(Ayrıntılar ve görüş eklendi)
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 5 Aralık (Reuters) - Merkez Bankası (TCMB) 2018 yılında da temel fonlama aracının bir hafta vadeli repo işlemleri olmasının hedeflendiği ancak para politikası ve likidite yönetimi çerçevesinde gerek duyulmayan günlerde bir hafta vadeli repo ihalesi açılmayacağı belirtirken, ekonomistler geç likidite penceresi faizinin ana fonlama aracı olarak kullanılmaya devam edileceğini öngörüyor.
TCMB 12 Ocak 2017'den bu yana bir hafta vadeli miktar yöntemiyle repo ihalesi açmazken, 2017 genelinde likidite ihtiyacının önemli bir bölümünü GLP borç verme oranından karşıladı.
TL'nin dolar karşısındaki değer kaybı sonucu kur geçişkenliği enflasyonda yükselişin ana unsurlarından biri olarak öne çıkarken, TCMB TL'deki kaybı ve yüksek volatiliteyi azaltmak üzere çeşitli adımlar atıyor.
Hükümetin faiz artışı aleyhindeki tutumu nedeniyle TCMB ana enstrümanı olan yüzde 8 seviyesindeki haftalık repo faizine dokunmayarak yerine geçmişte ancak istisnai durumlarda kullanılan ve en son yüzde 12.25 seviyesine yükselttiği geç likidite penceresini ana fonlama aracı haline getirdi.
Ekonomistler TCMB'nin bugün açıkladığı 2018 yılı Para ve Kur Politikası metninde gelecek yıl politikasına ilişkin önemli bir değişiklik olmadığını belirtiyor.
TCMB enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme ve hedeflerle uyum sağlanana kadar para politikasındaki sıkı duruşun kararlılıkla sürdürüleceğini, ihtiyaç duyulması halinde ilave parasal sıkılaştırma yapılabileceğini belirtti.
Metinde 2018'de likidite politikası ve operasyonel çerçevesinde temel fonlama aracının bir hafta vadeli repo işlemleri olmasının hedeflendiği, diğer taraftan para politikası ve likidite yönetimi çerçevesinde gerek duyulmayan günlerde bir hafta vadeli repo ihalesi açılmayacağı belirtildi.
TCMB mevcut uygulamada olduğu gibi GLP borçlanma ve borç verme faiz oranlarını ilan etmeye devam edeceğini, bankaların bu çerçevede TCMB'den teminat karşılığı olmak üzere limitsiz olarak borçlanabileceklerini ya da TCMB'ye borç verebileceklerini bildirdi.
TCMB bünyesindeki Bankalararası Para Piyasasında Temmuz 2016'dan itibaren sınırsız olarak uygulanan bankaların borç alabilme limitleri 2017 içinde kademeli olarak düşürüldükten sonra 22 Kasım'dan itibaren gecelik vadede sıfırlandı. Böylece TCMB piyasaya yaptığı tüm fonlamayı yüzde 12.25 ile uyguladığı en yüksek faiz oranına sahip olan Geç Likidite Penceresi'ne taşıdı. Yatırım Başekonomisti Banu Kıvcı Tokalı, TCMB'nin 2018 yılına dair açıkladığı para ve kur politikasında ana stratejilerin korunduğunu ve radikal bir değişiklik içermediğini söyleyerek, "Fonlama politikasında ciddi değişiklik içeren ifadeler görmüyoruz. Her ne kadar temel fonlama aracının 1 haftalık repo işlemleri olması hedeflenmeye devam etse de mevcut finansal koşullar çerçevesinde, GLP'nin ana fonlama aracı olmaya devam edeceğini düşünüyoruz" dedi.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu da metnin detaylarında gelecek yıla ait para politikası adına önemli bir değişiklik ve ipucu bulamadıklarını söyleyerek, "TCMB enflasyonda kayda değer bir iyileşme oluncaya kadar mevcut sıkı duruşun korunacağı söylemini bir kez daha yineliyor. Temel fonlama aracının haftalık repo faizinden yapılmasının hedeflendiği söylense de bu faizin (yüzde 8) mevcut orana çıkarılmayacağı varsayımıyla gelecek yıl da sıkı parasal duruşun GLP fonlaması mekanizması ile yapılacağını düşünüyoruz" dedi.
TCMB enflasyonun düşürülmesine engel olan yapısal unsurları ortadan kaldırmak için diğer kurumlarla işbirliği içinde çalışmaya devam edeceğini belirtirken, 2018-2020 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program kapsamında enflasyonun yüzde 5 hedefine kademeli olarak yakınsayacağı öngörüldü.
Metinde TCMB'nin nominal ya da reel herhangi bir kur hedefinin bulunmadığı, döviz kurundaki hareketlerin fiyat istikrarını kalıcı olarak etkilemesi durumunda, sahip olduğu araçlarla gerekli tepkiyi vereceği belirtilerek, "Ayrıca döviz kurunun iktisadi temellerden belirgin şekilde kopması ve finansal istikrara dair risk oluşturması halinde bu duruma kayıtsız kalınmayacaktır" denildi.
2018'DE LİKİDİTE POLİTİKASI VE OPERASYONEL ÇERÇEVE
Metne göre 2017 sonunda yaklaşık 20 milyar dolar olması beklenen reeskont kredisi kullanımının 2018 yılında da benzer seviyede gerçekleşeceği, TCMB döviz rezervlerine katkının 2017 sonunda yaklaşık 12.3 milyar dolar, 2018'de ise 18 milyar dolar civarında olacağı öngörülüyor.
TCMB döviz likiditesini etkileyen bu işlemler sonucunda, 2017 yılında brüt döviz rezervlerinin bir önceki yıla göre yaklaşık 9 milyar dolar artış kaydettiğini açıkladı.
Metinde koşulların gerektirmesi durumunda, vadesi 91 günü aşmayacak şekilde; geleneksel yöntemle repo ihaleleri ve TL depo satım ihalelerinin açılabileceği, uygun görülmesi halinde geleneksel ihale yöntemi ile bir hafta vadeli gün içi repo ihalesinin açılabileceği belirtildi.
Metinde gerekli görülen günlerde Borsa İstanbul bünyesindeki BIST Repo-Ters Repo Pazarı ve Bankalararası Repo-Ters Repo Pazarında faiz koridoru dâhilindeki gecelik faiz oranlarından TCMB tarafından yapılan fonlama tutarının sınırlandırılması uygulamasına devam edilebileceği ifade edildi.
TCMB, 2017 yılında olduğu gibi fiyat istikrarına ulaşma amacı doğrultusunda likidite araçlarını uygun bir bileşimle ve öngörülebilirliği destekleyecek şekilde kullanmaya devam edeceğini açıkladı.
2017 yılı için nominal 15 milyar TL olarak belirlenen TCMB açık piyasa işlemleri portföy büyüklüğü ilave alım seçeneği saklı kalmak kaydıyla 2018 yılında nominal 16 milyar TL'ye yükseltilirken, portföyde bulunan kıymetlerden vadesi 2018 yılında gelecek nominal 5.8 milyar TL'lik kısım dahil 2018'de nominal 6.8 milyar TL doğrudan alım işlemi gerçekleştirilmesi planlanıyor.
TCMB 2018'de TL depoları karşılığı döviz depoları ihaleleri ile TL uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerine devam edilebileceğini açıklarken, piyasa derinliğinin kaybolmasına bağlı olarak spekülatif davranışlar sonucunda kurlarda sağlıksız fiyat oluşumları gözlenmesi ve aşırı oynaklık durumlarında piyasaya esnek ihaleler yoluyla veya doğrudan müdahale edilebileceğini belirtti.
Metinde "TCMB, geçmişte olduğu gibi 2018 yılında da döviz piyasasının sağlıklı çalışması ve döviz likiditesinin dengelenmesi amacıyla, döviz arz ve talep gelişmelerini yakından takip ederek gerekli önlemleri almaya devam edecektir" denildi.
Karar alma ve iletişim süreçleri kapsamında Para Politikası Kurulu'nun 2018 yılında önceden açıklanan bir takvim çerçevesinde yılda sekiz toplantı yapacağı, enflasyon raporunun da yine yılda dört defa yayımlanacağı açıklandı.
(Redaksiyon Birsen Altaylı)