Investing.com - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), verilerine göre Türkiye nüfusunun %49,9'unu kadınlar, %50,1'ini erkekler oluşturdu. 2022 yılında kadın nüfus 42 milyon 575 bin 441 kişi, erkek nüfus 42 milyon 704 bin 112 kişi oldu.
TÜİK, 2022 sonuçları olarak açıkladığı “İstatistiklerle Kadın” raporunda nüfus ve sosyal hayat olarak 2022 yılını baz alsa da eğitim ve istihdam 2021 yılını paylaştı.
Okuma oranı artıyor
En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı 2021 yılında %87,3’e yükseldi. Bu oran erkeklerde %97,1 oldu.
Yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı 2021 yılında %20,9, erkeklerin oranı %25,1 oldu.
İstihdamda kadın-erkek eşitsizliği dikkat çekiyor
İstihdam içinde erkeğin payı %62 olurken kadının payı %28. Kadının istihdamdaki payı erkek nüfusun payının yarısının da altında.
Kadın istihdamının en yüksek olduğu iller: Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Samsun, Tokat, Çorum ve Amasya oldu. Türkiye’de istihdamın en güçlü olduğu Marmara bölgesinde kadın istihdamının payı da oldukça düşük kaldı.
Kadın istihdamının en az olduğu yerler: Van, Muş, Bitlis, Hakkari, Mardin, Şanlıurfa ve Batman oldu.
Bürokrasi ve siyasette kadının payı artsa da yetersiz kaldı
Dışişleri Bakanlığı verilerine göre kadın büyükelçi oranı 2022 yılında %27,2 oldu. Erkeklerde bu oran 2022 yılında %72,8 oldu.
Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre 2022 yıl sonu itibarıyla 579 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 100, erkek milletvekili sayısının ise 479 olduğu görüldü. Meclise giren kadın milletvekili oranı 2022 yılında %17,3 oldu.
Yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın profesör oranı %33,2 oldu
Yükseköğretim istatistiklerine göre yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın profesör oranı 2021-2022 öğretim yılında %33,2 oldu. Doçent kadrosunda görev yapan kadın oranı 2021-2022 öğretim yılında %40,2 iken öğretim görevlisi kadrosunda görev yapan kadın oranı %50,8 oldu.
Kadının evlenme yaşı yükseldi
Evlenme istatistiklerine göre resmi olarak ilk evliliğini 2022 yılında yapmış olan kadınların ortalama evlenme yaşı 25,6 iken erkeklerin ortalama evlenme yaşı 28,2 oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu il, kadınlarda 29,7 yaş, erkeklerde 32,3 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en düşük olduğu il ise kadınlarda 22,7 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26,2 yaş ile Şanlıurfa oldu.
Kadınlar gece yalnız yürürken kendini güvende hissetmiyor
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre 2022 yılında, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı %21,8 iken bu oran kadınlarda %30,4, erkeklerde %13 oldu. Kadınların %51,1'i, erkeklerin ise %71,9'u yaşadıkları çevrede kendilerini güvende hissetti.
Evde yalnız otururken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı 2022 yılında %5,0 iken bu oran kadınlarda %6,8, erkeklerde %3,2 oldu. Kadınların %80,5'i, erkeklerin ise %88,2'si evde yalnız otururken kendilerini güvende hissetti.
TÜİK, kadınların sosyal ve ekonomik konumlarını iyileştirmek için sorumluluğu bulunan tüm taraflarca çalışmalar yapılması ve olumsuz göstergelerin işaret ettiği alanlarda iyileştirilmelerin yapılması gerekliliğini açıkça göstermek için bu istatistikleri hazırladığını belirtiyor.
Veriler, kadınlarda okuma oranının artmasının evlenme yaşı oranını yükseltmesiyle doğru orantılı olduğunu gösteriyor. Ancak eğitim, akademik ya da kalifiye olarak yeterli olunmasının iş hayatında son derece düşük karşılık gördüğü de dikkat çekiyor. Öte yandan sosyal hayatta kadının sokakta gece yalnız yürümekten tedirgin olması ise toplumda kadın üzerindeki baskının yüksek olduğunu, kadına karşı şiddette uygulanan cezaların caydırıcı olmadığını, yasaların kadının kendini güvende hissetmesi noktasında zayıf kaldığını gösteriyor.
Yazar: Deniz Engin