artarak 21,1 milyon olarak gerçekleşmiştir. İstihdamı gerileyen tek grup çiftçilerdir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sigortalı çalışanlara ait Ocak 2021 verilerini 31 Mart 2021 tarihinde açıklamıştır. Buna göre, toplam sigortalı çalışanların yüzde 71,4'ünü oluşturan sigortalı ücretli çalışan grupta (4/a) artış yüzde 6,4 olurken, esnaf-çiftçi grubunda (4/b) değişimlere bakıldığında, esnaf sayısında yüzde 7,4 artış, çiftçi sayısında ise yüzde 5,7 düşüş görülmüştür. Kamu sektöründe sigortalı çalışan (4/c) sayısındaki artış ise yüzde 1,2'dir.
Ana sektörlerin 2/3'ünde yıllık istihdam artışları gözlenirken sektörel ayrışmalar belirginleşmiştir. Konaklama ve yiyecekte yüzde 10,3, kültür, sanat, eğlence, dinlence ve sporda da yüzde 7,4 düzeyinde yıllık düşüşler gerçekleşmiştir. Ayrıca, idari ve destek hizmet faaliyetleri ektöründe de Nisan-Mayıs 2020 dönemine benzer bir daralma (yüzde 11,6) yaşanmıştır. İlgili sektörlerde COVID-19 salgını sonrası istihdamın sürekli olarak daraldığı gözlenmektedir. Diğer taraftan, ev içi hizmetlerin içerildiği hanehalklarının işveren olarak faaliyeti sektörü yüzde 43,2 oranındaki gerileme ile istihdamı pandemiden en olumsuz etkilenen sektördür. Ancak, bu gruptan ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar sınıfına kısmi geçişler mevcuttur. Nitekim, ilgili gruptaki yüzde 20'ler üzerindeki istihdam artışı Ocak 2021'de de korunmaktadır (Şekil 3). İmalat, ticaret ve inşaat sektörlerinde istihdam görünümü göreli olarak olumludur.
2020 yılının ikinci yarısında toparlanma gösteren sektörlerde istihdam artışlarının hız anarak devam ettiği görülmektedir. Ocak 2021'de tarım, ormancılık ve balıkçılıkta yüzde 14,2, imalatta yüzde 9,2, inşaatta yüzde 23,6 ve toptan ve perakende ticaret sektörlerinde yüzde 5,7 oranında istihdam artışları gerçekleşmiştir. Söz konusu oranlar Mayıs 2020'den sonra gözlenen en yüksek aylık istihdam artışlarıdır. Diğer taraftan, pandemi nedeniyle önem kazanan insan sağlığı ve sosyal hizmetler sektöründe de yüksek oranlı (yüzde 42) istihdam artışları sürmektedir.
Alt sektörlerde insan sağlığı hizmetleri 260 bin ile çalışan sayısı en çok artış gösteren sektördür. Bu sektörü 241 bin artışla bina inşaatı ve 58 bin artışla perakende ticaret sektörleri takip etmiştir. Çalışan sayısı en hızlı artan sektör yüzde 48,5 ile kütüphane, arşiv ve müzeler sektörü olmuştur. Bu sektörü yüzde 46,3 artışla insan sağlığı hizmetleri, yüzde 37,1 artışla yatılı bakım faaliyetleri ve yüzde 36,5 artışla bina inşaatı sektörleri takip etmiştir. Pandemi döneminde öne çıkan insan sağlığı hizmetleri, yatılı bakım faaliyetleri gibi sektörler önemini korumaktadır. Ocak 2021'de 89 alt sektörün 25'inde sigortalı ücretli çalışan sayısında azalış görülmüştür. En çok daralan sektör 116 binlik istihdam kaybı ile bina ve çevre düzenleme faaliyetleri sektörü olmuştur. Güvenlik ve soruşturma faaliyetleri (93 bin) ile yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetleri (91 bin) de istihdamı çalışan sayısı olarak en çok daralan diğer sektörlerdir.
Oransal olarak bakıldığında ise, istihdam en hızlı bilgi hizmet faaliyetleri sektöründe (yüzde 55,5) gerilemiştir. Bu sektörü yüzde 45,4'lük azalışla ev içi çalışanların faaliyetleri sektörü takip etmiştir. Hakkari ve Ardahan istihdamı daralan iller olarak öne çıkmaktadır. Bu illerde Ocak 2021'de istihdam yıllık olarak sırasıyla yüzde 4,8 ve yüzde 3,7 oranında gerilemiştir. Diğer taraftan, salgın sonrasında çalışan sayısının önemli oranda azaldığı Antalya'da 2020 yılsonunda gözlenen sınırlı artış eğilimi Ocak 2021'de de devam etmiştir. İstanbul (yüzde 2,8), doğu illerimizden Kars (yüzde 0,4) ve Muş (yüzde 2,3) ile Karadeniz illeri Trabzon (yüzde 1,8) ve Rize'de (yüzde 3,1) istihdam artışları 2020 yılsonuna kıyasla gerilemektedir.
Doğu ve İç Anadolu illerinde pandeminin istihdam üzerindeki olumsuz etkisi büyük ölçüde telafi edilmiştir. Ocak ayında en yüksek yıllık istihdam artışı gösteren il Elazığ'dır (yüzde 72,3) ve 2020 yılının ikinci yarısından itibaren istihdamda çok hızlı artışların olması dikkat çekmektedir. Söz konusu gelişmenin Ocak ayında yaşanan deprem sonrasındaki yeniden yapılanma süreci ile ilişkili olabileceği değerlendirilmektedir. Bu dönemde bölgede TOKİ kaynaklı inşaat faaliyetleri
yoğunlaşmış ve inşaat sektöründeki çalışan sayısı artmıştır. Diğer taraftan, Malatya'da yıllık istihdam artışı yüzde 34'8 oranında gerçekleşmiştir. Batman, Mardin ve Gaziantep de Ocak ayı itibarıyla istihdamında yıllık artışı yüzde 10'un üzerinde gerçekleşen diğer doğu illeridir. Dikkat çeken diğer bir bölge İç Anadolu'dur, Çankırı (yüzde 16), Kırıkkale (yüzde 15,9) ve Aksaray'da (yüzde 13,4) yüksek oranlı istihdam artışları gerçekleşmiştir.
Ocak 2021'de gerçekleşen söz konusu yıllık değişimler pandeminin ilk dalgası sonrası gözlenen en yüksek artışları oluşturmaktadır.
Sigortalı ücretli çalışan sayısı Hakkari ve Ardahan'da azalırken diğer illerde artmıştır. En fazla artış 115 bin ile İstanbul'da yaşanmıştır. İstanbul'u 58 bin artışla Ankara, 54 bin artışla Kocaeli, 52 bin artışla İzmir ve 37 bin artışla Bursa takip etmiştir. Yüksek çalışan nüfusa sahip büyükşehirler ön plana çıkmaktadır.
KOBİ firmalarında da pandemide önem kazanan sektörlerde istihdam görünümü olumludur. Ocak 2021'de, insan sağlığı hizmetleri (yüzde 31,3) ve yatılı bakım faaliyetlerinde (yüzde 35,8) yüksek oranda yıllık artışlar devam etmektedir. Benzer şekilde, posta ve kurye faaliyetlerinde de KOBİ istihdamı artışı yüzde 33,9'dur. En yüksek istihdam artışı gerçekleşen sektör ise iyileştirme ve diğer atık yönetimi hizmetleri faaliyetidir (yüzde 78,7) (Şekil 9). Ocak 2021'de KOBİ sigortalı çalışan sayısı 508 bin artmıştır. Ocak 2020'ye göre KOBİ sigortalı çalışan sayısı en fazla artan sektör 216 bin istihdam artışı ile bina inşaatı sektöründe
olmuştur. Bu sektörü 80 bin artış ile insan sağlığı hizmetleri, 55 bin artış ile perakende ticaret ve 53 bin artış ile toptan ticaret sektörleri izlemiştir.
KOBİ sigortalı çalışan sayısı en fazla artan il 71 bin istihdam artışı ile İstanbul'dur. İstanbul'u 31 bin artış ile İzmir, 29 bin artış ile Bursa, 24 bin artışla Kocaeli ve 20 bin artışla Elazığ izlemiştir. KOBİ sigortalı çalışan sayısı en hızlı artan il yüzde 51,8 ile Bingöl olmuştur. Bingöl'ü, Malatya, Sinop, Batman ve Mardin takip etmiştir. Doğu illeri öne çıkmaktadır.
Sigortalı kadın çalışan sayısı geçen yıla göre artış göstermiştir. Ocak 2021'de sigortalı kadın çalışan sayısı bir yıl öncesine göre 201 bin artmıştır ancak, 2020 yılı başında yüzde 31,3 olan sigortalı kadın çalışan sayısının toplam istihdam içindeki payı Ocak ayında yüzde 30,7'ye gerilemiştir. Ayrıca, pandeminin ikinci dalgasına yönelik kısıtlayıcı önlemlerin alınmaya başladığı Kasım 2020'den itibaren kadın istihdamındaki daralma eğilimi dikkat çekmektedir.
Kadın çalışan sayısının yoğun olduğu sektörlerden bazıları salgın nedeniyle önem kazanmıştır ve istihdamı artmıştır. Kadın istihdamının en yoğun olduğu faaliyet grupları, ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar (yüzde 93,6), ev içi çalışanlar faaliyetleri (yüzde 74,1), sosyal hizmetler (yüzde 70,8), yatılı bakım faaliyetleri (yüzde 64,7) ve eğitimdir (yüzde 63,3). Ocak ayındaki istihdam gelişmeleri incelendiğinde, insan sağlığı hizmetleri (yüzde 36,8) ile yatılı bakım faaliyetleri (yüzde 28,5) gruplarındaki kadın çalışan sayısında yüksek oranlı artışlar gerçekleşmiştir.
İnsan sağlığı hizmetleri sektörü kadın çalışan sayısında en çok artış yaşanan sektör olmuştur. İlgili sektördeki yıllık çalışan sayısı son bir yılda 136 bin artmıştır. İnsan sağlığı hizmetlerini 19 bin artışla perakende ticaret ve giyim eşyaları imalatı ve 17 bin artışla toptan ticaret takip etmiştir. Oransal artışlara bakıldığında, kanalizasyon sektörü yüzde 54,9'luk artışla kadın istihdamını en hızlı artıran sektör olmuştur.
Ocak ayında 8 il dışında kadın istihdamında artış yaşanmıştır. Kadın istihdam payının en yüksek olduğu il Edirne'dir (yüzde 38,5). Edirne'yi Denizli (yüzde 36,6), Ordu (yüzde 35,8) ve Kırklareli (yüzde 35,1) izlemektedir. İzmir, İstanbul ve Antalya da sigortalı kadın çalışan sayısı yüksek olan büyükşehirlerdir (Şekil 12). Sayı olarak bakıldığında, kadın istihdamında artış gerçekleşen illerin başında 45 binlik artışıyla İstanbul gelmektedir. İstanbul'u 14 bin artış ile İzmir, 13 bin artış ile Kocaeli ve 12 bin artış ile Ankara takip etmektedir. Oransal değişime bakıldığında ise en hızlı artış yüzde 33,7 ile Elazığ'da yaşanmıştır. Elazığ'ı Malatya, Batman, Mardin ve Kırıkkale takip etmiştir. Kadın çalışan sayısı düşen iller ise Hakkari, Trabzon, Karabük, Isparta, Rize, Nevşehir, Ardahan ve Bayburt'tur.
Son bir yılda işyeri sayısı 67 sektörde artmıştır. Ocak 2021'de Türkiye genelinde faaliyet gösteren işyeri sayısı yüzde 4,6 (85 bin) artarak 1 milyon 953 bin olmuştur. 22 bin artış ile bina inşaatı sektörü işyeri sayısı en fazla artan sektördür. Bu sektörü, perakende ticaret, ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar ve toptan ticaret sektörleri izlemiştir. İşyeri sayısı en hızlı artan sektör yüzde 73,2 ile kütüphane, arşiv ve müzeler sektörü olmuştur. Salgında faaliyeti yoğunlaşan eczacılık ve eczacılığa ilişkin malzeme imalatı, yatılı bakım faaliyetleri ya da posta ve kurye faaliyetleri gibi sektörlerde işyeri sayılarının yüksek artış eğilimlerinin korunduğu görülmektedir.
Son bir yılda işyeri sayısı 74 ilde artmıştır. İşyeri sayısı en çok artan il İstanbul (21 bin) olmuştur. İstanbul'u Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya takip etmiştir. Oransal değişime bakıldığında, işyeri sayısı en hızlı artan il yüzde 61,2 artışla Elazığ olmuştur. Elazığ'ı Malatya, Şırnak, Batman, Mardin ve Yalova takip etmiştir. İşyeri sayılarındaki en yüksek artışların Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaştığı gözlenmektedir.
Havayolu taşımacılığı sektörü dışında tüm sektörlerde ortalama günlük kazanç geçen yılın aynı dönemine göre artmıştır. Prime esas ortalama günlük kazançların sektörlere göre dağılımına bakıldığında, Ocak 2021 verilerine göre, bir yılda ortalama günlük kazancı en hızlı artan sektör yüzde 59,4'lük artış ile bilgi hizmet faaliyetleri sektörü olmuştur. Bu sektörü yüzde 46,3'lük artışla telekomünikasyon, yüzde 41,6'lık artışla kumar ve müşterek bahis faaliyetleri, sektörleri takip etmiştir. Havayolu taşımacılığı sektöründe ortalama günlük kazanç geçen yıla göre sınırlı da olsa (yüzde 0,02) azalmıştır (Şekil 17).
Tüm illerde ortalama günlük kazanç artmıştır. Prime esas ortalama günlük kazançların illere göre dağılımları incelendiğinde, Ocak 2021 verilerine göre bir yılda ortalama günlük kazancı en hızlı artan il yüzde 27,2 ile Sakarya olmuştur. Sakarya'yı Mersin, Kocaeli, Ankara ve Erzincan izlemiştir.
İşsizlik ödeneği bekleyenler ile kısa çalışma ödeneğinden yararlananların sayısı azalmıştır. Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) verilerine göre, Şubat 2021'de işsizlik ödeneği bekleyenlerin sayısı bir önceki aya göre yaklaşık 35 bin azalırken, işsizlik ödeneğini alan sayısındaki düşüş 11822'dir. Benzer şekilde, kısa çalışma ödeneğinden faydalananların sayısında düşüş görülmüştür. Bu dönemde kısa çalışma ödeneği alan kişi sayısı yaklaşık 72 bin azalarak 1,3 milyona gerilerken, ödenek miktarı da 2,1 milyar TL'dir.
-iDeal Haber Merkezi-