(Borsa hareketi 3-5. paragraflara eklendi)
Nevzat Devranoglu / Behiye Selin Taner
ANKARA, 12 Temmuz (Reuters) - Dolar/TL yeni dönemde ekonomi politikalarının nasıl şekilleneceğine ilişkin endişelerin ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın düşük faiz açıklamasının TCMB faizi olarak algılanmasının, ticaret savaşı kaynaklı küresel satış baskısıyla bir araya gelmesiyle dün akşam tarihi zirve olan 4.9767'yi test ettikten sonra dalgalandı.
Güne 4.85 seviyesinin altına gerileyerek başlayan dolar/TL, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın enflasyonun düşürülmesi ve TCMB'nin bağımsızlığına vurgu yapan açıklamalarının ardından düşüşünü 4.7836'ya kadar sürdürdü.
Hisse senetleri piyasası ise son iki günde yaşadığı sert düşüşün ardından güne hafif tepki alımları ile başlasa da, sonrasında gün boyu satış baskısı devam etti.
Gün içinde 88,168 puana kadar gerileyen BIST-100 endeksi .XU100 saat 1745'te yüzde 2.25 kayıpla 89,258 puanda seyrederken; BIST-100'de şu saat itibarıyla üç günlük kayıp da yüzde 10'u buldu.
Dün yüzde 9'a yakın gerileyen bankacılık endeksi .XBANK ise yüzde 1 civarı satıcılı seyrediyor.
Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre Albayrak "hiç olmadığı kadar etkin" bir Merkez Bankası'nın, yeni dönem politikalarının temel hedefleri arasında yer alacağını belirterek enflasyonun en kısa sürede önce tek haneye, ardından hedeflerine gerilemesi için adımları atacaklarını da söyledi. A4N1QI01K
Söz konusu açıklamalar ile gün içinde bir ara yüzde 1'in üzerinde değer kazancı ile gelişmekte olan ülke para birimlerinden pozitif ayrışan TL, öğleden sonra ise kazançlarını geri verdi.
Bir ara tekrar 4.87 seviyesini aşan dolar/TL saat 1709'da 4.8514/4.8543 seviyesinde bulunuyor. Aynı saatte sepet bazında TL 5.2576/5.2622, euro/TL ise 5.6749/5.6789 seviyesinde.
Üst düzey bir bankacı, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın dünkü açıklamalarında faizlerin düşeceğine ilişkin ifadesinin hali hazırda dış gelişmelere bağlı olarak devam eden satış baskısını daha da artırdığını söyleyerek, "Yatırımcılar, ekonominin yeniden dengelenmesini sağlayacak politika adımlarının belirlenmesini ve bu konuda adım atıldığını görmek istiyor. Faizlerin düşeceğine ilişkin ifade, bu beklentilerle çeliştiği için dün sert bir tepki hareketi gördük" dedi.
Bugün Bakan Albayrak'ın yaptığı açıklamalarda mali disipline dönülmesine, enflasyonun düşürülmesine ve Merkez Bankası'nın bağımsızlığına vurgu yaptığını söyleyen aynı bankacı, "Bu mesajların doğru yönde olduğunu, özellikle kurdaki gevşemeden de görüyoruz. Ancak TL varlıklarda anlamlı bir iyileşme için sözlü yönlendirme tek başına yeterli olmayacaktır. Bu noktada bütçe disiplinini sağlayacak ve enflasyonu kontrol altına alacak adımların, hem para hem de maliye politikası tarafında, hızla atılması gerekiyor" dedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dün açıklamalarında kur ve faize ilişkin olarak, "Birileri bu işi tırmandırmaya çalışsa da bunun düştüğünü göreceksiniz. Bu kadar emin konuşuyorum. Hazine ve Maliye Bakanımız elbette ne gerekiyorsa yapacaktır. Burada birçok enstrümanlarımız var. Önümüzdeki süreçte inanıyorum ki faizin de düştüğünü göreceğiz. Ben eminim, sadece devlet bankalarımız değil, özel bankalarımız da gerektiğinde taşın altına eline koyacaktır" dedi. Stratejisti Piotr Matys, bugün yayınladığı raporunda, "Albayrak ile ilgili asıl sorun, en azından bu noktada, piyasanın kendisine güvenmeye hazır olmadığı. Aynı yapıcı yorumlar Eski Başbakan Yardımcısı Şimşek tarafından yapılsaydı, lira çok daha olumlu yanıt verecekti. Albayrak'ın mali taahhütlerini yerine getirmesi ve ekonomik reformların hızlanması halinde, yabancı yatırımcılar arasındaki güvenilirliği de artacaktır. Özellikle de TCMB'nin bağımsızlığını güçlü bir şekilde savunması bunun ispatı olacaktır" dedi.
Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin ilk kabinesinin açıklanmasının ardından piyasalarda ilk olarak sert bir satış tepkisi tepki yaşanmış; ardından Türkiye piyasaları küresel piyasalara daha paralel bir seyir izlenmişti.
Dünya borsalarında ve emtia piyasalarında yaşanan kayıpların bugün hızlanmasıyla birlikte ekonomisi küresel fon akışlarına bağlı olan Türkiye piyasalarındaki satışlar da kuvvetlendi. Türkiye'ye özgü nedenler ise piyasaların negatif ayrışmasındaki belirleyici oldu.
Dolar/TL 23 Mayıs'ta gördüğü 4.9290 zirvesini de aşarak yeni rekor olan 4.9767'yi test etti.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, "Erdoğan dün 'faiz düşmeli' dedi. Bu bence uzun yıllardır süren 'düşük faiz istemi' söyleminin devamı niyeti tanışıyor. Ancak piyasalardaki algılamaya bakarsak 24 Temmuz'da, TCMB'den belki de ek sıkılaştırma beklenen bir dönemde, enflasyonun yüzde 15'leri aştığı bir dönemdeki faiz indirimi isteği olarak algılanıyor" dedi ve ekledi:
"TL'deki değer kaybına bakarsak kabine sonrası açık ara negatif ayrışma var. Küresel piyasalarda da iyimserlik yok. Tüm bunlar TL'deki kayıpların ana belirleyicileri."
TCMB'NİN 24 TEMMUZ'DAKİ FAİZ KARARININ ÖNEMİ ARTTI
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın yemin ederek göreve başlamasının ve Hazine-Maliye Bakanlığı'na Berat Albayrak'ın getirilmesinin ardından piyasalar ekonomi politikalarının nasıl şekilleneceğini ve Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Kurulu'nun yapısının yanı sıra Merkez Bankası'nın 24 Temmuz'daki faiz kararını da izliyor.
TCMB, TL'deki sert değer kayıpları ve enflasyondaki sert yükselişle birlikte geçen yıl başından beri 950 baz puan sıkılaştırma gerçekleştirdi. Bunun yanında TCMB'nin sadece Nisan ayından bu yana yaptığı faiz artışları ise 500 baz puana ulaştı.
Kredi Derecelendirme Kuruluşu Moody's bugün yayınladığı bir raporda, yeni hükümetin ekonomide nasıl politikalar izleyeceğinin belli olmadığına vurgu yaparak, Merkez Bankası'nın yönetim yapısındaki değişikliklerin, bankanın daha sıkı para politikasını izleme kararlılığını önümüzdeki günlerde güçlendirmekten ziyade zayıflatabileceğini söyledi. bono piyasasında ise tahvil faizleri uzun süredir baskı altında. Analistlere göre bu baskının ana nedenleri ise enflasyonun geldiği seviyeler ve yükselişin devam edeceği endişeleri, seçim öncesi artan harcama trendi ve yeni ekonomi yönetimi ile uygulanacak politikalara yönelik endişeler oldu.
Piyasaların yakından izlediği Haziran ve Temmuz aylarındaki yılın en yüklü ihale dönemi önceki gün düzenlenen üç ihale ile birlikte tamamladı. İhalelerde borçlanma hedeflere genel olarak yakın gerçekleşirken; faizlerdeki yükseliş ise belirginleşti.
Bankacılara göre gösterge iki yıllık tahvilin bileşik faizi bugün yüzde 20.52 ile 10 yılın en yüksek seviyesine gelirken, 10 yıllık gösterge tahvil faizi ise yüzde 18.85 ile tarihi zirvesini yineledi.
Albayrak'ın açıklamaları sonrası gerileyen gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi saat 1720'de 18.54, 2 yıllık tahvil faizi ise yüzde 20.28 seviyesinde bulunuyor.