(BIST-100 hareketi eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 13 Mart (Reuters) - ABD'de faiz artışlarının hızlanmasından endişe edilen bir dönemde şehir içi çatışmaların yaşanabileceği kuşatma aşamasına gelinen Afrin operasyonunun, Seçim İttifakı Yasası'nın, yüksek enflasyon ve yüksek cari açığın bir arada Türkiye ekonomisini nasıl etkileyeceği endişeleriyle TL değer kaybederken, faiz sert yükselişte.
TL gelişmekte olan ülke para birimlerinden negatif ayrışırken; dolar/TL bugün 3.87'yi aşarak 18 Aralık'tan beri, 10 yıllık gösterge faiz yabancı ağırlıklı satış dalgası ise yüzde 12.75 ile Kasım sonundan beri en yüksek seviyeleri test etti. Euro/TL bugün tarihi zirvesini test ederken, eurobond getirileri ve CDS'ler de yükselişe geçti.
Piyasada geçen hafta başlayan satış dalgası ve negatif ayrışma trendi haftanın ilk iki gününde de devam etti.
Jeopolitik endişeler nedeniyle piyasaların takip ettiği operasyonda TSK, dünden itibaren Afrin kent merkezinin kuşatıldığını açıkladı. Açıklamada, "Harekât kapsamında gerçekleştirilen operasyonlar neticesinde 12 Mart 2018 tarihinden itibaren Afrin kent merkezi kuşatılmış, müteakip harekat için kritik öneme sahip bölgeler ele geçirilmiştir" denildi. piyasa oyuncuları, hükümet yetkilileri tarafından birçok kez reddedilmesine karşın erken seçim ihtimalinin de piyasalarda satış baskısı yarattığını belirtiyor. Bugün TBMM'de kabul edilen Seçim İttifak Yasası sonrası bu ihtimalin piyasalarda satış baskısı oluşturduğuna dikkat çekiliyor.
Tahvil piyasasında yaşanan yükseliş eğilimi ile 10 yıllık gösterge tahvilde geçen hafta başından beri yükseliş 90 baz puana yaklaştı. Beklentilerin üzerindeki enflasyon verisinin ardından tahvil faizlerinde başlayan yükseliş PPK ve Moody's kararları sonrasında da devam etti.
Gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi geçen hafta 45 baz puan yükseldikten sonra dün 25 baz puan yükseldi. Bugün sabahtan bu yana yaşanan yükseliş ise 15 baz puana ulaşmak üzere.
Bu gelişmelerle bu sabah güne 3.84'lü seviyelerden başlayan dolar/TL TRYTOM=D3 bugün en yüksek 3.8744 seviyesini test etti. Kur saat 1721 itibarıyla 3.8666/3.8675 seviyesinde işlem gördü.
Aynı saatte sepet bazında TL 4.3207/4.3228 euro/TL ise 4.7940 seviyesine yükselerek tarihi rekorunu kırdıktan sonra 4.7745/4.7764 seviyesinde işlem gördü.
Türkiye'nin dolar cinsi eurobondları da verim eğrisi genelinde değer yitirirken, 2041 vadeli tahvilin fiyatı 1 yıldan uzun bir sürenin en düşük seviyesine geriledi. Öte yandan Türkiye'nin 5 yıl vadeli CDS'leri 5 baz puan yükselişle 174 baz puana yükselerek bir haftanın zirvesini gördü.
Piyasalardaki sert satış baskısının günün ilerleyen saatlerinde hafiflemesinde ise ABD Başkanı Donald Trump'ın, Rex Tillerson'ı dışişleri bakanlığı görevinden alarak yerine CIA Direktörü Mike Pompeo'yu getirmesi hafifletti. Bu haber doların küresel bazda değer kaybetmesini tetikleyerek TL'deki kayıpları da sınırladı. yakından takip edilen Hazine ihalesine nispeten talep gelmesi ve ABD enflasyon verilerinin beklentiler dahilinde açıklanması sonrası ise piyasalarda büyük bir etki yaşanmadı. bankanın döviz masası işlemcisi, "Gelişmekte olan piyasalarda hafif olumsuz bir hava var. Ancak TL piyasalarına bakınca bu olumsuzluğun daha kuvvetli yansıdığını görüyoruz. Bu her geçen gün bir trend halini alıyor. Bu hususta ne etkili derseniz tek bir neden gösteremeyiz" dedi ve ekledi:
"Afrin operasyonunda kritik noktalara gelinmiş olması, TBMM'de yasalaşan İttifak Yasası'na ilişkin endişeler, yüksek enflasyon, yüksek cari açık... Her biri tek başına değil ama bunların bir araya gelmesi yabancı algısının bozulmasına yol açmış olabilir. Bono piyasasındaki satış baskısı özellikle de yabancıların ağırlıklı olduğu satışlar endişe verici ve yakından izlenmeli."
Gösterge 10 yıllık tahvilin ortalama bileşik faizi dün spot kapanışta yüzde 12.38 seviyesinden gerçekleşirken valörde son işlem yüzde 12.61 oldu. Bugün ise gösterge tahvilde spot piyasada işlem bazında bileşik getiri yüzde 12.75 seviyesine kadar yükseldi. Gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik faiz spot kapanışta yüzde 12.70 seviyesinden valörde son işlem saat 1721 itibarıyla yüzde 12.64 oldu.
Gösterge iki yıllık tahvilde ise bileşik faiz bugün spot kapanışta yüzde 13.73 seviyesindeydi.
Türk hisse senetleri ise günün genelinde satıcılı bir seyir izlese de, piyasalardaki sert satış baskısının günün ilerleyen saatlerinde hafiflemesi BIST-100 endeksine .XU100 de yansıdı.
Gün içinde yüzde 0.6 kayıpla en düşük 117,668.68 puanı gören BIST-100 .XU100 ikinci seansın ikinci yarısında gelen alımlarla kayıplarını geri aldı. Endeks saat 1756'da yüzde 0.08 düşüşle 118,312 puanda seyrediyor.
İTTİFAK YASASI SONRASI ENDİŞELER
Öte yandan AKP ve MHP'nin ortak hazırladığı ve siyasi partilerin seçim ittifakına ilişkin düzenlemeleri içeren yasa teklifi TBMM Genel Kurulu'nda bu sabah kabul edildi. yasanın seçim güvenliği ve güvenilirliğini zedeleyen maddeler içerdiğini belirterek, bu çerçevede "sandıkların birleştirilerek taşınması, mühürsüz zarfların geçerli sayılması, sandıklara güvenlik güçlerinin müdahalesi ve seyyar sandığın kanuni düzenlemeye bağlanması" gibi çeşitli maddelere itiraz ediyor.
Bu değişiklikler piyasalarda bazı kesimlerin bugün TBMM'de kabul edilen 'ittifak yasasının geçerli olduğu bir erken seçim planlandığı' görüşlerine neden oluyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başta olmak üzere AKP bir erken seçim planı olduğu iddialarını ise reddediyor. Erdoğan yerel ve genel seçimlerin planlandığı gibi Mart ve Kasım 2019 tarihlerinde yapılacağını ifade ediyor.
Seçimlere AKP ile birlikte girme konusunda anlaşan MHP'nin Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın da "Erken seçim yok. Şu şartlar altında ülke menfaatine de değil" diyor. Yalçın, "AKP Kongresi'nin sonbahardan önceye alınması durumunda erken seçim olup olmayacağına" ilişkin soru üzerine de, "Bu düşünceye katılmıyorum. Erdoğan ve Bahçeli anlaşmadan seçim zamanı değişmez" diye konuştu.
Anayasa'nın 67. maddesinin son fıkrası seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamayacağı hükmünü getirse de, 16 Nisan 2017 tarihinde referandum ile kabul edilen Anayasa değişikliği ile yapılacak ilk seçim bu kanundan istisna bırakıldı. Yani ittifak yasasına ilişkin değişiklikler olası erken seçimde uygulanabilecek.
Cumhurbaşkanlığı sistemini getiren referandum ile "Anayasanın 67'nci maddesinin son fıkrası hükmü, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından uygulanmaz" değişikliği kabul edildi.
(Habere katkı sağlayan Ercan Gürses, Can Sezer, Ceyda Çağlayan; Redaksiyon Orhan Coşkun)