(Görüş ve geçmiş bilgi eklendi)
ANKARA, 21 Kasım (Reuters) - Dolar/TL, gelişmekte olan ülke para birimleri genelinde görülen satış baskısının yanı sıra enflasyon riski, ABD ve Avrupa ile gerilen ilişkiler ve hükümet kanadından gelen faizin düşmesi gerektiğine yönelik söylemlerin Merkez Bankası'na dönük eleştirilerle güçlenmesinin etkisiyle 3.97'yi aşarak yeni tarihi zirvede.
Öte yandan Türk hisse senetleri piyasasının dünkü yüzde 2'lik düşüşün ardından, bu sabah tarihi zirveyi gören dolar/TL'nin de etkisiyle negatif açılış öngörülürken; düşüş kanalındaki endekste gün içinde de zayıf sürmesi bekleniyor. Tayyip Erdoğan'ın geçtiğimiz hafta faizlerin inmesi gerektiği vurgusuyla yaptığı açıklamada Merkez Bankası'nın tutumuna dönük eleştirilerinin ardından, dün de Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ "TCMB'nin yaptığı çalışmaların her zaman olumlu sonuçlar doğurmadığına" vurgu yaparak faiz ve enflasyonun daha da düşmesi ve tek haneli rakamlarda kalması için hükümetin ciddi çalışmaları olduğunu söyledi. açıklamaların ardından TL'deki satış baskısı güç kazandı.
TL'de uzun süredir devam eden satış baskısında ana trend gelişmekte olan ülke para birimleri genelinde dolardaki güçlenme eğilimi ile birlikte yaşanıyor. Ancak TL diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden negatif ayrışıyor.
Enflasyondaki yükseliş, TL'deki değer kaybının enflasyonu önümüzdeki dönemde de baskılayacağı endişesi, AB, ABD ve hatta NATO ile ilişkilerin gerilmesi ve TCMB'nin gerekli para politikası adımlarını siyasi nedenlerden dolayı atıp atamayacağı endişeleri jeopolitik gelişmeler TL'deki negatif ayrışmada belirleyiciler olarak ön plana çıkıyor. ABD'de devam eden Reza Zarrab davasının sonuçlarına ilişkin endişeler de piyasalarda yakından takip ediliyor.
Reel Kapital Menkul Değerler Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, "NATO ile artan tansiyon, Cumhurbaşkanı ve hükümet kanadından gelen Merkez Bankası eleştirileri ve ABD'de Zarrab ve Atilla davalarına ilişkin belirsizlik TL üzerinde baskı unsurları; aynı zamanda fonlama oranının yüzde 12'nin hemen altında kalması, buna karşılık yüzde 14 üzerine çıkan gösterge faiz, yüzde 13 üzerini gören 10 yıllık faiz itibariyle fonlamanın ucuz kaldığını göstermektedir" dedi.
TL dolar karşısında son bir yıllık süreçte yaklaşık yüzde 15 değer kaybederken, kur geçişkenliği enflasyondaki yükselişin ana unsurlarından biri olarak öne çıkıyor.
Yıllık enflasyon yüzde 11.90'a ulaşmasına karşın TCMB'nin uyguladığı likidite politikalarının bileşiminde ortaya çıkan son faizi gösteren ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin CBTWACF= yüzde 12'de bulunması ve ardından yapılan siyasi açıklamalar TCMB'nin para politikasında gerektiğinde bir adım atıp atamayacağına ilişkin endişe yaratıyor.
Negatif ayrışma özellikle bu soru işeretlerinin ve enflasyon ile TCMB faizleri arasındaki makasın daraldığı Ekim ayı ortasından bu yana belirginleşirken TL'nin dolar karşısındaki son bir aylık değer kaybı da yüzde 5.5'i geçti.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi piyasalardaki satış baskısını "Geçen hafta belirginleşen faizlerin düşmesi gerektiğine ilişkin söylemlerin piyasa dinamiklerine aykırı bir adım getirip getirmeyeceği endişesinin TL'deki negatif ayrışmada önemli bir belirleyici olduğunu söyleyebiliriz" sözleriyle özetledi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Cuma günü yaptığı konuşmada faizi düşürme konusunda devlet bankalarının bile ciddi bir tutuculuk içinde olduğunu, yüksek faizle kredi verilmesi nedeniyle yatırımların yürümediğini ancak bu şekilde devam etmeyeceklerini ve faiz sorununu çözeceklerini söylemişti.
Erdoğan bu konuşmada Merkez Bankası'nın enflasyonda ilgili söylemlerinin tutmadığına da dikkat çekerek, bankanın "yanlış yolda" olduğunu, bankaya müdahale edilmediği için faizin ve enflasyonun bu noktada bulunduğunu belirtmişti. Asset Management'tan Timothy Ash, Türkiye piyasalarında benzer senaryonun daha önce bir kaç kez yaşandığını belirterek, "Merkez Bankası'nın faiz konusunda her iki eli de siyasi karar vericiler tarafından arkasından bağlı" dedi.
Dolar/TL dün güne başladığı 3.87'li seviyelerden yönünü yukarı çevirerek 3.9470'e yükseldikten sonra bu sabah da yükselişini devam ettirdi. Dolar/TL TRYTOM=D3 bu sabah güne 3.94'ün üzerinde başladıktan sonra 3.9780'e kadar yükselerek tarihi zirvesini test etti.
Aynı saatte sepet bazında TL 4.3141/4.3220 euro/TL 4.6600/4.6688 seviyesindeydi.
Dolar/TL'deki sert hareketin yanı sıra Tahvil/bono piyasasında ise faizler dün sert yükseldi. İki yıllık gösterge tahvil getirilerindeki dünkü 50 baz puan olurken 10 yıllık gösterge tahvildeki yükseliş 30 baz puan yükseliş ardından bugün piyasalarda Hazine'nin 5 yıllık sabit kuponlu tahvil ihalesinin takip edilecek.
Gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi dün spot kapanışta ortalama yüzde 12.68 valörde son işlem yüzde 12.90 oldu.
Gösterge iki yıllık tahvilin bileşik faizi ise dün spot kapanışta ortalama yüzde 13.83 valörde son işlem yüzde 14.21 oldu.
TCMB NDF İHALELERİ İZLENİYOR
TCMB, reel sektörün kur riskinin yönetilmesi amacıyla dün ilk kez döviz kuru riski korumasını sağlayacak TL uzlaşmalı vadeli döviz işlemlerine başladı. dün gerçekleştirdiği üç TL uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalesinde bir, üç ve altı ay vadede gerçekleşen toplam tutar 350 milyon dolar oldu.
TCMB'nin ihaleleri bugünkü bir ay vadeli 150 milyon dolarlık ihale ile birlikte yılsonuna kadar azami 3 milyar dolar olacak şekilde devam edecek. DAVASI DA PİYASALARDA YAKINDAN İZLENİYOR
Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ dün, İran'a yönelik ABD yaptırımlarını ihlal ettiği gerekçesiyle ABD'de tutuklu bulunan İran asıllı Türk işadamı Reza Zarrab'a yönelik davanın Türkiye'ye dönük bir kumpas olduğunu belirterek, davadaki delillerin hiçbirisinin hukuki olmadığını belirtti.
Piyasalarda ilgili dava yakından takip edilirken bu davanın Suriye politikaları nedeniyle zaten gergin olan Türkiye ABD ilişkilerini daha fazla etkileyip etkilemeyeceği izleniyor. Öte yandan davada Türkiye'den başka yetkililerin de suçlanıp suçlanmayacağı da piyasalarda takip edilen en önemli unsurlar olarak ön plana çıkıyor.
Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla Mart sonunda, İran yaptırımlarını ihlal ettiği iddiasıyla ABD'de tutuklanmıştı. Atilla'nın tutuklanması ABD ile Türkiye arasında gerilim yaratan Zarrab'ın yargılanma sürecinin kapsamının genişlediğine işaret ediyor.
İddiaya göre Atilla ve Zarrab paravan şirket ve sahte faturalar kullanarak birçok ABD bankasının yasadışı ticareti işleme koymasını sağladı. İşlemler ABD'nin yaptırımlara istisna tanıdığı gıda ile ilgili işlemler gibi gösterildi.