Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) yirmi dokuz yıldan bu yana her ay düzenli olarak yaptığı “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırması sonuçlarına göre, Türkiye’de açlık sınırı 1.375 TL, yoksulluk sınırı 4.478 TL oldu.
TÜRK-İŞ’in konu ile ilgili yayınladığı raporuna göre; “Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.374,89 TL/Ay’dır.
Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 4.478,48 TL/Ay oldu.
Bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 1.711,96 TL/Ay olarak gerçekleşti.
TÜRK-İŞ hesaplamasına göre; dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı bir önceki aya göre 12 TL, yoksulluk sınırı ise 39 TL geriledi. Yılın ilk beş ayı itibariyle de bir gerileme söz konusu oldu.
Özellikle bu yıl gıda fiyatlarında görülen gerileme mutfak harcamasına olumlu yansıdı. Ancak elde edilen ücret geliri ile yapılması gereken harcama arasındaki farklılık bir türlü kapanmadı. Günümüzde geçerli olan net asgari ücret dört kişilik ailenin aylık gıda harcamasını bile karşılamaktan uzak kaldı. Bekar bir işçi için hesaplanan aylık yaşam maliyeti ile net asgari ücret arasındaki fark 412 TL olarak hesaplandı. Aslında bu farklılık, çalışanların her geçen ay borçlanmak zorunda kalmalarının temel nedenini ortaya koymaktadır.
TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2016 Mayıs ayı itibariyle şöyle gerçekleşti:
Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 0,87 oranında geriledi.
Yılın ilk beş ayı itibariyle yüzde 0,75 oranında gerileme gerçekleşti.
Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 1,90 oldu.
Yıllıkk ortalama artış oranı ise yüzde 10,95 olarak hesaplandı.
Gıda fiyatları son oniki ay itibariyle yüzde 2,0 oranının altında gerçekleşmiştir. TÜRK-İŞ Gıda Endeksi ile TÜİK Gıda Endeksi ve TÜİK Tüketici Fiyatları Endeksi’ndeki değişimine bakıldığında; daha önce genel fiyat artışlarının üzerinde seyreden gıda fiyatlarındaki artışın, son üç ayda genel fiyat artışının altında kaldığı görülmektedir.
Gıda harcaması çalışmasına temel alınan beslenme kalıbında yer alan ürünlerin fiyatlarında Mayıs 2016 itibariyle gözlenen değişim ise şöyle olmuştur:
Süt, yoğurt, peynir grubunda; süt fiyatları ortalamada artış gösterdi. Peynir ve yoğurt fiyatı ise aynı kaldı.
Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kıyma ve kuşbaşı etin fiyatı aynı kalırken tavuk fiyatı geriledi. Mevsimin sona ermesiyle ağırlıklı olarak kültür balıklarının yer aldığı tezgahlarda balık fiyatı artış gösterdi. Yumurta fiyatında ise bu ay 2 kuruş artış tespit edildi. Sakatat ürünlerinde fiyyat değişikliği olmadı. Bazı marketlerde başlatılan promosyona da bağlı olarak bazı bakliyat ürünlerinde (kuru fasulye, kırmızı mercimek, barbunya) fiyat indirimi oldu.
Sebze ortalama kilogram fiyatı bu ay 3,24 TL olarak hesaplandı. Oysa bu tutar geçtiğimiz ay 3,53 TL’ydi. Mutfakta sıklıkla kullanılan patates, kuru soğan, domates fiyatı bu ay geriledi ve bu durum mutfak harcamasına olumlu yansıdı. Ortalama kilogram meyve fiyatı ise bu ay yine artış göstererek 3,59 TL’den 4,13 TL’ye yükseldi. Geçen aylarda hesaplamaya dahil edilmeyen kayısı, şeftali, erik, kavun, karpuz bu ay kapsama alındı. Ancak önümüzdeki ay meyve ortalama fiyatında gerileme beklenmektedir. Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazardaki mevsim ürünleri esas alındı ve ürünlerin tek tek ağırlığı yerine genel meyve-sebze tüketimi miktarından hareket edildi.
Ekmek, pirinç, un, makarna, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; genelde önemli bir fiyat değişikliği tespit edilmedi.
Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı, margarin ve zeytinyağı fiyatı değişmedi, ancak ayçiçeği yağı fiyatı yükseldi. Siyah zeytinde ortalama kilogram fiyatı gerilerken yeşil zeytinde aynı kaldı. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinden fındık fiyatı geriledi, diğerleri aynı kaldı. Şeker, bal, reçel ile tuz fiyatı bu ay da değişmedi, pekmez fiyatı ortalamada geriledi. Baharat (kimyon, nane, karabiber, vb.) ürünleri ile salça fiyatı aynı kaldı. Ihlamur fiyatı değişmezken bazı çayların fiyatında artış görüldü ve bu durum ortalama kilogram fiyatını biraz yükseltti” ifadelerine yer verildi.