(Albayrak'ın açıklamaları eklendi)
ANKARA, 3 Ekim (Reuters) - Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Eylül ayında gıda fiyatları, ulaştırma başta olmak üzere TL'deki değer kaybının neredeyse tüm gruplarda genele yayılan artışları tetiklemesiyle Eylül'de yüzde 24.52 ile 15 yılın zirvesine yükseldi.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak enflasyondaki trendin Ekim ayıyla birlikte kırılacağını belirtirken verinin ardından gözler yeniden Merkez Bankası'nın 25 Ekim'de açıklanacak faiz kararına çevrildi.
TÜİK verilerine göre yıllık enflasyon ise Ağustos ayındaki yüzde 17.9 seviyesinden Eylül'de yüzde 24.52'e yükselerek 15 yılın zirvesini gördü. Aylık artış ise yüzde 6.3 ile beklentilerin oldukça üzerinde gerçekleşti.
Reuters'ın 15 kurumun katılımıyla yaptığı ankette enflasyonda yüzde 3.6 artış bekleniyordu. Ankette en yüksek aylık artış beklentisi yüzde 4 seviyesindeydi.
Ekonomistler Merkez Bankası'nın geçen ay gerçekleştirdiği 625 baz puanlık politika faizi artışı ardından ekonomideki yavaşlama eğilimi ile aynı anda gerçekleşen enflasyon artışına Ekim ayında nasıl bir tepki vereceğini yakından izliyor olacak.
TCMB faiz kararı ardından ay sonunda ayrıca enflasyon raporunu da açıklayacak. Kısa süre önce açıklanan ekonomi programına göre ise enflasyonun yıl sonunda yüzde 20.8 öngörülüyor.
BlueBay Asset Management stratejisti Tim Ash, "TCMB'nin bu ay da bir faiz artışına gitmesi gerekebilir. Ancak ekonomi resesyona doğru giderken bir faiz artışına da ihtiyaç duymayabilir. Tüm bunlara rağmen TCMB'nin bu veriye bir reaksiyon göstermesi gerekli" dedi.
Ekonomistler tüketici fiyatlarının yanı sıra çekirdek ve üretici enflasyonundaki artışa da dikkat çekiyorlar. Tüketici fiyatlarına yansımaları ve TL'deki değer kaybını daha erken yansıtması nedeniyle yakından takip edilen yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) Eylül'de yüzde 10.88 artarken yıllık artış yüzde 32.13'ten sert yükselişle yüzde 46.15'e yükseldi.
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "B" endeksi yıllık bazda Ağustos ayındaki yüzde 16.95'ten Eylül'de yüzde 23.71'e, "C" endeksi ise yüzde 17.22'den yüzde 24.05'e yükselerek çekirdek göstergelerde bozulmanın devam ettiğine işaret etti.
ALBAYRAK: GEREKLİ ADIMLARI ATACAĞIZ
Albayrak bugün NTV'nin canlı yayınında yaptığı açıklamalarda enflasyonda Merkez Bankası çalışmaları ve piyasa beklentilerinin üzerinde bir gerçekleşme yaşandığını belirterek, Eylül ayı enflasyonu beklentilerin üzerinde geldi, şunu gördük ki, piyasadaki fiyatlamada fırsatçılık, stokçuluğun etkisinin gerçek olduğunu gösterdi... Bu hafta sektörel ve grup bazlı görüşmeleri başlatacağız. Bu konuda kamuoyuna anons edeceğimiz genel bir çerçeveyi ortaya koyacağız" dedi.
Enflasyonda en kötünün geride kaldığını ve enflasyonda trendin Ekim ayıyla birlikte kırılacağını düşündüğünü belirten Albayrak, "Ekim ile başlayan süreçte yıl sonuna kadar hedeflere yakın bir gerçekleşme olacağını görüyoruz. Bunlar için gerekli adımları atacağız" dedi. ise beklentilerin oldukça üzerinde artış kaydeden enflasyon verisi ardından ilk tepki olarak 6.10 seviyesine kadar yükseldi. Veri öncesi 6.0120 seviyesinde olan dolar/TL 6.10'a kadar yükseldikten sonra saat 1213'te 6.0250/6.0300 seviyesinde.
TL'deki sert değer kaybı ve volatilite elektronik eşyadan gıdaya, otomobil fiyatlarından pekçok tüketim malına bir çok hızlı yansıyor.
Gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi de dün yüzde 18.3 seviyesinden kapandıktan sonra yüzde 19.01'e kadar yükseldi.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, "Eylül'de enflasyon beklentilerin oldukça üzerinde arttı. Tüm alt gruplara yansıyan bir artış var. Ayrıca çekirdek enflasyon görünümü de bozulmaya devam ediyor. Bu durum enflasyon beklentilerinde bozulmanın sürmesine neden olacaktır. Bugünkü veri ardından yüzde 21 olan yıl sonu enflasyon tahminimizi yüzde 25'e çekiyoruz" dedi ve ekledi:
"İç talepte son çeyrekte hızlanmasını beklediğimiz yavaşlama enflasyondaki yükselişi sınırlayacak ancak maliyet kaynaklı baskılar enflasyondaki düşüşü engelleyecek. Dolayısıyla ilk tahminlerimize göre yıllık enflasyon Ekim ayında yükselişine yüzde 25.6 civarında devam edecek. Takip eden aylarda sınırlı gerileme ile enflasyon yılı yüzde 25'te tamamlayacak" dedi.
Ana harcama grupları itibariyle tüketici enflasyonunda aylık bazda en yüksek artış yüzde 11.41 ile ev eşyası grubunda olurken ulaştırmada yüzde 9.15, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 7.42, eğlence ve kültürde yüzde 6.62 ve gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 6.40 artış gerçekleşti. Eylül'de endekste aylık bazda düşüş gösteren grup olmadı. Alkollü içecekler ve tütün yüzde 0.07 ile en az artış gösteren grup oldu.