Ercan Gurses / Orhan Coskun
ANKARA, 27 Temmuz (Reuters) - Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın AKP, CHP ve MHP ile gerçekleştirdiği zirveden dar kapsamlı bir anayasa değişikliği için uzlaşma çıkarken, AKP ilk adım olarak Gülen'e yakın yargı mensuplarının ayıklanması amacıyla HSYK üye seçiminde ağırlıklı olarak Parlamento'nun söz sahibi olmasını sağlayacak anayasa değişikliği isterken, CHP ve MHP öneriye sıcak bakıyorlar.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Pazartesi günü AKP, CHP ve MHP genel başkanları ile bir toplantı yapmış, toplantı sonrasında AKP Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım diğer partilerle küçük ölçekli bir anayasa yapımı konusunda uzlaştıklarını, yargı birliğiyle ilgili düzenlemeler hedeflediklerini söylemişti. yapılacak olası düzenlemeler konusunda Reuters'a bilgi veren AKP'li bir yetkili, "Gülen cemaati ile büyük sorun yaşanan alanlardan biri olan HSYK'nın yapılanması gözden geçirilecek. HSYK'daki 22 üyenin 15'inin RTÜK modeliyle Meclis'teki partiler tarafından, yedi üyenin de Cumhurbaşkanı tarafından seçimi üzerinde durulabilir" dedi.
RTÜK üyelerinin seçilmesiyle benzerlikleri olan bu tarz öneriye CHP ve MHP de sıcak bakıyor.
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, "HSYK üyelerini Meclis'in seçmesi, belli bir kontenjanın da Cumhurbaşkanı'na tanınmasını aramızda konuşabiliriz" derken, MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, "Biz de HSYK seçiminde Meclis'in oy hakkı olması gerektiğini düşünüyoruz" dedi.
Mevcut anayasaya göre 22 üyeli HSYK'da, üyelerin dördünü Cumhurbaşkanı, üçünü Yargıtay Genel Kurulu, ikisini Danıştay Genel Kurulu, birini Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu, yedisini birinci sınıf hakim ve savcılar kendi aralarında, üçünü de idari yargı hakimleri kendi aralarında seçiyor.
Adalet Bakanı ve bakanlık müsteşarı ise HSYK'nın doğal üyesi konumundalar.
Hükümet, HSYK üye seçimlerinde yargıda kümelenmiş Gülen sempatizanlarının blok oy kullanarak, üst yargıda hakimiyet kurmaya çalıştığını savunuyor.
Hükümeti devirmeye yönelik 15 Temmuz gecesi yapılan ve 246 kişinin hayatını kaybettiği darbe girişimi sonrasında, hükümet yetkilileri girişimin arkasında ABD'de yaşayan Gülen'e bağlı cemaatin olduğunu ve bu konuda deliller bulunduğunu açıkladılar.
Hükümet bir yandan Gülen'in iadesi için ABD makamlarına başvuru yaparken, bir yandan da OHAL ilan etmiş ve aralarında yargı mensuplarının da olduğu cemaatle bağlantılı binlerce kişiyi görevden alma operasyonuna başlamıştı.
ASKERİ YARGITAY KALDIRILABİLİR
AKP'li üst düzey hukukçu bir yetkili de, önümüzdeki günlerde AKP, CHP, MHP ve büyük ihtimalle HDP'nin de yer aldığı Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun canlandırılacağını belirterek, komisyonda, yüksek yargıda birliğe dönük önerilerde bulunacaklarını söyledi.
Yetkili, "Muhalefet kabul ederse çok üst bir mahkeme kurarız. Anayasa Mahkemesi (AYM), Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Yüksek Seçim Kurulu birleştirilebilir. İstenirse AYM'yi birleşmenin dışında tutarız. Askeri Yargıtay'ı da kaldırırız" dedi.
Bu öneriye tam destek vermeyen CHP'li Altay, "Askeri Yargıtay'ın kaldırılması konuşulabilir. Ama bazı kurumları birleştirmek tartışma yaratır. Yargıtay ve Danıştay'ın yaptıkları işler çok farklı" dedi.
STAJYER HAKİM ATAMA ÖNERİSİ
Darbe girişiminin sonrasındaki süreçte görevden alınan hakim ve savcıların yerine yapılacak atamalarla ilgili de AKP'li bir yetkili, "Onların yerine stajyer hakim ve savcıların getirilmesini önerebiliriz" diye konuştu.
Parlamento'da oy kullanma imkanı bulunan 316 milletvekiline sahip AKP'nin tek başına anayasa değişikliği imkanı bulunmuyor.
AKP, referanduma gerek kalmadan bir anayasa değişikliğini Meclis'ten geçirebilmek için en az 51 milletvekiline daha ihtiyaç duyarken, 14 sandalye desteğiyle bu değişiklikleri referanduma taşıyabiliyor.
CHP'nin Meclis'te 133, HDP'nin 59, MHP'nin ise 40 milletvekili bulunuyor.
Meclis'te bulunan dört partinin yeni anayasa yazımı için Ocak ayında oluşturduğu Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun çalışmaları, Şubat ayında AKP ve CHP'li üyeler arasındaki başkanlık sistemi tartışmaları nedeniyle Meclis Başkanı İsmail Kahraman tarafından sonlandırılmıştı.
AKP'li yetkililer, anayasa değişikliğine ilk etapta yargı bölümüne odaklanılacağını, diğer bazı alanlarda bir değişikliğin mümkün olup olmadığına bakılacağını belirtti.