Investing.com - Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) yirmi dokuz yıldan bu yana her ay düzenli olarak "açlık ve yoksulluk sınırı" araştırması yapmaktadır. Bu alanda yapılan ilk çalışmadır. Araştırmayla, çalışanların içinde bulundukları geçim şartları ortaya konulmakta ve değişim izlenmeye çalışılmaktadır.
TÜRK-İŞ Araştırmasının Eylül 2016 ayı sonucuna göre;
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.386,22 TL,
Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamaların toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 4.515,37 TL olmuştur.
Bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 1.711,50 TL olarak gerçekleşmiştir.
Kuşkusuz hesaplama sonucu ortaya çıkan tutar ücret düzeyi olmayıp, haneye girmesi gereken toplam gelir miktarıdır. Ancak hanede çalışan sayısı az ve ele ücret düzeyi geçim şartlarını karşılamakta yetersiz kaldığında "insan onuruna yaraşır" bir yaşam sağlamak mümkün olamamaktadır.
Gıda harcamaları, aile bütçesinde ağırlıklı yer tutmaktadır. Gıda fiyatlarındaki değişim özellikle yoksul kesimlerin yaşama şartlarını doğrudan etkilemektedir. Gıda fiyatlarındaki gerileme aile bütçesine nispi katkı sağlamaktadır. Ancak bu durumun ücretli çalışanların "yaşam maliyetinin gerilediği" şeklinde yorumlanması yanlış olacaktır. Elde edilen gelir ile yapılması gereken harcama arasındaki fark çalışanların geçim koşullarını belirlemektedir.
Günümüzde bir çalışanın, sadece kendisinin asgari yaşama maliyeti için yapması gereken harcama tutarı 1.712 TL'ye ulaşmıştır. Oysa halen yürürlükte olan net asgari ücret 1.300 TL'dir. Enflasyondaki değişim tek başına geçim koşullarını belirlemez. Önemli olan gelir düzeyinin geçim koşullarına yetip yetmediği ve gelirin enflasyon karşısındaki durumu, yani satın alma gücüdür.
TÜRK-İŞ hesaplamasına göre; yapılması gereken aylık gıda harcaması tutarı bir önceki aya göre 25 TL artmıştır. Aynı şekilde aylık yaşam maliyeti için bir önceki aya göre 80 TL daha fazla harcama yapılması gerekmektedir.
Genel olarak yaş-sebze fiyatlarındaki değişim gıda harcamasını ve gıda harcaması da enflasyonu etkilemektedir. TÜRK-İŞ Gıda Endeksi ile TÜİK Gıda Endeksi ve TÜİK Tüketici Fiyatları Endeksi'ndeki değişimin izlendiği aşağıdaki grafikte de görüleceği üzere, oniki ay itibariyle gıda fiyatları yılbaşından bu yana azalma eğilimi göstermektedir. Ancak Konfederasyonumuz belirlemesine göre bu ay gıda fiyatlarında artış görülmüştür.
TÜRK-İŞ'in verileri temel alındığında "mutfak enflasyonu"ndaki değişim 2016 Eylül ayı itibariyle şöyle gerçekleşmiştir:
Ankara'da yaşayan dört kişilik bir ailenin "gıda için" yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 1,81 oranında artış göstermiştir.
Yılın ilk dokuz ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 0,07 oranındadır.
Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 1,83'dür.
Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 6,78 olarak hesaplanmıştır.
Gıda harcaması çalışmasına temel alınan beslenme kalıbında yer alan ürünlerin fiyatları Eylül 2016 itibariyle şu şekilde bir değişim göstermiştir:
Süt, yoğurt, peynir grubunda; süt ve peynir fiyatı ortalamada (sütte altı, peynirde sekiz ürün izlenmektedir) 10 kuruş artarken yoğurt fiyatı aynı kaldı.
Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kıyma et ve kuşbaşı ile tavuk, sakatat fiyatı değişmedi. Bu arada hesaplamada dikkate alınmayan bonfile kilogram fiyatının 77,90 TL olduğunu kaydedelim. Balıkta bu ay avlanma mevsimi başladı ve ortalama fiyat biraz geriledi. Yumurta fiyatı arttı. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı mercimek, barbunya) fiyatı; kuru fasulye ve barbunyada artarken diğerleri aynı kaldı.
Enflasyon üzerinde büyük etkisi bulunan gıda harcamaları içinde yer alan yaş-sebze fiyatları bu ay mutfağa olumsuz yansıdı. Uzun süren bayram tatili ve devam eden yağışlar hale gelen ürünlerin fiyatını yükseltti. Mevsim şartlarının da etkisiyle kış sebzelerinde fiyatlar nispeten gerilerken domates, salatalık, biber gibi ürünlerin fiyatı arttı. Sebze ortalama kilogram fiyatı geçtiğimiz 3,32 TL olarak hesaplanırken bu ay 3,62 TL'ye yükseldi. Meyve fiyatlarında ise düşüş yönünde bir gelişme görüldü. Geçen ay 3,73 TL olarak hesaplanan ortalama meyve kilogram fiyatı bu ay 3,58 TL oldu. Böylece bu ay meyve-sebze fiyatları ortalamada bu ay arttı. Geçtiğimiz ay sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı 3,51 TL tutarında olurken bu ay 3,60 TL oldu. Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazardaki mevsim ürünleri esas alındı ve ürünlerin tek tek ağırlığı yerine genel meyve-sebze tüketimi miktarından hareket edildi.
Ekmek, pirinç, un, makarna, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; bu ay bazı ürünlerde küçük fiyat ayarlamaları tespit edilmesine rağmen toplam tutara etkisi fazla olmadı.